21 Mayıs'ta ne oldu? Bugünün önemi ne?

21 Mayıs'ta ne oldu? 21 Mayıs 1864 yılında başlayan sürgünü anmak için çeşitli etkinlikler düzenleniyor.Rusya'dan özür bekleyen Çerkesler, 21 Mayıs'ın “Çerkes Soykırım ve Sürgünü” olarak tanınmasını için büyük emekler verildi. Çarlık Rusya tarafından anayurtlarından göç etmeye zorlanan Çerkesler'in, Osmanlı topraklarına ilk adımıyla başlayan özel gündür. İşte 21 Mayıs'ta ne oldu? Bugünün önemi ne? Merak edilen detaylar haberimizde...

ÇERKES SÜRGÜNÜ NEDİR?

1763-1864 yıllarındaki Rus-Kafkas savaşları, tarihin en kanlı savaşlarından biri olarak kayıtlara geçti. 101 yıl süren savaşlarda 500 binden fazla Kafkasyalı hayatını kaybederken, savaş sonunda yüz binlerce Çerkes ana vatanını terk etmek zorunda kaldı.

21 Mayıs 1864’de Soçi yakınlarında Kbaada Vadisi'ndeki savaş Çarlık Rusyasının galibiyetiyle sonuçlanırken, Çerkesler için de "sonun başlangıcı" oldu.

Çarlık Rusyasının nüfus politikası çerçevesinde yaklaşık 1,5 milyon Çerkes,Tuapse, Soçi ve Sohum gibi liman kentlerine toplanarak başta Varna, Samsun, Sinop ve Trabzon olmak üzere Osmanlı topraklarına sürüldü. Ancak sürgün sırasındaki yol şartları, salgın hastalıklar, açlık gibi nedenlerden dolayı, resmi olmayan rakamlara göre 400 bin ila 500 bin arasında Çerkes hayatını kaybetti. Ağırlıklı olarak Anadolu ve Rumeli topraklarına sürülen Çerkesler, daha sonra Suriye ve Ürdün gibi bölgelere göç etti.

"TÜRKİYE'DEN ÇERKES SOYKIRIMINI TANIMASINI İSTİYORUZ"

Çerkes Dernekleri Federasyonu (Çerkes-Fed) Başkanı Nusret Baş, "Biz Türkiye Cumhuriyeti parlamentosundan Çerkes soykırımını araştırmasını ve soykırımı tanımasını talep ediyoruz." dedi. 1864'ün bir toplumun yok edildiği, zulme uğradığı, vatanından sürüldüğü, bütün hak ve hukukunun yerle bir edildiği, Çerkesler için bir kalp sızısı, unutulmaz acıların hatırlandığı bir tarih olduğunu ifade eden Baş, bundan sonra da bu kalp sızısının devam edeceğini söyledi.

Çerkes soykırımını dünyada tanıyan tek ülkenin Gürcistan olduğunu anımsatan Baş, şöyle devam etti:

"Ama Çerkeslerin en fazla yaşadığı ülke Türkiye’dir. Onun için biz Türkiye Cumhuriyeti parlamentosundan Çerkes soykırımını araştırmasını ve soykırımı tanımasını talep ediyoruz. Biz intikam peşinde değiliz. Biz tarihi bir hakikatin gün yüzüne çıkmasının peşindeyiz. Ayrıca siyasi bir mesele de çıkartmak istemiyoruz. Bu soykırımın müsebbibi Çarlık Rusyası’dır, Rus halkı değildir, çarlardır. Halklar birbirine düşman olmazlar, siyasi yönetimler birbirine düşman olurlar. Bu çarların cezasını Rus halkı vermiştir. 17 Ekim Devrimi'nde Rus Çarlarının hepsi öldürüldü. Fakat Çerkesler vatanlarından sürülmüşler, dünyaya dağılmışlar ve mağduriyetleri devam etmektedir. Bugünkü Rusya’ya da sorumluluk düşmektedir. Birincisi, bu soykırımı tanımalarını istiyoruz. İkincisi Çerkeslerin bu mağduriyetini giderecek ülke Rusya’dır. Onun için her 21 Mayıs’ta Rusya Konsolosluğu önünde ‘İstanbul Yolu’ diye bir ağıdımız var, bu ağıdımızı Rusya’ya iletiyoruz. Bu soykırımı unutmadığımızı, atalarımızı unutmadığımızı ve unutmayacağımızı haykırıyoruz. Hür dünyanın vicdanına haykırıyoruz."

21 MAYIS ÇERKES SÜRGÜNÜ: 153 YILDIR DİNMEYEN ACI

1,5 milyona yakın Çerkesin Çarlık Rusyası'ndan sürgün edilişinin üzerinden 153 yıl geçti. İtalyan tarihçi Grassi sürgünü anlattı:

Çerkeslerin Çarlık Rusyası'ndan sürgüne tabi tutulmasının üzerinden 153 yıl geçti. Çarlık Rusyası ile Osmanlı arasında 21 Mayıs 1864’de Soçi yakınlarında Kbaada Vadisi'ndeki savaşın Çarlık Rusyası’nın galibiyetiyle sonuçlanmasının ardından başlayan sürgünde resmi olmayan rakamlara göre 1,5 milyona yakın Çerkes zorla göç ettirildi. Yol şartları, salgın hastalıklar, açlık gibi nedenlerden dolayı 400-500 bin kişi hayatını kaybetti.

Ünlü İtalyan tarihçi İtalya'nın La Sapienze Üniversitesi Öğretim Üyesi Türkolog Dr. Fabio Grassi yeni çalışması “Yeni Bir Vatan: Çerkeslerin Osmanlı İmparatorluğu'na Zorunlu Göçü” ile Türkiyeli okuyucuyla buluşmaya hazırlanıyor. Grassi kitabına ve 21 Mayıs Çerkes Sürgünü Anma Günü’ne ilişkin ilişkin BirGün’ün sorularını yanıtladı.