24 Nisan; Demokles’in Kılıcı!

Türk-Ermeni İlişkilerinin dönemsel çerçevesi;

1. 1071 – 1877 yılları arası dostluk dönemi

2. 1877 – 1923 yılları arası muhalefet, isyan, terör ve düşmanlık dönemi

3. 1923 – 1973 yılları arası yönelişler ve antlaşmalara dâhil olma arayışları dönemi

4. 1973 – 1994 yılları arası terör ve suikastlar dönemi ve

5. 1994 – 2019 yılları arası siyasallaşma arayışları dönemi şeklinde seyretmiştir.

**

Türk-Ermeni ilişkilerinin başlangıç tarihi Ermenilerin 1071'de Selçuklu hâkimiyetine girmeleri iledir.

Selçuklu Sultanı Melikşah bütün kilise, manastır ve ruhanileri vergiden muaf tuttu ve bir kısım fermanlarla Ermeni Katolikosluğuna haklar tanıdı.

**

Ermeniler 1473’te Osmanlılar hâkimiyetine girdi.

Gürcistan, Kefe, Tebriz ve Karaman Ermenileri İstanbul’a getirilip Samatyakapı – Topkapı – Edirnekapı – Kumkapı – Balat – Narlıkapı’ya iskân edildi.

1461'de İstanbul’da Ermeni Patrikliği kuruldu. Ermenilerin dini ve toplumsal işlerine müdahale olunmadı. Kendilerine hukuki imtiyazlar sağlandı. Devlet kademelerinde görevler verildi.

Dadyanlar, Düzoğulları, Balyan Ailesi ve Kazaz Artin Osmanlı idaresi ve bürokrasisinde adı en çok bilinen Ermeni aileler oldu.

Ermeniler uzun bir süre Osmanlı Devleti’nin Milleti Sadıkası / Teb’a-i Sadıkası olarak vasıflandırılarak anıldı.

1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'nı izleyen Ayastefanos Antlaşması ve Berlin Konferansı Ermenilere özerklik verilmesi, Ermeniler lehine ıslahat yapılması, Avrupa devletlerinin Ermeniler lehine Osmanlı Devleti’nin içişlerine müdahalede bulunması ve Ermeni konusunun uluslararası problem haline gelmesini sağladı.

**

Rus, İngiliz ve Fransız tahriklerine kapılan ayrılıkçı Ermeniler terör, isyan, mücadele ve bağımsızlık maksadıyla bir çok cemiyet ve dernekler kurdular:

Doğu Anadolu’da;

1. Kara Haç Cemiyeti (1878-Van)

2. Anavatan Müdafileri Derneği (1881-Erzurum)

3. İhtilâlci Amerikan Partisi (1885-Van)

Anadolu Dışında;

1. İttihat ve Halas Cemiyeti (1872)

2. Silahlılar Cemiyeti (1880)

3. Karahaç Cemiyeti (1882)

4. Hınçak İhtilal Komitesi (Cenevre 1887)

5. Taşnaksutyun Cemiyeti (Tiflis-1890)

6. Ramgavar, Ermenistan'a Doğru Cemiyeti

7. Genç Ermenistan Cemiyetleri

kurulan cemiyet ve dernekler oldu.

Bu dernek ve cemiyetlerin organizasyonunda geçen asrın son çeyreğinde başlayan ve biteviye devam eden Ermeni isyanlarının bazıları ise şunlar oldu:

1. 1890 - Kumkapı Hadisesi ve Erzurum İsyanı

2. 1894 - Sasun İsyanı

3. 1894 - Babıali Gösterisi ve Zeytun İsyanı

4. 1896 - Van İsyanı ve Osmanlı Bankası'nın işgali

5. 1903 - İkinci Sasun İsyanı

6. 1905 - Sultan II. Abdülhamid'e suikast girişimi

7. 1909 - Adana İsyanı

Geçen yüzyılda sadece Ermeni İsyanları yoktu, bir de Ermeni Hadiseleri/Patırtısı vardı ve şöyleydi:

1 Adana Olayları

2 Adapazarı Olayları

3 Ankara Olayları

4 Antep Olayları

5 Bitlis Olayları

6 Bursa Olayları

7 Çorum Olayları

8 Diyarbakır Olayları

9 Elazığ Olayları

10 Erzurum Olayları

11 Halep Olayları

12 İstanbul Olayları

13 İzmir Olayları

14 İzmit Olayları

15 Kayseri Olayları

16 Maraş Olayları

17 Merzifon Olayları

18 Musa Dağı Olayları

19 Muş Olayları

20 Sivas Olayları

21 Trabzon Olayları

22 Urfa Olayları

23 Van Olayları

24 Yozgat Olayları

25 Zeytun Olayları

Ermeni ayrılıkçıları Birinci Dünya Savaşı sırasında da rahat durmayıp şunları yaptı:

1 Ruslar hesabına casusluk

2 Seferberlik gereği yapılan askere alma çağrısına uymaksızın askerden kaçış

3 Silâhaltına alınanların silahları ile birlikte Rus ordusu saflarına geçerek vatana ihanet

4 Cephe gerisinde de köylere baskınlar düzenleme

5 Katliamda bulunma ve sivil halka zarar verme

6 Anadolu'yu harabe haline çevirme

7 ....

**

Nihayet 24 Nisan 1915'de Ermeni komiteleri kapatıldı.

27 Mayıs 1915'de tehcir kanununun çıkarılması, zorunlu sevk ve iskân uygulaması kaçınılmaz oldu.

Ağırlıklı olarak Suriye ve Irak (Halep, Rakka, Zor, Kerek, Havran, Musul)’a sevk edildiler.

25 Kasım 1915’te sevkiyata önce geçici olarak, sonra da bütünüyle son verildi.

Birinci Dünya Savaşı sonrası Ermeni terör üyeleri:

1 Talat Paşa

2 Cemal Paşa

3 Said Paşa

4 Bahaeddin Şakir Bey

5 Cemal Azmi Bey

suikast düzenleyerek öldürdüler.

Milli Mücadele yıllarında Ermeniler başlangıçta Ruslarla beraber Gönüllü Alayları adı altında; İngiliz ve Fransızlar ile birlikte ise Ermeni Lejyonları halinde Antep - Maraş – Adana’da yine işbirliği yaptılar.

Sevres ve Lozan antlaşmalarında Azınlıklar Meselesi başlığı altında kendi yarattıkları Ermeni Sorununa, anlamsız bir şekilde Türkiye Cumhuriyeti'nin çözüm bulmasını isteyecek kadar ileri gittiler.

Ayrılıkçı Ermeni teşkilatları Gladstone’un açtığı propaganda kapısından geçerek İngiliz savaş propaganda bürosunun hazırladığı; Bir Milletin Katli (1916) ve Hanry Morgenthan’ın Hikâyesi (1918) ile Naim Beyin Hatıraları (1920)’na inanmak isteyerek dünyaya soykırıma uğradıkları yaygarasında bulundular.

Nihayet yüzyıldır bitmeyen yalan ve sözde katliamı, 24 Nisan gibi, yine sözde bir tarihle Ermeni soykırım günü olarak ilan ettiler ve herkes inansın ve kabul etsin istediler.

Gelin yuvarlak bir masa etrafında konuşalım dendi; gelmediler.

Hamasetle olmaz, belgeniz varsa görelim dendi; gösteremediler.

Arşivinizi açın da bir bakalım dendi; açamayız dediler.

Sınırlar kapandı, iki komşu ülke birbirinden koptu.

Konu İtalya’nın, Fransa’nın ve Amerika’nın… diline dolandı.

Nihayet konu Demokles’in Kılıcı gibi başımızın üzerinde hep sallanır bir hal aldı.