''ABD ve Türkiye çok geç olmadan masaya oturmalı''

Akat: Türkiye’de hem de Amerika Birleşik Devletleri’nde reel olarak iş yapan şirketlerimiz var. Zarar görürse bu şirketler sonunda vergi ödeyecek kimse kalmayacak. Bu işin sonunu düşünmeliyiz insanlara maaş veriyor, SSK (sigorta) ödüyoruz, kısaca istihdam sağlıyoruz. Eğer zarar edersek zaten ortada şirket kalmaz. Altın yumurtlayan tavuğu bizi biraz beslesinler istiyoruz. Eğer geri adım atmazlarsa karşılıklı vergiler gelir, uluslararası ticaret kaçakçıları çoğalır ve iş farklı yollara gitmeye başlar. Ama işte bu geçen zamanda olan bize olacaktır. Ticaretle uğraşanlar zarar görüyor, şirketler yıpranıyor. İş dünyası büyük zarara uğruyor. Bütün bunları da düşünsün politikacılar… İthalat yapan iş dünyası için çok geç olmadan, Amerika ve Türkiye masaya oturup iki tarafın menfaatleri neyse onları belirlesinler.

Aralarında pirinç, alkollü içecekler, yaprak tütün, binek otomobil, güzellik veya makyaj malzemelerinin bulunduğu ABD menşeli bazı ürünlerin ithalatına ek mali yükümlülük getirildi. Bu gelişmenin ardından Türk-Amerikan İş Adamları Derneği (TABA-AmCham) Başkanı Ali Osman Akat ile, Türkiye-ABD ticari ilişkilerini, karşılıklı konulan vergileri, Beyaz Saray’da yaptığı lobi çalışmalarını konuştuk.

ABD menşeili bazı ürünlerin ithalatına ek mali yükümlülük getirildi. Bu gelişmenin ardından neler söyleyeceksiniz?

Gönül ister ki, dünyada ülkeler arası yapılan ticarette tek sorunumuz yol, deniz ve köprüler olsun, duvarlar olmasın, vergiler olmasın. Bunun dışında devletlerin uyguladığı ithalat vergisi, ihracat teşvikleri veya bu tip faydalar ve zararlar kalksın isteriz. Bütün Çin’den de mal alıp satsanız Amerika Birleşik Devletleri’nden de Afrika’dan da hiçbir ülke arasında vergiler olmasın isteriz. Ticaret bunu istiyor.

GERÇEKLER...

Gerçeklere baktığımızda her ülkenin kendi standartları avantajları, dezavantajları, yaşam koşulları, uyguladığı kuralları var. Bu kurallar doğrultusunda ürün üretildiği için her ülke kendine göre bir uygulama yapıyor. Yaşam geliri seviyesinde bu kuralları da etkiliyor. Çin’de bir kişi eskiden 30 dolara çalışıyordu. Şimdi 200-300 dolara çalışıyor. Özbekistan’da 30 dolara çalışacak insan bulabiliyorsunuz ama, Amerika Birleşik Devletleri’nde saati 12 dolara bulabiliyorsun.

İşte bütün bu farklılıklar ticareti de etkiliyor. Ucuza üreten ülke başka ülkeye ihracat yaparken kapıda, “Ben sana vergi koyayım. Çünkü benim ülkemde refah seviyesi 12 dolar sende 3 dolar bu sefer işçiyi burada çalıştıramam diyor.” Bunun gibi dengeler var.

Nasıl dengeler bunlar?

Vergi konusunda bazı ülkeler kendi halkından kendi istihdam yarattığı konulardan vergi toplayamıyor. Bazı ülkeler var Almanya gibi çok güzel vergi topluyor. Refah seviyesi yüksek ama gümrük duvarlarında önlemler alıyor. Bugün Almanya göçmen ile ilgili hükumeti devirecek bir duruma gelmiş. Çünkü göçmen gittiği zaman Almanya’daki işsizlik oranını etkileyecek. Amerika Birleşik Devletleri ise hemen vergiler ile kendi ülkesini korumaya alıyor. Çin’e ve Meksika’ya yaptığı yaptırımlar global olarak yapıldığı için diğer ülkeleri de etkiliyor.

ABD ürünlerinin ithalatına ek mali yükümlülük getirdi. Aralarında pirinç, alkollü içecekler, yaprak tütün, binek otomobil, güzellik veya makyaj malzemelerinin bulunduğu ABD menşeli bazı ürünlerin ithalatına ek mali yükümlülük getirildi. Güzellik ve makjaj malzemeleri kısmı bizi ilgilendiriyor. Kozmetik bizim iş alanımız.

 Burada en büyük sorun Türkiye açısından hangisi olur?

Türkiye’de üç büyük tütün üretici var. Bunlar üretiminin bir kısmını Türkiye’den, bir kısmını Amerika Birleşik Devletleri’nden kullanıyor. Eğer Amerika Birleşik Devletleri de Türk tütününe vergi koyarsa çiftçinin durumu daha zorlaşır.

Siz bu durumla ilgili bir talep ya da görüşme yaptınız mı?

Ekonomi Bakanlığı ile görüştük “Bu vergiler konmasın, ülkeye zarar verir” dedik. İlgileneceklerini bu işi düzelteceklerini söylemişlerdi. Fakat bir baktık ABD ürünlerinin ithalatına ek mali yükümlülük getirilmiş aslında “yapılmayacak” demişlerdi.

Neden yapılmış olabilir?

Bunun iki nedeni olabilir, birincisi bürokrasi yanlış bilgi vermiş olabilir. İkincisi ise ülkemizin politikası açısından gerekli olmuş olabilir. Umarım bürokrasi yanlış bilgi vermiştir ve düzeltilecektir. Politikalar gereği yapılmış olması demek kendi kendimize zarar vermemiz demektir.

İş dünyasından özellikle sizin TabaAmCham üyelerinden size tepki geldi mi?

Özellikle otomotiv ile ilgili ithalat yapan firmalar tepki göstermeye başladı. Amerika Birleşik Devletleri’nden araç getirdiğinizde zaten araçlar vergili geliyor. Üzerine yüzde 31 vergi daha konması ticaret yapanları zora sokuyor.

Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri bundan sonra nasıl bir yol içine girmeli?

İki ülkenin ilgili bakanları bir araya gelip, ciddi ciddi iki ülke arasında madde madde yapılan ticaretleri belirleyip revize edilmeli ve önümüzdeki elli yıllık strateji belirlenmeli. Böyle olursa iki ülkenin üretici ve tüketicisi nasıl bir vergi ödeyeceğini, nasıl bir yatırım yapacağını önceden bilmiş olur. Birdenbire önümüzü göremeyeceğimiz bir ticaretin sürdürülebilirliği mümkün olmayacaktır. Şirketler kapatmak ya da işten insan çıkarmak zorunda kalmak zorunda kalacaktır.

Sizin şirketiniz ABD’de ticaret yapıyor mu?

Biz de Amerika Birleşik Devletleri’nde ticaret yapıyoruz. Şimdi işi bir aşamaya getirmek için çok çalıştık birden bire önüme bir vergi çıkarırlarsa ortada kalırız. Bu yapılan vergilere karşı Amerika Birleşik Devletleri de mutlaka bir iş planı yapıyordur, yakında onlarda vergi getireceklerdir.

Böyle olursa ne olur?

İki ülke ticaret yapmakta tıkanacaktır. Türkiye de Amerika Birleşik Devletleri de bu işten zararlıyım diyecektir ve masaya oturacaktır.

Ama işte bu geçen zamanda olan bize olacaktır. Ticaretle uğraşanlar zarar görüyor, şirketler yıpranıyor. İş dünyası büyük zarara uğruyor. Bütün bunları da düşünsün politikacılar… Bunlar daha başlamadan önce otursunlar masaya, iki tarafın menfaatleri neyse onları belirlesinler ithalat yapanlar için çok geç olmadan.

İki ülke arasındaki siyasi krizleri, tüccarlara, esnaflara yani iş dünyasına yansıtmasınlar biz bunu istiyoruz.

Eğer bizi üretici ve tüketici olarak korunacağımız bir yer varsa bizi korusunlar, bizde bunu bilelim. Eğer Türk şampuan firması Türkiye’de korunması gerekiyorsa Amerikan markası Türkiye’de çalışmasın..

Bizim bünyemizde hem Türkiye’de hem de Amerika Birleşik Devletleri’nde reel olarak iş yapan şirketler var. Zarar görürse bu şirketler sonunda vergi ödeyecek kimse kalmayacak. Bu işin sonunu düşünmeliyiz insanlara maaş veriyor, SSK (sigorta) ödüyoruz, kısaca istihdam sağlıyoruz. Eğer şirketler zarar ederse zaten ortada şirket kalmaz. Altın yumurtlayan tavuğu bizi biraz beslesinler istiyoruz. Eğer geri adım atmazlarsa karşılıklı vergiler gelir, uluslararası ticaret kaçakçıları çoğalır ve iş farklı yollara gitmeye başlar.

“TÜRKİYE’DEN GİDECEK YATIRIMCILARLA HEM TÜRKİYE HEM DE ABD FAYDA SAĞLAYACAK”

Türkiye ABD ticari ilişkileri çerçevesindeki görüşmeler ve ABD’deki lobi çalışmalarını Beyaz Saray’da yaptınız, nasıl görüşmeler oldu?

ABD Başkanı Donald Trump’ın çalışma arkadaşı Dr. Darrell Scott ile görüştük ve Trump’ın partisi olan Republican National Committee’nin genel merkezinde yapılan toplantıya davet edilerek ve kürsüde konuşma yaparak proje hakkında bilgiler verdik.

Darrell Scott ile yaptığımız görüşmelerde projemize çok sıcak baktı, destek verdi. Projemizi Donald Trump’a, çalışma arkadaşlarına ve ailesine iletti. Kendisi önce beni parti binasına götürdü. Burada projeyi anlatma imkanı buldum ve herkes tarafından oldukça beğenildi. Ardından kendisi, konunun ciddiyetine istinaden beni Beyaz Saray’a götürdü. Beyaz Saray’da temaslarda bulunduk.

Trump ile görüşme istediniz ama olmadı sanırım?

Trump’ın özel asistanları ve yardımcılarıyla görüşmeler yaptık. Beyaz Saray ciddi destek vereceğini, bu durumun Amerika’ya istihdam sağlayacağını, bu yönlerinin kendileri için çok değerli olduğunu, hem Türkiye’den gidecek yatırımcıların ve Türkiye’nin hem de ABD’nin bu projeden fayda sağlayacağını söylediler.

Başka bölgeler ile temas kurdunuz mu?

Kuzey Carolina, Atlanta, Meksika ve 5-6 eyaletle daha sıcak temas halindeyiz. Görüştüğümüz her eyaletin kendi kriterleri var. Teşvikler, vergiler... Biz bunları değerlendiriyoruz. Bu tür ziyaretlerimizde yeni teşvikler ve destekler de sağlayarak proje yatırımcıları için en faydalı platformu oluşturuyoruz.

Sanıyorum önemli bir görüşmenizde eski ABD Ticaret Bakanı Carlos M. Gutierrez ile olmuş. Neler konuştunuz?

Ülkeler arası ticaret engellerini ortadan kaldıran, ihracat fırsatları ve küresel yatırımı artıran dünya ticaret anlaşmalarının geçişinde önemli rol oynayan eski ABD Ticaret Bakanı Carlos M. Gutierrez ile görüştük. Kendisi, dünyadaki ticari ilişkiler konusunda çok önemli rol oynuyor. Kendi ticaret bakanlığı dönemindeki çevresi ve ağı önemli seviyede. Ayrıca, şu anki ABD Ticaret Bakanı’nın da yakın dostu ve kendi de Amerika’ya böyle bir yatırım gelmesine çok önem verdiğinden, bize bu konuda yanımızda ve destekçimiz olduğunu söyledi. Amerika kanunları konusunda bilmediğimiz noktalar olabilir. Carlos M.Gutierrez kendi çevresini, gücünü, Amerika’nın şu anki Ticaret Bakanı’yla olan dostluğunu sunarak bizim ufkumuzu açacak