Afetler Sonrası Tehlikeler Yapay Zeka "DANGER" ile Tespit Edilecek

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü, afet sonrası ardışık tehlikeleri tespit etmek için yapay zeka destekli bir yazılım geliştirdi. "DANGER" adı verilen yazılım, TÜBİTAK 2247-A Ulusal Lider Araştırmacılar Programı kapsamında desteklenen projede Prof. Dr. Tolga Görüm liderliğinde hayata geçiriliyor.

Afetlerin Domino Etkisi ve Yapay Zeka Teknolojilerinin Rolü

Prof. Dr. Görüm, doğal afetlerin ardından zincirleme etkiler yaratan tehlikelerin anlaşılmasının ve önlemlerin alınmasının önemini vurguladı. Görüm, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremlerinin tetiklediği heyelanlar ve bunların neden olduğu ikinci etkiler üzerine yapılan çalışmalardan bahsetti. Depremlerin ardından oluşan aşırı yağışların heyelan malzemesini moloz akmalarına dönüştürmesi gibi domino etkileri, yazılımın öngörmeye çalıştığı senaryolara örnek olarak gösterildi.

Baraj Güvenliği ve Uzun Vadeli Riskler

Barajların siltasyonla karşı karşıya kalmasının uzun dönemde baraj ömrünü kısaltabileceğini belirten Görüm, gelecekte daha büyük tehlikelerin önlenmesi için yapay zeka destekli araçların geliştirilmesine odaklandıklarını söyledi.

Yangın ve Erozyon Çalışmaları

Projede sadece depremler değil, yangın sonrası zemin üzerindeki değişimler de ele alınıyor. Görüm, 2021 Manavgat yangınlarının ardından artan erozyon miktarlarını hesapladıklarını ve bu bilgilerin önleyici adımlar için kullanılabileceğini ifade etti.

Dinamik Öğrenme ve Makine Öğrenmesinin Katkısı

Makine öğrenmesi ve derin öğrenme teknolojilerinin projede kritik bir rol oynadığını belirten Görüm, her yeni afetin sistemde bir öğrenme vakası olarak değerlendirileceğini, böylece yazılımın kestirim kapasitesinin sürekli artacağını söyledi. "DANGER" yazılımı, AFAD'ın Afet Risk Azaltma Sistemi'ne entegre edilerek karar vericilere destek sağlayacak.

İTÜ'nün Öncü Çalışması

Prof. Dr. Görüm, İTÜ'lü bilim insanlarının bu projeyle, ardışık tehlikeleri öngören ve önlemleri önceden belirleyen ilk kapsamlı çalışmayı gerçekleştirdiğini vurguladı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın ilgili birimlerinin de projeye katkıda bulunduğu açıklandı.