Aleviler namaz kılar mı? Neden camiye gitmezler?

Aleviler neden namaz kılmaz sorusunun yanıtı internette araştırılmaya devam ediyor. İşte detaylar...

ALEVİLER NEDEN NAMAZ KILMAZ? CAMİYE GİTMEZ

Fam Yayınları tarafından çıkarılan Doğan Munzuroğlu'nun "Toplumsal Yapı ve İnanç Bağlamında Dersim Aleviliği" isimli kitap, Alevilik ile ilgili araştırmalar içerisinde önemli bir yere sahip olma özelliği taşıyor.

Yazar önsöze; “Bu kitabın isminden hareketle okuyucu, Dersim'de diğer Alevi bölgelerinden tamamen farklı bir Alevilik mi var? diye düşünecektir. Tamamen farklı olmasa da önemli farklılıkları olan bir Alevilikten söz ediyoruz” cümleleri ile başlamış.

Yazar kitabında Anadolu Aleviliği içerisinde farklı bölgelerin Alevilik inancını farklılıklarla yaşadığını Aleviliğin homojen bir inanç olmadığını özellikle Dersim Alevileri üzerinden anlatmış.

Toplumsal Yapı ve İnanç Bağlamında Dersim Aleviliği isimli kitap Aleviliğin Türk dini olduğu iddiasını eleştirdiği gibi Aleviliği tamamen mana ve batın dünyasına ait gizemli bir boyut olarak ele alanları da eleştirilmekte.

Yazar Alevi inancının maddi yaşamın bir yansıması olduğu fikrinden hareketle gizem-sır kavramları ile Aleviliğin açıklanamayacağı görüşünü dile getirerek Aleviliğin maddi temellerini açıklamakta.

Kitabın birinci bölümünde Dersim'deki "Alevi Zaza/ Kırmanc" yaşam geleneğiyle ilgili bir değerlendirme var. Bu bölümde, toplumsal yaşamın analizi konusunda bazı tespitler yapılmış. Pirlik, rayberlik, mürşitlik, aşiret bağı, kirvelik, musahiplik gibi kurumsal yapılanmaların Dersim gelenekleri içindeki yeri irdelenmiş.

İkinci bölümde yakın tarih ve inançtaki değişim süreci, sol hareketlerin Dersim’e girişi, Kürt hareketinin bölgeye etkisi gibi konular ele alınmakta.

Üçüncü bölümde Türklük, Kürtlük, Zazalık, Kırmanç kavramları üzerine değerlendirme yapılmış.

Ekler bölümünde ise Dersim Alevi inancında Tarıq kültü, Taba (tabu) inanışı, Kesim Vergisi, Ahmet Yesevi Efsanesi gibi konular işlenmiş.

Kadınlarda Yüz Kapatma Geleneği, Ver Lewaynê-Cı Antenê, Qurç-Nisangê bölümleri Alevilik ile ilgili kitaplar arasında ilk defa ele alınmış kavramlar.

Yazar, Alevilerin referansı olan Buyruk Üzerine tartışmış ve Alevi Terminolojisinde Kullanılan Terimleri açıklamış, kitabın son kısmını Yedi Ulu Ozan üzerine yeni dosyalar oluşturmuş.

Soylu ırk mı?Dersim Aleviliğin en belirli özelliklerinden birisi musahipliktir. Alevilier yol kardeşliği anlamına gelen musahip tutar. Cem'de, darda ve bir çok geleneksel ilişkide musahipler aynı suçun ortağıdır. Birbirleriyle musahip olanlar arasında gerçek bir kardeşlik varmış gibi, beş göbek evlilik ve cinsel ilişki günah sayılır.

Kitapta bugün Dersim Aleviliği'ndeki uygulamalardan biri olan musahiplik kavramı farklı olarak irdelenmekte; Hz. Muhammed'in Hz. Ali ile musahip ve kardeş olduğu ama aynı zamanda damadı olduğu tespiti yapıldıktan sonra "Peygamber'in, kızını verdiği biriyle musahip olması günümüz Kızılbaş töresine göre ahlaki değildir" değerlendirilmesi yapılıyor.

Kitapta Kızılbaş Alevilerde kirvelik olduğu ve bu durumun Bektaşi ve Tahtacılarda olmadığı belirtiliyor. Nusayrilerde ise bu kurumsal yapının "emmilik" olarak bilindiğini ifaden eden yazar, "Emmilik, kirvelik ve musahiplik arası bir ilişkidir" diyor.

Yazara göre Yahudilik de olduğu gibi Alevilik'te de "soylu ırk" "kurtulmuş halk" iddiası görülür. Bektaşilik'te ise böyle bir iddia yoktur.

Aleviler'in inançları ve yaşam felsefeleri gereğince devlete hep uzak durduklarının tespitinin yapıldığı kitapta, yaşanan katliamların Aleviler'in bu tutumunu keskinleştirdiği belirtiliyor.

Tek eşlilik

Yazar, Aleviler'de evliliği ise, "Aleviler genel olarak tek eşlidir. Boşanma kurumu yoktur. Boşanmaya karşı sert tedbirler uygulanır. Alevilikte çok kadınla evlililk ancak kadın çocuk doğurmaz, ya da ailenin erkek çocuğu olmazsa görülür. Yalnız ataerkillik çoğu kez Alevi inancının bu kuralının işlevsiz kılmıştır. Bu nedenle Dersim Aleviliği'nde de erkeğin bir çok kadınla evlililk yaptığı görülmüştür" sözleriyle anlatıyor.

Neden namaz kılmazlar?

Aleviler'in kendilerini İmam Cafer mezhebinden saydıklarını ifade eden yazar, namaz konusunda ise şu görüşleri dile getirmiş: "Oysa Alevi inancında 'namazımız kılınmıştır' mantığı egemendir. Hz. Ali'nin camide namaz kılarken öldürüldüğü ileri sürülerek namaz kılınmaz. Bu açıklama işin görünen kısmıdır. Esasında, İslam'ın ibadet formasyonunu gereksiz ve anlamsız bulup, kendi yaşam tarzlarına uyduramayan İslam öncesi inanç topluluklarının tepkiselliğidir gerçek neden..."

Kırklar Cemi

Yazar Kızılaş inancında oldukça önemli bir yere sahip olan Kırklar Cemi ile ilgili çokça bilinen bir ayrıntıya yer veriyor: "Kırklar Cemi'nde engürle mest eden yanı, şarabı meşrulaştırmakta, meşrulaştırmaktan öte kutsamaktadır. Burada Hristiyanlığın etkisinden ya da İslam'ın şarabı yasaklamasına karşı bir tepkiden söz edilebilir."

Kaynak:CNNTÜRK