17 Ağustos Depremi nedir? 17 Ağustos Marmara Depremi'nin kaçıncı yılı?

17 Ağustos Marmara Depremi'nde hayatını kaybedenler birçok şehirde düzenlenen etkinliklerle anıldı. Depreme karşı bilinçlendirmenin yayılması amacıyla hazırlanan programlar düzenlendi. Peki 17 Ağustos Depremi nedir? 17 Ağustos Marmara Depremi'nin kaçıncı yılı? Depremle ilgili detaylı bilgiler ve gün içindeki etkinlikleri haberimizde bulabilirsiniz.

 İSTANBUL'DA ANMA ETKİNLİKLERİ
Marmara Depremi'nin 19. yılı dolayısıyla Sultanahmet Meydanı'nda anma etkinlikleri yapıldı. Depremde hayatını kaybedenler, İçişleri Bakanlığı, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), Türk Kızılayı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İstanbul Valiliği İstanbul Proje Koordinasyon Birimi (İPKB) iş birliğiyle düzenlenen törenle anıldı.

Meydanda akşam saatlerinde başlayan etkinliğin son bölümünde, 17 Ağustos 1999'da felaketin gerçekleştiği saat olan 03.02'de siren çalındı. Etkinlik, depremde yaşamını yitirenler için İstanbul Müftüsü Hasan Kamil Yılmaz tarafından okunan hatim duasıyla tamamlandı.

Bu arada, Sultanahmet Meydanı'nda zaman tüneli çadırı, afet simülasyon tırı, köpekli arama gösterileri, çocuklar için tırmanma parkuru, Türk Kızılayı kan bağışı ve ikram tırları ile AFAD arama kurtarma araçlarının tanıtımı yapıldı.

Etkinlikte, "depreme hazırlık" teması ve sosyal medyada #HazırOl etiketiyle afet risk ve zararlarını azaltmaya dikkat çekildi. "Marmara Depremi'nden Türkiye Afet Yönetim Sistemi'ne" adlı açık oturum yayını boyunca Marmara Depremi'ne ilişkin belgeseller, kısa filmler ve animasyon filmleri gösterildi.

Programa AFAD Başkanı Dr. Mehmet Güllüoğlu, Türk Kızılayı Genel Müdürü Dr. Kerem Kınık, Sigortacılık Genel Müdürü Murat Kayacı, Afet ve Acil Durum Yönetimi Daire Başkanı Eray Çınar, Yıldız Teknik Üniversitesi Doğa Bilimleri Araştırma Başkanı Jeolog Prof. Dr. Şükrü Ersoy, Psikologlar Derneği Genel Başkanı Psikolog Dr. Nedret Öztan ile vatandaşlar katıldı.

SAKARYA'DA ANMA ETKİNLİKLERİ
Sakarya'da, 17 Ağustos 1999 tarihindeki Marmara Depremi'nde hayatını kaybedenler için 19 yıl önce felaketin yaşandığı saat olan 03.02'de anma etkinliği yapıldı.

Sakarya İmam Hatip Liseleri Mezunları ve Mensupları Derneğince (SİMDER) Adapazarı Belediyesi önündeki meydanda düzenlenen tören, Kur'an-ı Kerim tilavetiyle başladı.

Din görevlileri tarafından deprem kasidesi, Yasin-i Şerif ve Kur'an-ı Kerim hatim dualarının okunduğu programda, deprem fotoğraflarından oluşan sinevizyon gösterisini izleyen vatandaşlar zaman zaman duygu dolu anlar yaşadı.
Saatler 03.02'yi gösterdiğinde 3 bin 891 "deprem şehidi" için dua edilen etkinlikte, vatandaşlara Adapazarı Belediyesince ikramda bulunuldu.

Öte yandan, İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD) ile Sakarya Büyükşehir Belediyesi ekiplerince alanda konuşlandırılan stantta vatandaşlara depremle ilgili çalışmalarda kullanılan ekipmanlar tanıtıldı. AFAD İl Müdürü Hüseyin Kaşkaş, deprem bilinci hakkında katılımcılara bilgi verdi.

"Deprem bu şehrin bir gerçeği"
SİMDER Başkanı Hasan Nafi Özdin, gazetecilere yaptığı açıklamada, Sakarya'nın deprem bölgesi olduğunu ve 17 Ağustos 1999'da büyük hasar gördüğünü söyledi.

Halkı bilinçlendirmek ve bilgileri tazelemek için yılda bir kez bu programı organize ettiklerini belirten Özdin, "Deprem bu şehrin bir gerçeği. Depremden bu zamana 19 sene geçti. Olmuş olan depremden uzaklaşarak olacak olan depreme yaklaşıyoruz. Deprem her an olacakmış gibi hazırlıklarımızı yapmalıyız." dedi.

Katılımcılar arasında yer alan Suat Beyanal da depremin iki türlü acısını yaşadığını dile getirdi.

Deprem sırasında, güreş müsabakalarında hakemlik yapmak üzere Avustralya'da bulunduğunu aktaran Beyanal, "Türkiye'de çok büyük bir deprem olduğunu öğrendik. Büyük bir telaşla evimizi aramaya uğraşıyorduk. Daha sonra Sakarya'da çok büyük yıkım olduğunu duyduk. O anda 'Bizim ev de yıkıldıysa eşim ölmüştür' diye aklıma geldi. 18 saatte gittiğimiz mesafeyi tam 5 günde geri gelebildim. O anlarda hiçbir şey düşünemedim. Eşimi de iki gün sonra enkazdan çıkarıp gömmüşler. Birinci acım eşimi kaybetmek, ikinci acım da vefat eden eşimi görememek oldu." diye konuştu.

YALOVA'DA ANMA ETKİNLİKLERİ
Yalova'da, 17 Ağustos 1999 tarihindeki Marmara Depremi'nde hayatını kaybedenler, 19 sene önce depremin yaşandığı saat olan 03.02'de düzenlenen törenle anıldı.

Kentte depremde yıkılan bazı binaların enkazı üzerine kurulan Deprem Anıtı'na akşam saatlerinde gelen vatandaşlar, felakette yaşamını yitirenlerin isimlerinin yazılı olduğu beton bloklara çiçek bıraktı.

Anıtın içindeki fotoğraf sergisini de gezen vatandaşlardan bazıları gözyaşlarına hakim olamadı.

Gece geç saatlerde kalabalığın arttığı anıt çevresinde İl Müftülüğü görevlileri tarafından ilahiler okunarak dualar edildi.

Marmara Depremi'nin yaşandığı saat olan 03.02'de CHP Yalova Milletvekili Özcan Özel, Yalova Belediye Başkanı Vefa Salman, AK Parti İl Başkanı Yusuf Ziya Öztabak ve CHP İl Başkanı Bahar Doğan'ın da katıldığı törenin ardından belediye ve bir grup esnaf tarafından ikramlarda bulunuldu.

17 AĞUSTOS MARMARA DEPREMİ
1999 Gölcük Depremi, İzmit Depremi, Marmara Depremi ya da 17 Ağustos 1999 depremi, 17 Ağustos 1999 sabahı, yerel saatle 03:02'de gerçekleşen, Kocaeli/Gölcük merkezli deprem. Richter ölçeğine göre 7,5 Mw büyüklüğünde gerçekleşen deprem, büyük çapta can ve mal kaybına neden olmuştur.

17 Ağustos depremi tüm Marmara Bölgesi'nde, Ankara'dan İzmir'e kadar geniş bir alanda hissedildi. Resmî raporlara göre 17.480 ölüm, 23.781 yaralanma oldu. 505 kişi sakat kaldı. 285.211 ev, 42.902 iş yeri hasar gördü. Resmî olmayan bilgilere göre ise yaklaşık 50.000 ölü, ağır-hafif 100.000'e yakın yaralı olmuştur. Ayrıca 133.683 çöken bina ile yaklaşık 600.000 kişi evsiz kalmıştır. Yaklaşık 16.000.000 insan, depremden değişik düzeylerde etkilenmiştir. Bu nedenle Türkiye'nin yakın tarihini derinden etkileyen en önemli olaylardan biridir. Deprem gerek büyüklük, gerek etkilediği alanın genişliği, gerekse sebep olduğu maddî kayıplar açısından son yüzyılın en büyük depremlerinden biridir. Depremin Türkiye'nin önemli bir sanayi bölgesi olan Marmara Bölgesi'nde meydana gelmiş ve çok geniş bir coğrafyayı etkilemiş olması, ülkede büyük sıkıntılara neden olmuştur.

Büyüklüğü ve konumu
Deprem, 17 Ağustos 1999'da, saat 3:02 de, 40,70 kuzey enlemi ile 29,91 doğu boylamının tarif ettiği bölgede, İzmit'in 11 km güneydoğusunda meydana gelmiştir.

Depremin büyüklüğü çeşitli kuruluşlar tarafından değişik değerlerde bildirilmiş ise de moment şiddeti büyüklüğü Mw = 7,5 ve yüzey dalgası büyüklüğü Ms = 7,7 değerleri civarında değişmektedir.

Cisim Dalgası Şiddeti = 6,3 (USS)
Yüzey Dalgası Şiddeti = 7,8 (USGS)
Moment Şiddeti = 7,5 (Kandilli, USGS, Afet İşleri Genel Md. Deprem Araştırma Dairesi AİGM-DAD )
Kayıt Süresi Şiddeti = 6,7 (Kandilli)

Depremin odak derinliğinin 10–15 km olduğu ve sağ atımlı 120 km civarında bir fay hareketi ortaya çıktığı yapılan incelemelerle belirlenmiştir. Ana deprem dalgasının ardından büyüklüğü 4,0-5,0 değerlerinde olan çok sayıda artçı depremler meydana gelmiştir.

Merkez üssüne en yakın ivme kaydı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi tarafından tüm Türkiye çapında kurulmuş ve işletilmekte olan Kuvvetli Yer Hareketi Kayıt Şebekesi'nin bir istasyonu olan İzmit Meteoroloji İstasyonu'ndan alınmıştır. Buna göre maksimum ivme, kuzey-güney doğrultusunda 163 mG, doğu-batı doğrultusunda 220 mG ve düşey doğrultuda 123 mG dir. Her üç bileşen de birbirleri ile kıyaslanabilir büyüklüktedir.

Tarihi
Yakın tarihte bu bölgede Adapazarı merkez üssü olmak üzere 1943, 1957, 1967 yıllarında şiddetli depremler olmuştur. Geçmişteki tarihlere baktığımızda ortalama 30 senede bir bu bölgede büyük depremler olmaktadır. 1999 depreminden sonra da belirli periyotlarda ve çeşitli büyüklüklerde depremlerin beklenmesi, bu fay hattının karakteristik özelliğinden kaynaklanmaktadır.

Depremin bu kadar çok can kaybına yol açmasının sebebi olarak kaçak yapılar, standartlara uygun olmayan binalar, uygun olmayan gevşek zemindeki yapılaşmalar ve daha ucuza mal etmek için malzemeden çalan müteahhitler gösterilmektedir. Depremden sonra zorunlu deprem sigortası gibi bir takım düzenlemeler getirilmiştir.

Yargı ve cezalar
Depremden sonra yapım hatalarından çöken binaların müteahhitlerine yaklaşık 2100 dava açılmıştır. Bu davalardan 1800'ü hukukî boşluklardan dolayı cezasız sonuçlanmıştır. Geriye kalan 300 davanın 110 kadarında ceza verilmiş, birçoğu ertelenmiştir. Bunun dışında kalan davalar ise 16 Şubat 2007 tarihinde 7½ yıl geçtikten sonra zaman aşımına uğramış ve düşmüştür.

Örnek davalar ve sonuçları
Düzce Ersoy Apartmanı: 36 kişi öldü, dava zaman aşımına uğradı.
Düzce Ömür Hastanesi: 11 kişi öldü, dava zaman aşımına uğradı.
Yalova Ceylankent Sitesi: 98 kişi öldü, iki sanığa verilen hapis cezaları ertelendi.
Kocaeli Ubay Apartmanı: 58 kişi öldü, müteahhit hakkında verilen ceza ertelendi.
Yüksel Sitesi: 316 kişi öldü, beş sanığa verilen çeşitli cezalar ertelendi.
Can Göçer ve Zafer Coşkun: Veli Göçer'in oğluyla ortağı yakalanamadığı için haklarındaki dava zaman aşımına girdi.
Sakarya: 695 davadan beş kişiye ceza verilebildi.
Kocaeli: 600 dava açıldı, 12 kişi 10'ar ay hapis cezası aldı. Altısının cezası infaz edildi, altısı için süre istendi.
Yalova: 173 dava açıldı, hemen hemen tamamı sonuçlandı. Ceza aldığı bilinen tek isim Veli Göçer olup 18 yıl 9 ay hapse mahkûm edildi.
Düzce: Yaklaşık 220 dava açıldığı sanılıyor. Yargılamaların sonucunda hiç kimse cezaevine girmedi.

İllere göre ölü sayısı:
Bolu: 270
Bursa: 268
Eskişehir: 86
İstanbul: 981
Kocaeli: 9.477
Sakarya: 3.891
Yalova: 2.504
Zonguldak: 3

olmak üzere toplam 17.480 kişi ölmüştür.

2010 yılında yayınlanan Meclis Araştırması Raporu'nda ise can kaybı sayısı 18.373 olarak güncellenmiştir.

Aynı araştırmaya göre
Yaralı sayısı: 48.901
Sakat kalan: 505
Yıkılan ve ağır hasarlı bina: 96.796 konut ve 15.939 işyeri
Orta hasarlı konut: 107.315
Orta hasarlı işyeri: 16.316
Az hasarlı konut: 113.382
Az hasarlı işyeri: 14.657
Prefabrik talep sayısı: 43.264
Dağıtılan prefabrik sayısı: 40.786

Prefabrikte yaşayan nüfus: 147.120
Kocaeli’de 55.399,
Sakarya’da 38.131,
Bolu’da 14.296,
Düzce’de 22.822,
Yalova’da 15.946

Deprem sonrası müdahale ve acil yardım
Dış yardımlar
17 Ağustos depremi tüm Dünya'da büyük yankı uyandırmış, birçok ülkeden ve uluslararası kuruluşlardan gerek acil yardım ekibi, gerek araç, gereç ile tıbbî ve insanî yardım malzemeleri gönderilmiştir. Depremin ardından dönemin Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton, eşi ve kızı ile birlikte İzmit'e gelerek Doğukışla'da bulunan çadırkenti ziyaret etti.

Yardım ekipleri ulaşan ülke ve ekipler
Toplamda 52 ülke yardım etmiştir: Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Azerbaycan, Bangladeş, Belçika, Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık, Cezayir, Fas, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, Irak, İsrail, İsveç, İtalya, Japonya, Kıbrıs Rum Kesimi, KKTC, Macaristan, Malezya, Mısır, Pakistan, Rusya, Suudi Arabistan, Ürdün, Yunanistan, yardım eden ülkelerin yalnızca yarısıdır.

AKUT
1994 yılında Bolkar Dağlarında kaybolan 2 üniversite öğrencisinin 14 gün arandığı ve sonuçsuz kalan arama çalışmaları akabinde, dağları iyi bilen fakat arama-kurtarma konusunda bilgileri sınırlı olan bir grup dağcı bir araya gelerek 1995 yılında AKUT’u kurmuştur. Bu grup, aynı yıl AKUT ismi altında, Uludağ’da ilk kurtarma faaliyetini gerçekleştirmiştir. Dernek, 14 Mart 1996 yılında “AKUT Arama Kurtarma Derneği” adı altında resmî kuruluşunu tamamlamıştır.

Kuruluşunun başında hedefi, dağlarda ve diğer zorlu doğa koşullarında doğru ve etkin arama-kurtarma faaliyetleri gerçekleştirmek olan AKUT, 1997 yılının Ocak ayında deprem eğitimini; Haziran ayında ise ilk sel eğitimini alarak, talep edildiği takdirde doğal afetlerde de ilgili resmî kurumlara yardımcı olabilir hale gelmiştir.

1998 Adana-Ceyhan depreminde gösterdiği yararlılıklar nedeniyle, Bakanlar Kurulu kararıyla 19 Ocak 1999’da “Kamu Yararına Dernek” statüsü almıştır.

AKUT, arama-kurtarma operasyonlarına ve yapılanmasını sürdürmeye devam ederken, 17 Ağustos 1999 tarihinde Marmara Depremi meydana gelmiştir. Bu süreçte AKUT,150 gönüllüsü ile çalışarak 200’ün üzerinde insanın hayatını kurtarmıştır. 17 Ağustos 1999 öncesinde ülkemizde arama-kurtarma konusuna odaklanmış tek gönüllü dernek olan AKUT, birçok STK ile kamu ve özel sektör kuruluşlarının arama-kurtarmaya bakış açılarını, yaklaşımlarını değiştirerek yeni atılımların da öncüsü olmuştur.

AKUT yalnızca Türkiye’de değil yurt dışında da bilgi ve birikimini faydaya dönüştürmek ve insan hayatı kurtarmak için faaliyetlerde bulunmuştur. Marmara depreminin hemen ardından gelen Yunanistan-Atina depreminde arama-kurtarma çalışmalarında aktif olarak görev almıştır. Atina depreminin ardından yine 1999 yılında Tayvan, 2001 yılında Hindistan, 2003 yılında İran, 2005 yılında Pakistan, 2010 yılında Haiti, 2015 Nepal depremlerinde arama-kurtarma; 2000 yılındaki Mozambik selinde ise tıbbi destek çalışmaları gerçekleştiren AKUT, uluslararası alanda konumunu günbegün geliştirmiştir.

1999 yılından beri Birleşmiş Milletler şemsiyesi altında bulunan Arama Kurtarma Danışma Kurulu INSARAG’ın üyesi olan AKUT, tüm dünyada uluslararası standartlara uygun, arama-kurtarma ekipleri içinde deprem konusunda en deneyimli ve bilgili ekiplerden biri haline gelmiştir. INSARAG standartlarına göre “Ağır Arama-Kurtarma Ekibi” (Heavy) ve “Orta Ölçekli Arama-Kurtarma Ekibi” (Medium) olmak üzere gerçekleşen sınıflandırma içerisinde AKUT, “Sınıflandırılmış Orta Seviye Ekip” grubunda Türkiye’de bu sertifikayı alarak ilk olmuştur.

Gücünü vatan ve insan sevgisinden alan AKUT, bugün ülke genelinde 30 ekibi ve kurulma çalışmaları devam eden yeni ekipleriyle, sayısı her geçen gün artan gönüllüleriyle, çalışmalarına özveri ve kararlılıkla devam eden bir arama-kurtarma grubudur.

Türkiye’nin en güvendiği kurumlardan biri olan AKUT, sosyal sorumluluk anlayışıyla toplumu bilinçlendirme faaliyetlerine de aralıksız devam etmektedir. Seminer birimimiz bu kapsamda yılda ortalama 2.000 oturumla, 100.000 kişiye ulaşarak “Temel Afet Bilinçlendirme” ve “Deprem Bilinçlendirme” seminerleri vermektedir.

Yine “Hayata Devam Türkiye” projemiz kapsamında AKUT tırımız Anadolu’yu karış karış gezerek 5 yılda 60.000 km. yol kat etmiş 52 il, 174 ilçede toplamda 5,5 milyon kişiye ulaşarak ve “Deprem Bilinçlendirme” semineri vermiştir.

AKUT Spor Kulübü, AKUT Kültür Sanat Kulübü, AKUT Öğrenci Toplulukları, AKUT Vakfı gibi yapılanmalarıyla her yaş grubundan bireye ulaşmayı hedefleyen AKUT, % 100 gönüllülük esasıyla işleyişine devam etmekte; bağışlar ve kurumlara verdiği eğitimlerle mali kaynak sağlamaktadır.

AKUT, kurulduğu günden bugüne dek gerçekleşen 2908 operasyonda 2653 kişiyi, 1275 hayvanı kurtarmış ve 299 ex bireyi de bulundukları yerden kurtararak sağlık ekiplerine teslim etmiştir.