77 yıllık gizem çözüldü: Anne Frank'in saklandığı evi kim ispiyonladı?
Yazdığı günlükle Nazi soykırımının sembol isimlerinden olan ve Hollanda'da saklandığı evde bulunduktan sonra öldürülen Anne Frank'i kimin ispiyonladığı ortaya çıktı. 2016 yılından itibaren yapılan bir araştırmada Frank'in saklandığı evi Nazilere ihbar eden kişinin Hollandalı bir katip olduğu ortaya çıktı. İşte Nazilere Anne Frank'i ihbar eden Arnold van den Bergh'in hikayesi...
Nazilerin soykırım kurbanı olan milyonlarca Yahudiden biri olan ve yazdığı günlükle soykırımın en çok bilinen mağdurlarından Anne Frank'ın saklandığı evi kimin ihbar ettiği gizemini koruyordu. 77 yılık gizem yapılan araştırmayla son buldu. Buna göre, Hollandalı kadını kendisi gibi Yahudi olan bir katip Gestapo'ya ihbar etti.
Anne Frank'in ölümü ile ilgili yapılan araştırmalardan uzun yıllar sonuç alınamamıştı. Tarihler 2016 gösterdiğinde ise eski bir FBI ajanı olan Vincent Pankoke liderliğindeki 22 kişilik bir ekip yeniden soruşturma başlattı. Ekip, Hollanda ve Müttefik ülkelerdeki 29 arşivden alınan raporları inceledi ve bunları analiz etmek için yapay zeka kullandı.
Soruşturma sırasında Nazi zulmünden sağ kurtulan tek aile üyesi olan Otto Frank'e 1945 yılında verilen ve saklandıkları evi kimin ihbar ettiğini belirten bir mektuba ulaşıldı. Söz konusu mektupta ailenin Hollanda'da saklandığı evi ihbar edenin Arnold van den Bergh isimli bir kişi olduğu yazıyordu.
İHBAR EDEN DE YAHUDİ
Anne Frank ve ailesinin saklandığı evi ihbar eden Arnold van den Bergh de tıpkı Frank ailesi gibi Yahudiydi. Hollanda'da noterlik yapan van den Bergh'in maddi durumunun iyi olduğu ve savaş öncesinde bir malikanede yaşadığı öğrenildi. Üç kız çocuğu olan van den Bergh'in en küçük kızı Anne Marie ise Anne Frank ile aynı yaştaydı. Arnold van den Bergh eşi Auguste ise lükse düşkünlüğü ve evinde konuk ağırlamayı sevmesiyle biliniyordu.
AİLESİNİ GÜVENDE TUTMAK İÇİN NAZİLERLE İŞ BİRLİĞİ YAPTI
Almanya'nın Hollanda'yı 1941 yılında işgal etmesiyle Nazilerin toplu katliamından ailesini kurtarmak isteyen Arnold van den Bergh, Gestapo ile iş birliği yapmaya karar verdi. Almanların kimleri sınır dışı edeceğine karar veren Yahudi Konseyi'ne işgalden bir yıl sonra katılan van den Bergh sınır dışı edilme muafiyeti elde eden 1500 Yahudi arasında yer almıştı. 1943 yılında dağıtılan konseyin üyeleri ise toplama kampına gönderilmişti.
SORUŞTURMADA İLGİNÇ DETAY ORTAYA ÇIKTI
Vincent Pankoke liderliğinde yürütülen soruşturmada ilginç detaylar ortaya çıktı. Anne Frank'in saklandığı evi ihbar eden Arnold van den Bergh ve ailesinin, Yahudi Konseyi'nin dağıtılması sonrası toplama kampına gönderildiğine dair bir kanıt bulamadı. Öte yandan van den Bergh söz konusu ihbarı neden hayatının daha büyük tehlikede olduğu 1943 yılında yapmadığı ise kafalarda soru işaretlerine neden oldu.
Ortaya çıkan kanıtlara göre, Yahudi olan van den Bergh, 'Yahudi olmayan' anlamına gelen Calmeyer statüsüne başvurmak için Nazilerin kapsını çaldı. Söz konusu statüye kavuşması için van den Bergh'in büyük babalarından veya büyük annelerinden birinin Yahudi olmadığını kanıtlaması gerekiyordu. Naziler, 1943 yılının eylül ayında başvuruyu kabul etti ve ailenin kimlik kartlarındaki 'Yahudi' ibaresini kaldırdı.
İŞLER BİR ANDA TERSİNE DÖNDÜ
Yahudi olmadığını kanıtlayan ve ailesiyle birlikte güvenliğini garanti altına aldığını düşünen Arnold van den Bergh için işler bir anda tersine döndü. Van den Bergh, işi bir Aryan olan bir kişiye verilince çileden çıktı ve işi sabote etmek istedi. Devraldığı işi baltalanan Schepers, o kadar öfkelendi ki van den Bergh'in Calmeyer statüsünden çıkarılması için lobi faaliyetine girişti. Schepers lobi faaliyeti sonrası van den Bergh, Calmeyer çıkarıldı ve başına ödül kondu. van den Bergh, kendisinin ve ailesinin hayatını korumak için Amsterdam'dan kaçmak zorunda kaldı.
Hollanda Direnişi, Van den Bergh'in kızlarını bir eve yerleştirdi. Ancak en küçük çocuk olan Anne Marie zorla çalıştırıldığı, aç bırakıldığı ve cinsel tacize maruz kaldığı için evden kaçtı. Bu sırada Nazilerin tutukladığı Anne Marie, babasının bir Alman müşterisinin adını verince hemen serbest bırakıldı.
HERMANN GORİNG'E SANAT ESERİ SATIŞINA ARACI OLDU
Arnold van den Bergh'in ittifak kurduğu son isim ise eşinin Yahudi olmasına rağmen yüksek rütbeli Naziler ile iyi ilişkileri olan Miedl oldu. Gizlice Alman istihbaratına çalışan Miedl, zor durumda kalan Yahudilerin elindeki sanat koleksiyonlarını satıyordu. Diktatör Hitler'in en yakınındaki isimlerden Hermann Goring'e bile satış yapan Miedl'in noter olarak kullandığı isim ise Arnold van den Bergh'den başkası değildi.
Miedl'in Naziler ile iyi ilişkileri sayesinde ailesini güvende tutabileceğine inanan van den Bergh'in hayalleri 1944 yılında son buldu. Almanların savaşı kaybedeceğini anlayan Miedl İspanya'ya kaçtı.
Van den Bergh ise son hamlere olarak Yahudilerin saklandığı güvenli evlerin listesini Nazilere verdi. Söz konusu listede Anne Frank'in evi de bulunuyordu.
MAHKEMEDE SUÇLU BULUNDU
Amsterdam'da 1948 yılında kurulan ve Naziler ile iş birliği yapan Yahudilerin yargılandığı bir mahkemede gıyabında yargılanan van den Bergh, Yahudi karşıtı önlemlere yardım etmekten suçlu bulundu. Kısa bir süre sonra gırtlak kanserine yakalandığı ortaya çıkan van den Bergh, 1950 yılında hayatını kaybetti.
Anne Frank'in evini kimin ihbar ettiği ortaya çıktı ama bir soru yanıtını bulamadı. Hayatta kalan tek aile üyesi olan Otto Frank, van den Bergh'ina adını neden sakladı?
ANNE FRANK KİMDİR?
1942 yılında ailesiyle birlikte Almanya’dan Hollanda’ya kaçan ve Amsterdam’da bir evin gizli bölmesinde yaşayan Anne Frank’in burada yazdığı günlükler ölümünden sonra babası tarafından yayımlanınca tüm dünyada büyük yankı uyandırmıştı. Ancak aradan geçen bunca zamana rağmen Anne Frank ve ailesinin savaşın bitimine kısa bir süre kala Naziler tarafından nasıl bulunduğu hep merak edildi ve araştırma konusu oldu.