ABD-İran nükleer anlaşması nedir?
ABD Başkanı Donald Trump İran ile olan nükleer anlamaşdan geri çekildiğini açıkladı. Trump İran ile anlaşmayı ise "büyük bir utanç" olarak niteledi ve anlaşmanın İran'ın uranyum bakımından zenginleşmeye devam etmesine izin verdiğini kaydetti. Peki ABD - İran nükleer anlaşması nedir? Anlaşma neden bozuldu? İşte tüm detaylar...
ABD - İran nükleer anlaşması nedir? ABD Başkanı Donald Trump Temmuz 2015'te İran ile bazı ekonomik yaptırımların kaldırılması karşılığında imzaladığı nükleer anlaşmadan çekildiğini açıkladı. Trump İran ile anlaşmayı ise "büyük bir utanç" olarak niteledi ve anlaşmanın İran'ın uranyum bakımından zenginleşmeye devam etmesine izin verdiğini kaydetti. Trump, "Bu hiç yapılamaması gereken tek taraflı korkunç bir anlaşmaydı. Iran'ı şu andaki çürümüş anlaşma yapısının altında, nükleer bombadan alıkoyamayız. İran anlaşması özünde kusurlu" dedi. Peki ABD - İran nükleer anlaşması nedir? Amerika anlaşmayı neden bozdu? İşte detaylar...
Anlaşma 2015 yılında Obama döneminde yapılmıştı. Yapılan anlaşma ile ABD, İran topraklarında şu haklara sahip olmuştu.
- Tahran anlaşmayla BM'nin Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun askeri üslere "kontrollü girişine" izin vermiş oldu.
- Şüpheli nükleer etkinlik olduğu düşünülen üslere giriş, P5+1 için en önemli taleplerden biriydi. Ancak Tahran, bu denetimlerin İran'ın askeri sırlarını ifşa edecek casusluk faaliyetlerine dönüşmesi endişesi taşıyordu.
- Anlaşmayla BM'ye kapsamlı denetim izni veriliyor ancak İran'ın giriş izni taleplerine itiraz hakkı bulunuyor.
- İran'a uygulanan silah ambargosunun beş yıl daha devam etmesi bekleniyor ancak Rusya'ya göre BM Güvenlik Konseyi'nin özel izniyle silah teslimatları mümkün olabilir.
- Tahran uranyum zenginleştirmede kullanılacak santifrüj sayısını anlaşmayla üçte iki oranında azaltmayı da kabul etti.
- Ancak önümüzdeki ilk 10 yıl içinde zenginleştirilmiş uranyum biriktirmeme şartıyla, uranyum konusunda geliştirme ve araştırma yapmasına izin verildi.
YAPTIRIMLAR NELER OLACAK?
Bundan sonrası için ABD'nin İran'a yaptırımlar uygulanması bekleniyor.
Öte yandan AB Konseyi Başkanı Tusk: "ABD Başkanı Donald Trump'ın İran nükleer anlaşması ve ticaret politikalarına karşı AB birlik içinde hareket edecek" dedi.
Temmuz 2015'te, P5+1 ülkeleri grubu (Çin, Almanya, Fransa, Rusya, İngiltere ve ABD), İran ile nükleer anlaşma imzalamış ve bu Kapsamlı Ortak Eylem Planı (JCPOA) olarak anılmıştı.