Alaska nerede?

Alaska'da meydana gelen deprem bir anda gündem oldu. Alaska nerede? Vatandaşlarımız merak ettiği soruları derlemeye çalıştık. Alaska, ABD'nin yüzölçümü en büyük, nüfus yoğunluğu en az olan eyâletidir. Rus İmparatorluğu'ndan 30 Mart 1867'de 7,2 milyon dolar karşılığında satın alınarak ABD'ye katılmıştır. Oldukça soğuk bir iklime sahiptir. 1799'dan 1867'ye değin bir Rus-Amerikan Kumpanyası tarafından yönetildi. ABD dışişleri bakanı William H. Seward, bölgenin ABD'ye satılmasını onaylayan belgeyi 1867'de imzaladı. Önemli altın kaynaklarının keşfi 1880'lerde ve 1890'larda çok sayıda Amerikalının Alaska'ya yerleşmesine neden oldu ve ABD Kongresi 1912'de Alaska Toprakları'nı kurdu. II. Dünya Savaşı sırasında Japonların bölgedeki etkinliği Alaska'da savunma tesisleri kurulmasını zorunlu kıldı. Alaska 3 Ocak 1959'da 49. eyâlet olarak ABD'ye katıldı. 1968'de Kuzey Kutbu kıyı ovasında petrol ve doğal gaz yatakları bulunmasıyla daha da gelişti. Peki, Alaska nerede? Alaska depreminin videolarını ve bilgileri haberimizde bulabilirsiniz...

ALASKA'DA DEPREM

ABD'nin kuzeyindeki Alaska eyaleti açıklarında 8,2 büyüklüğünde deprem meydana geldi.

ABD Jeolojik Araştırmalar Merkezi (USGS), yerel saat ile 09.30 sıralarında yaşanan 8,2 büyüklüğündeki depremin merkez üssünün Kodiak bölgesinin 278 kilometre güneydoğusu olduğunu duyurdu.

Pasifik Okyanusu'ndaki Alaska Körfezi açıklarında 10 kilometre derinlikte oluşan deprem nedeniyle olası büyük dalgalar riskine karşı bölgede tsunami alarmı verildi.

Alaska'Da 1964 yılında meydana gelen 9,2'lik depremin ardından tsunami yaşanmıştı. 67 metreye kadar yükselen dalgalar 139 kişinin ölmesine neden olmuştu.

ALASKA NEREDE?

Alaska, Amerika Birleşik Devletleri'nin yüzölçümü olarak en büyük ve nüfus olarak da en küçük eyaletidir. 30 Mart 1867 tarihinde Rus İmparatorluğu'ndan 7,2 milyon dolar karşılığında satın alınan Alaska, oldukça soğuk bir iklime sahiptir.

1 milyon 718 bin kilometre kare yüzölçümü bulunan Alaska'da 2016 verilerine göre 741 bin 894 kişi yaşamaktadır. Alaska, ABD'ye 3 Ocak 1959 tarihinde resmi olarak katılmıştır.

BİTKİ ÖRTÜSÜ VE HAYVAN TOPLULUĞU

Alaska'nın aşağı yukarı yarısı küçük bitkilerden (dikenler, kara yosunları, çiçekli bitkiler ve çimenler) ve yüksek çalılardan oluşan tundra bitki örtüsüyle kaplıdır. Tundra Batı Alaska ile Alaska'nın kutup bölgesi kesimini bütünüyle kaplar. Eyâletin aşağı yukarı üçte biri ormanlarla kaplıdır. Güney, doğu ve orta - güney kesimlerde daha çok katran ağacı ve ladin karışımı büyük ormanlar, orta kesimlerde ladinler, kayın, akçakavak, ve karaçamlardan oluşan geniş ormanlar ağır basar.

Alaska'da birçok yaban hayvanı yaşar. Bunlar arasında, çeşitli ayı türleri özellikle de kahverengi Alaska ayısı ya da Kodiak ayısı (Alaska boz ayısı),, rengeyiği, ayıbalığı, misk sığırı, dağ keçisi vb. sayılabilir.

Çok sayıda ırmak alabalığı, sombalığı vb. balıklar bakımından zengin olduğu gibi, kıyılarda kalkan, Alaska karabalığı (Dallia pectoralis), morina, ringa, karides, midye ve kral yengeci bulunur. Ayrıca, Alaska'nın köpeği meşhurdur.

ÖRGÜTLENMEMİŞ İLÇE

Örgütlenmemiş ilçe (Unorganized Borough) sayım bölgelerine (Census Area) ayrılır: Aleutians West Census Area, Bethel Census Area, Dillingham Census Area, Nome Census Area, Prince of Wales-Hyder Census Area, Hoonah-Angoon Census Area, Southeast Fairbanks Census Area, Valdez-Cordova Census Area, Wade Hampton Census Area, Petersburg Census Area, Yukon-Koyukuk Census Area

İKLİM

Kuzeyinde Tundra, güneyinde ise Kuzey iklimine (tayga) sahiptir. İç kesimlerinde karasal iklim de yer yer görülür. Çam bitki örtüsüyle kaplıdır; fakat geniş yapraklı ağaçlarla karışık ormanlar da bulunur. Çok soğuk ve katı bir havası vardır. Alaska Yarımadası ile Aleutian ve Hoonah pribilof adalarını da kapsayan Western region sisli ve rüzgarlıdır; baliana buzlanması; ancak deniz ve doğal kuş yaşamı acısından büyük bir zenginliğe sahiptir. Kanada Yukon sınırından Bering Denizi'ne kadar uzanan Brooks Range'in güneyindeki İnterior'in iklimi daha kurudur; yazları sıcak, kışları soğuk. Yukarıda Kotzebue'den batıda Barrow çevresindeki Seward Yarımadası'nda Prudhoe Körfezi'ndeki Kuzey Slope'a kadar uzanan Kuzey Kutbu ise donmuş topraklarıyla insanın içini titreten bir kutup manzarasına sahiptir.

YERLİ TALEPLERİ

Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası (kısaltması ANCSA, İngilizce Alaska Native Claims Settlement Act), Alaska'da yerlilerin toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresinde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürülüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasadır. Yasayla, Alaska Yerlilerinin uzun yıllardır devam eden toprak sorunlarına çözüme ulaştırarak bölgedeki ekonomik kalkınmayı teşvik etmek amaçlanmıştır. 12 yerli bölgesel şirket ve 200 yerli köy şirketi kurularak yerlilerin talepleri toptan karşılanmıştır. 13. şirket, yerleşik olmayan yerliler için oluşturulmuştur.

YERLİ DİLLER

Alaska'da konuşulan yerli diller iki dil ailesinde toplanır. Bu dillerdeki Rusça alıntılar geçmişteki Rus yönetiminden kalmadır.

Eskimo-Aleut dillerine giren diller arasında Unanganca (Aleutça) ile Eskimo dillerinin Yupik kolundan Sibirya Yupikçesi (Yupik), Alaska Yupikçesi (Yup’ik), Çupikçe (Cup’ik), Nunivak Çupikçesi (Cup’ig), Supikçe (Alutiiq) ve İnuit kolundan İnyupikçe (Iñupiaq) yer alır.

Na-Dene dilleri Alaska'daki tek Kızılderili grubudur ve ikisi ölü 14 dil bulunur: Tlingitçe (Lingít), Eyakça (2008'de yok oldu), Ahtnaca (Atnahwt’aene), Değinakça (Deg Xinag), Denağinaca (Dena’ina), Guçince (Gwich’in), Hanca (Hän), Holikaçukça (Doogh Hit'an), Koyukonca (Denaakkʼe), Aşağı Tananaca (Menhti Kenaga), Tanakrosça (Neeʼaanděg), Tsetsautça (yokoldu), Kuskokvimce (Dinakʼi), Yukarı Tananaca (Neeʼaaneegn). Alaska Kızılderililerinin çoğu Atabask grubundan Alaska Atabasklarıdır.

Daha önce Na-Dene içinde sınıflandırılan Haydaca günümüzde tek başına izole dil olarak yer almaktadır.

Alaska'daki yerli dilleri, Alaska Yerli Dil Merkezi tarafından araştırılmakta ve korunup kollanmaktadır.

COĞRAFİ BÖLGELER

Kuzey Alaska (Northern Region)
North Slope Borough
Northwest Arctic Borough
Nome Census Area
İç Alaska (Interior Region)
Yukon–Koyukuk Census Area
Fairbanks North Star Borough
Denali Borough
Southeast Fairbanks Census Area
Güneybatı Alaska (Southwest Region)
Wade Hampton Census Area
Bethel Census Area
Dillingham Census Area
Bristol Bay Borough
Lake and Peninsula Borough
Aleutians East Borough
Aleutians West Census Area
Anchorage/Mat-Su Region
Matanuska-Susitna Borough
Municipality of Anchorage
Gulf Coast Region
Valdez-Cordova Census Area
Kenai Peninsula Borough
Kodiak Island Borough
Güneydoğu Alaska (Southeast Region)
City and Borough of Yakutat
Municipality of Skagway Borough
Haines Borough
City and Borough of Juneau
Hoonah-Angoon Census Area
City and Borough of Sitka
Petersburg Census Area
City and Borough of Wrangell
Ketchikan Gateway Borough
Prince of Wales-Hyder Census Area

İDARİ YAPILANMA

Örgütlü ilçeler
Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir: Aleutians East Borough, Municipality of Anchorage, Bristol Bay Borough, Denali Borough, Fairbanks North Star Borough, Haines Borough, City and Borough of Juneau, Kenai Peninsula Borough, Ketchikan Gateway Borough, Kodiak Island Borough, Lake and Peninsula Borough, Matanuska-Susitna Borough, North Slope Borough, Northwest Arctic Borough, City and Borough of Sitka, Municipality of Skagway Borough, City and Borough of Wrangell, City and Borough of Yakutat