ALES "bin altı kota" uygulaması nedir?

ALES 81 ilde yapılacak. Özer, yaptığı açıklamada, temelde üç kullanım amacı bulunan ALES'in, üniversite mezunları için önemli bir sınav olduğuna işaret etti. Sonuçların ayrıca yükseköğretim kurumlarında öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi ve uzman gibi akademik kadrolara yapılacak atamalarda, yurt dışına burslu lisansüstü eğitim için gönderilecek adayların seçiminde kullanılacak. Özer, sınavın Türkiye'de üniversite veya yüksek teknoloji enstitülerinde yüksek lisans ve doktora programlarına öğrenci seçme ve yerleştirmelerde kullanıldığını anımsattı. ALES "bin altı kota" uygulaması nedir? Kaldırıldı mı? Detaylar haberimizde...

BİN ALTI KOTA UYGULAMASI KALDIRILDI MI?

ÖSYM, ALES ile ilgili, aday sayısı binin altında kalan durumlarda adayları bu sayının üstünde katılımcı bulunan başka illerde sınava alma uygulamasına bu yıl için son vererek, sınavın tüm illerde yapılması kararı aldı.

ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Özer, şu açıklamayı yaptı:"2017 yılında ALES sınavlarında 'bin altı kota' uygulaması nedeniyle 2017-ALES İlkbahar Sınavı'nı 64 il, 2017-ALES Sonbahar Sınavı'nı ise 59 ilde yaptık. Bir ildeki aday sayısının binin altında olması durumunda bu adaylar, binin üstünde sınava girecek adayın olduğu komşu illerde sınava alınıyorlardı. ALES sınavları yükseköğretimde hem lisansüstü eğitim hem de akademik kadrolara başvuru yapabilmek için en kritik sınav. Bu nedenle gençlerimizin bu sınavlara erişimini artırabilmek, dolayısıyla yükseköğretime bu bağlamda erişimi desteklemek için ALES sınavlarında bin altı kota uygulamasını 2018 yılı için kaldırdık."

Bütün illerdeki adayların sınava daha kolay ulaşabilmesini istediklerini yineleyen Özer, "Bu çerçevede, hizmetlerimizi yurdumuzun dört bir yanında yaygınlaştırmak ve kolay erişilebilir kılmak için çabalıyoruz. Amacımız, hem yüksek lisans ve doktora yapmak isteyenlere hem de yükseköğretim kurumlarındaki akademik kadrolarda çalışmak isteyen tüm gençlere yardımcı olmaktır. Bu nedenle 2018 yılında, ALES'i tüm illerde yapacağız." bilgisini paylaştı.

ALES NEDİR?

ALES (Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı), lisansüstü (yüksek lisans) eğitime başvuracak kişilerin ve akademik personel kadrolarına (araştırma görevlisi, öğretim görevlisi, okutman, uzman çevirici gibi) atanmak isteyen adayların girmesi gereken bir sınavdır. Doktora başvuruları için de ALES’e girilmesi gerekir.
Mecburi hizmet yükümlülüğü için yurtdışındaki üniversitelere lisansüstü eğitime gönderilecek adayları seçerken de ALES puanı şartı aranır.

Yükseköğretim kurumlarında öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim öğretim planlamacısı kadrolarına atanabilmek için, alanındaki puan türünde yüz üzerinden yetmiş puan alan adaylar başarılı sayılırlar.

İyi bir ALES puanına sahip olmak yüksek lisans başvurularında adaylara büyük bir avantaj sağlar çünkü üniversitelerin tezli yüksek lisans başvurularında ALES sonucu en az %50’lik bir paya sahiptir. Lisansüstü eğitim programlarına seçme ve yerleştirme işlemleri için tüm üniversite kurumları ALES puanlarını kullanırlar ancak bazı üniversiteler lisansüstü eğitim programlarına seçecekleri öğrencileri yalnızca ALES puanına göre belirlerken, bazı üniversiteler ise diploma notlarının, mülakat sonuçlarının da dahil edildiği bir puanlama sistemi oluştururlar. ALES puanı ile doktora programları ya da sanatta yeterlik programlarına başvuracak adaylar için ise alt sınır 80 puandır.

ALES NEDEN ÖNEMLİ?

Eskiden tezsiz yüksek lisans programlarının başvurularında istenen ALES artık sadece tezli yüksek lisans için istenmektedir. Tezli yüksek lisans başvuruları için oldukça önemli bir kriterdir.

Üniversiteler tezli yüksek lisans başvurularında ALES sonucuna çok önem vermekteler. Eğer iyi bir ALES puanına sahipseniz yüksek lisans başvurunuzda size önemli bir avantaj sağlar. Üniversiteler yüksek lisans başvurusu yapan öğrencilere ALES sonuçları, diploma notları, mülakat sonuçları ve bazen bilim sınavı sonuçlarını da dahil ederek bir puanlama oluştururlar. Bu puanlamada en yüksek oran ALES sonucuna aittir. Genelde ALES sonucu %50’lik bir paya sahiptir. Bu oran bazen %50’den fazla olmakla birlikte Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği’ne göre daha az olamaz. YÖK Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği’nde şöyle der:

“ALES puanının %50’den az olmamak koşuluyla ne kadar ağırlıkla değerlendirmeye alınacağı, ilgili senato tarafından belirlenir.”

Yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanı ihtiyacının karşılanması amacıyla, lisansüstü öğrenimi görmek üzere yurt dışına gönderilecek adayların seçiminde de ALES sonuçları kullanılmaktadır. Bu yolla yurt dışında lisansüstü öğrenim görmek isteyen adayların bu sınava girmeleri zorunludur. Mecburi hizmet yükümlülüğü olmaksızın, kendi imkanlarıyla yurt dışında lisansüstü öğrenim göreceklerin bu sınava girmelerine gerek yoktur. Çünkü sonucu sadece Türkiye’de kabul edilen bir sınavdır.

Ayrıca bazı kamu kurum ve kuruluşları, yurtdışında lisansüstü öğrenim görecek öğrencilere burs verirken ALES sonuçlarından yararlanmaktadırlar. Yurt dışındaki öğretim kurumları lisansüstü öğrenim görmek üzere kendilerine başvuran adaylardan ülkemizde yapılmış bir sınavın sonuçlarını da istedikleri takdirde, adaylar bu sınavın sonuç belgelerini bu kurumlara verebileceklerdir.