Bitcoin nereye koşuyor? Şant Manukyan: Kripto varlıkların fiyatının çok daha yükselmesi söz konusu!
Fikri daha önceye dayansa da kripto paralar 2009’dan bu yana hayatımızda. İlk başlarda şüphe ile yaklaşılsa da şu anda devasa bir sektöre dönüşmüş durumda. Hatta öylesine bir kıymet oluşturuyorlar ki dolar ve altınla kıyaslanıyorlar. Bir ara 2 trilyon dolar büyüklüğe erişen kripto piyasası nereye gidiyor? Yükseliş buraya kadar mı? Devletler ve merkez bankaları kripto paraya kayıtsız kalabilecek mi? SuperHaber röportaj editörü Hülya Okur sordu, uluslararası piyasa uzmanı Şant Manukyan yanıtladı…
İlk kripto para fikri 1983’de doğmuştu. Amerikalı David Chaum eCash'i tasarlamış, 12 yıl sonra da digicash üzerinden gerçekleştirdi. 1998 yılı kripto para ile ilgili önemli adımlara sahne oldu. Ancak, ilk ispatlanabilir blok zincirli kripto paranın gerçekleşmesi 2009’da yaşandı. Bu tarihte gerçek kimliği bilinmeyen Satoshi Nakamoto tarafından oluşturulan Bitcoin, ilk merkeziyetsiz kripto para olarak ortaya çıktı.
Ekonomi dünyasının Bitcoin’i kabul etmesi o kadar kolay olmadı. İlk başlarda birçok ekonomist için kısa ömürlü bir girişim olarak görülüyordu. Klasik para piyasalarında, fiziksel bir varlığı olmayan kripto paraların yatırım aracı olarak değer kazanması ise hiç beklenmiyordu.
Ancak gerçekleşen beklenenin tam tersi oldu. Bitcoin ile başlayan ve birçokları ile devam eden kripto paralar yaklaşık 2 trilyon dolarlık bir büyüklüğe kadar ulaştı. Özellikle dolar eksenli dünyada fiziki paranın kontrolü yer altı dünyasını kripto paraya itti. Ama onunla sınırlı kalmadı. Aynı zamanda ünlü iş insanlarından sıradan, meraklı küçük yatırımcıya kadar birçok kişi gücü ve kapasitesi ölçüsünde sisteme para yatırmaya başladı. Ciddi kazançlar elde edildi. Birçok borsa oluştu. Ve Bitcoin 60 bin doları aşarak “artık benim çağım başladı” dedi.
Ancak dolar ve altın gibi coin piyasası da kırılgandı. Elon Musk’ın söylemleri ile zirve yapan kripto paralar yine onun birkaç söylemi ile düşüşe geçti. Ardından Çin ve İngiltere’nin başını çektiği bazı ülkeler kripto para madenciliğini, borsalarını yasaklama, engelleme ya da sınırlama yönünde adımlar atmaya başladı. Ne varki buna rağmen yatırımcı piyasayı terketmedi ve yükseliş yeniden başladı. Bitcoin yeniden 50 bin dolar sınırına dayandı. Diğer coin ve alt coinlerde de ciddi artışlar oldu.
Peki, bu yükseliş devam edecek mi? Söylendiği gibi bitcoin 90 bin dolarları ve hatta daha üstünü de görecek mi? Devletler ve merkez bankalarının kayıtsızlığı sürer mi? Bitcoin doların tahtına oturur mu? Özellikle sosyal medyada piyasaya ilişkin yapılan tahminler ne kadar gerçekçi? İşte istiridye kabukları ile insan yaşamına giren para kavramının digital dünya ile evrildiği kripto para evresinin bilinmeyenlerine ilişkin tüm bu soruları ve daha fazlasını SuperHaber’den Hülya Okur, uluslararası piyasalar uzmanı Şant Manukyan’a sordu.
İşte, Manukyan’ın bu sorular verdiği cevaplarda öne çıkan bazı başlıklar…
“Özel para uygulamalarını 1970’lerden önce de görüyoruz”
“Deniz kabuklarıyla başladık ama insanların toplumdaki sosyal değişimi de var”
“Kripto paranın çıkış nedeni, internet üzerinden kağıt parayla nasıl yaparız fikri”
“Merkez bankaları, devletler digital para çıkartmak istiyor, Çin bu fikre tamamen soğuk”
“Üç koldan giden kripto sisteminin hangisinin kazanacağını toplumun ihtiyaçları belirleyecek”
“Bitcoin Dolar’ın yerini almaz”
“Bitcoin 7 Eylül’de gerçek anlamda El Salvador’da hayata geçirilecek”
“El Salvador, bitcoin ödeme sistemidir diyerek yan çizdi”
“Bitcoin altın gibi bir saklama aracı, teminat olarak kullanılacak”
“Devletlerin asıl kaygısı stabil coinler”
“Bitcoin’in doların yerini alması mümkün değil ama stabil coinler bazı açılardan doların yerini aldı bile”
“Bitcoin teorik olarak baktığınızda bankacılık sisteminin yerine geçebilir”
“Defi projelerinin bir kısmında arada banka olmadan kredi ilişkisine girebiliriz”
“Bankacılık sektörünün aradan çıkartılması şu an için zor”
“Kripto varlıkların teknolojisiyle bankacılığın önemli fonksiyonları taklit edilebilir durumda”
“Elime geçen bitcoinle alışveriş yapmam, saklarım düşüncesi baskın olacak”
“Bitcoin teminat piyasasında çok önemli olacak”
“Yeni teknolojiyi kullanmak istemeyen kurumlar oyun dışı kalabilir”
“Rekabetin dışında kalanlar maddi hasara uğrayacaktır”
“İnsanlar ne alıp sattığını, ne alıp tuttuğunu bilerek hareket etmeli”
“Entellektüel doğruluk önemli bir nokta”
“Varlık sınıfı çok önemli, zayıf noktalarını da söylemek lazım”
“Musk’ın bilançosuna bitcoin almasını çok önemli bir piar aktivitesi olarak görüyorum”
“Musk özelinde ABD dolarını geçecek dediği zaman popülarite kazanıyor ve Z kuşağına hitap ediyor”
“Tek kişinin otorite olması problematik ama konu yatırımcıda bitiyor”
“Kazan doğururken her şey iyi de, öldüğünde ağlamak olmaz”
“Oturmuş kripto varlıklara da yatırım yapabilirsiniz, spekülasyon istiyorsanız Musk buyur ediyor, ölürse de ağlamak yok”
“Şuradan aldım sattım, şöyle paralar yaptım diyenler çok mantıklı gelmiyor”
“Dünyadaki büyük traderler enerjilerini Twitter’da harcamıyorlar”
“Çok para kazandım dedikleri durumlar bana güven vermiyor”
“Ne alıp satacağınıza kendiniz karar verin”
“Çok bağlı olduğunuz fenomen çok para yapıp emekliliğini isteyebilir, o zaman kendi başınıza kalacaksınız”
“Kripto para değerlemesi hala problematik”
“Bitcoin başta olmak üzere bazı kripto varlıkların kabul edilme oranı gittikçe artıyor”
“Kripto varlıkların fiyatının çok daha yükselmesi söz konusu olacak”
“Kripto 2017’ye kadar tamamen spekülasyon varlığıydı, 2019’de kurumsal yatırımcılar gelmeye başladı, 2020’de merkeziyetsiz finans konusu ciddi yol aldı”
“Kripto para katları bankacılık sistemi ile birleşecek”
“Bankacılık sisteminin elindeki insan ve mali kaynaklar, kripto varlıklarla birleşecek”
“İleride çok daha büyük finansal yapı görmemiz söz konusu olacak”
“Halving benim için bir şey ifade etmiyor, önemli bulmuyorum”“Önceden bilinen şeylerin, önceden fiyatlandığını düşünürüm”
“Son halvingden bir kaç ay sonra herhangi bir hareket olmadığını gördük”
“Network’ün büyümesi çok daha önemli”
“Sorun kredide demekten ziyade, denetim olmadığı için sistem problem yaşıyor”
“Merkez Bankası doğru yerde devreye girse bile çıkışını da doğru yapmak zorunda”
“Hane halkı ve şirket bilançoları 2008’e göre daha sağlıklı”
“Varlık alımları, kredi piyasasının problemli olduğu dönemde yapılan adımlardır. Şu an da öyle bir problem olmadığı için varlık alımları bitirilmeli”
“Varlık alımları finans piyasasını bozuyor”
“Deflasyon değil ama dezeflasyon var“
“Arz kaynaklı enflasyonla karşı karşıyayız”
“Arz problemleri gıda başta olmak üzere devam edecek”
“Enflasyon yükselişi göreceğiz ama merkez bankalarının müdahale edeceği tarzda olmayacak”
“Konut fiyatlarını covid nedeniyle coğrafi değişiklikler de etkiledi”
“Sorun konut fiyatlarında değil, gelirlerin çok fazla artmıyor olmasında”
“Uzay madenciliği başlarsa altın fiyatlarına ne olur?”
“1,5- 33 milyon dolar Ethertaşına vermem, ay taşını almayı tercih ederim”
“Finansal analizlerim çok başarılı değil, olsaydı hala maaşlı çalışıyor olmazdım”
“Twitter’dan ‘Şu coin veya hisse ne olur’un cevabını aramak bana doğru gelmiyor”
“Mali, stres durumunu bilmediğim insanlara doğrudan fikir vermem”
“İnsanın kendisi kendisine en çok yardımcı olur, parayı da öyle kazandırır”
“Kovid nedeniyle işyerlerine dönüş olmadığını, hibrit modeline geçildiğini görüyoruz”
“Finansal sistemde değişiklikler muhakkak ki olacaktır”
“Pandemi 2020’de değil de 90’larda olsaydı evlerden, uzaktan çalışmayı yapamayacaktık”
“Teknoloji duruyordu, kovid bunun tetikleyicisi oldu”
“Global ısınma ve pandemi şemsiye gibi kullanılıyor”
“Alttan gelen trendleri hem kamunun hem de yatırımcıların iyi anlaması gerekiyor”
Şant Manukyan'ın açıklamalarının tamamını SuperHaber YouTube kanalından izleyebilirsiniz...