Bolivya’daki darbeyi lityum üzerinden okumak lazım!
Dünya lityum rezervlerinin yüzde 70’ine sahip Bolivya’da 2019’da devlet başkanı olan sosyalist parti lideri Eva Morales de bir darbe ile devrilmişti. Morales yönetimi, o dönemde bir Alman firması olan ACISA’nın sözleşmesini iptal etmiş yerine Çinli şirketlerle anlaşma yapmıştı. Morales, bir hafta sonra askeri darbe ile devrilmişti. İşte detaylar...
ACISA, Tesla’ya elektrik araçları için pil sağlıyor. Ve o dönemde her ikisinin hisseleri tavan yaptı darbe sonrasında.
Morales, bu madeni millileştirerek lityumu ham olarak ihraç etmek yerine katma değer yaratacak şekilde pil olarak satmayı öngörüyordu. Şimdi dün yapılan ve geri püskürtülen darbeyi lityum rezervleri açısından bakmak gerekiyor. Ulaştırma endüstrisinin büyümesini sağlayan petrolün yerini yeni bir hammadde, en hafif metal olan lityum alıyor. 2030'da öngörülen küresel lityum talebi,2021 üretiminin 6 katı kadar. Anlamı, 2020-2030 lityumun altın çağı ve Latin Amerika ülkeleri ise 1980 ve 1990'ların Ortadoğu'su olacak.
O nedenle Bolivya'da dün yapılan ve başarısız olan darbe girişimini enerji konusundan bağımsız düşünmemek gerekir.
Bolivya, nadir toprak elementleri (NTE) ve diğer stratejik mineraller açısından çok zengin.
NTE ve lityum gibi stratejik mineraller, günümüz teknolojisinde ve enerji sektöründe kritik öneme sahip.
Bu nedenle, güçlü ülkeler ve küresel şirketler, bu kaynaklara erişimi güvence altına almak için gelecekte de Bolivya gibi kaynak zengini ülkelerde etkilerini artırmaya çalışıyorlar. O yüzden de Bolivya’nın başkenti La Paz, darbeler şehri olarak anılıyor.
Tarihsel olarak, Ortadoğu'nun petrol rezervleri, bölgedeki jeopolitik çatışmaların ve dış müdahalelerin ana nedenlerinden biri olmuştu.
Benzer şekilde, günümüzde Latin Amerika, özellikle Bolivya, Şili ve Arjantin gibi ülkeler, büyük lityum ve NTE rezervlerine sahip oldukları için stratejik olarak önemli hale geldi.
Bu üç ülke, "Lityum Üçgeni" olarak bilinen bölgeyi oluşturur ve dünya lityum rezervlerinin büyük bir kısmını barındırır. Küresel lityum arzının yaklaşık %56'sını oluştururlar.
Bu durum, bu ülkelerin iç ve dış politikalarının, uluslararası aktörlerin çıkarlarının ve ekonomik kalkınma stratejilerinin şekillenmesinde önemli bir rol oynar doğal olarak.
Bolivya, dünya lityum üretiminde önemli bir paya sahip. Lityum, elektrikli araç bataryaları, yenilenebilir enerji depolama sistemleri ve diğer ileri teknoloji ürünlerinde kullanıldığı için büyük bir talep görüyor.
Bu durum, Bolivya'yı küresel enerji geçişinde kilit bir oyuncu yapıyor.
Bu kaynakların kontrolü, ekonomik kalkınma ve siyasi istikrar için büyük bir fırsat sunarken, aynı zamanda potansiyel iç ve dış baskılar ve çatışmaların da kaynağı olabilir.