Bu sözler kavga çıkarır! Demirler kapışacak

Artık yılbaşına sadece 11 gün kalmışken, ünlü ekonomist ve akademisyen Prof. Dr. Özgür Demirtaş, şans oyunları için "lütfen bu hataya düşmeyin" diyerek uyardı. Bu uyarı kamuoyunda ‘ikramiye garantisi’ veren Demirören Grubu tarafından nasıl karşılanacak merak konusu oldu.

31 Aralık gecesine günler kala vatandaşlar büyük ikramiyenin hayaliyle hem internetten hem de milli piyango gişelerinden satılan yılbaşı piyango biletlerine ilgi göstermeye devam ediyor. Yılbaşında dağıtılacak toplam ikramiye 1.4 milyar lira, büyük ikramiye ise 200 milyon TL olarak açıklandı. 

Piyango çekilişi hakkında kritik bir uyarı ise ünlü ekonomist Özgür Demirtaş'tan geldi. Demirtaş, Twitter hesabından yaptığı açıklamada: "Şans oyunları oynamayın. Lütfen oynamayın, almayın. Eğer bana biraz güveniyorsanız, şans oyunları oynamayın.” dedi. Demirtaş, bunu hangi bilimsel gerçeklerle söyledi onu açıklamadı ancak piyangonun çıkma ihtimalinin 10 milyonda bir kadar olasılık olduğu istatistik bilimi tarafından zaten söyleniyor.

İŞTE O HESAP

Olasılık kuralları, sık sık oynayarak piyangoyu kazanma şansınızı artırmaz. Bu nedenle, her piyango bileti aldığından bağımsız bir olasılık vardır. Milli piyango çekilişinde her kürenin içinde 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 rakamların yazılı olduğu toplar bulunmaktadır. Diyelim ki en büyük ikramiyenin dağıtıldığı yılbaşı çekilişi için bilet aldınız. Normalde 6 rakam içeren Milli Piyango biletleri yılbaşına özel 7 rakam ile oluşturuluyor.

Bu durumda çekiliş esnasında toplam 7 küre olacak ve her küreden bir top seçilecektir. Topların seçilmesi eşit şansa sahiptir. Bu durumda her küreden herhangi bir rakamın gelme olasılığı 1/10’dur. 7 küre için çıkacak olan sayının gelme olasılığı ise 1/10 x 1/10 x 1/10 x 1/10 x 1/10 x 1/10 x 1/10=1/10.000.000 kadardır. Yani milli piyango biletin size çıkma olasılığı 10 milyonda 1’dir. ( Diğer çekilişlerde 6 rakam olduğu için kazanma olasılığınız milyonda bir kadar olacaktır.

Tabloda Milli Piyango çekiliş sonuçlarında şimdiye kadar fanuslardan çıkan şanslı numaraların ne sıklıkta olduğu gösteriliyor. Tablodan anlaşılacağı üzere en çok çıkan rakam 1 olup, en az çıkan rakam 8. Bununla birlikte rakamların arasında marjinal bir uzaklık yok. 10 milyon farklı numara için Milli Piyango biletlerinde tam, yarım ve çeyrek bilet uygulaması var. Dolayısıyla her bir bilet numarası için yarım biletler 2 adet, çeyrek biletler ise 4 adet basılıyor. Ancak, tam, yarım veya çeyrek bilet alarak büyük ikramiyeyi kazanma şansınızı değiştirmeniz mümkün değil. Unutmayalım, her numara için kazanma olasılığı aynı: 1/10000000 veya 10 milyonda bir. Bu arada hatırlatalım. Piyasa da çeyrek bilet sayısı daha fazla olduğu için büyük ikramiyenin herhangi bir çeyrek bilete çıkma olasılığı daha çok. Ama bu bilete sizin sahip olma olasılığınız yine aynı!

Milli Piyango Çıkma Olasılığını Arttırmak Mümkün mü?

Aslında, bazı insanlar piyangoda hile yapmak için her yolu dener. Ancak baştan söyleyelim. Adil düzenlenmiş bir piyangoda sonuçları baştan tahmin etmek için hiçbir garanti yöntem bulunmaz. Süreç tamamen rastgeledir. Milli piyangoda kazanma şansınızı arttırmanın tek bir yolu vardır. Bu da aynı piyango çekilişi için birden fazla bilet almaktır.. Yine de, iki bilet alma durumunda şansınızın 10 milyonda birden 10 milyonda ikiye çıkacağını unutmayın. Bu istatistiksel olarak önemli bir fark değildir. Birisinin kazanma şansını kayda değer ölçüde artırması için gerçekten çok sayıda bilet satın alması gerekir. Ancak unutmayalım 5 milyon bilet satın alsanız bile kazanma olasılığını hala yüzde 50 kadar olacaktır. Bu nedenle pek çok finans uzmanı, piyango oynamanın asla buna değmeyeceğini söyler.

Milli piyango caziptir. Sonuçta ucunda muazzam miktarda para kazanma olasılığı vardır. Bu nedenle de gerçek kazanma şansı nispeten bizlere önemsiz görünüyor. Sonuçta bu ruh durumumuzdan da piyango bileti satıcıları karını alır. Sonuçta her piyango oyunu düzenleyicisine kar bırakacak biçimde hazırlanmıştır. Hesap basittir.

Her biri bir para birimine (örneğin bir dolar) mal olan N bilet satılırsa ve bu toplamın f kadarı para ödülü olarak iade edilirse, kar (1-f)/N kadar olacaktır. Buradaki f seçimi, büyük bir ödül algısı yaratacak kadar büyük, ama aynı zamanda değerli bir kâr bırakacak kadar da küçük olmalıdır. f’nin sabitlenmesinin yanı sıra, para ödülünün daha büyük ve daha küçük ödüller arasında nasıl bölüneceğine karar verilmelidir. N’nin değeri, hedef kitlenin büyüklüğüne ve oyunun çekiciliğine bağlı olacaktır.

Kimisi şans oyunlarını eğlence olsun diye oynar kimisi de büyük umutlar bağlar. ‘Ya bana çıkarsa’, ‘Umut fakirin ekmeği’ laflarına aldanmayın. Tabi ki umutlu olmak lazım fakat siz yine de işinizi ve umudunuzu asla şansa bırakmayın. Dökeceğiniz ter en büyük umudunuz olsun.