Çanakkale Aynalı Çarşı nerede?

Çanakkale Aynalı Çarşı nerede? Bugün Çanakkale Zaferi'nin 104. yıl dönümü olması sebebiyle internette konu hakkında araştırmalar sürüyor. Çanakkale Savaşı denince ilk akla gelenlerden biri olan Aynalı Çarşı türküsüne konu olan Aynalı Çarşı'da internette araştırılıyor. Nerede, nasıl gidilir, haritası gibi sorulara yanıt aranıyor. Peki Çanakkale Aynalı Çarşı nerede? Tarihçesi nedir? İşte Aynalı Çarşı hakkında bilgi ve tüm ayrıntılar...

ÇANAKKALE AYNALI ÇARŞI NEREDE?

Çanakkale Savaşları sırasında halk türküsüne bile konu olmuş Aynalı Çarşı, II. Abdülhamid’in padişahlığı sırasında (1889), Çanakkale’nin en bilindik Yahudi ailelerinden biri tarafından yaptırıldığı tahmin edilmekte. Bazı kaynaklara göre ise, Musevi cemaatinden olan Eliya tarafından yaptırıldığı söylenmekte.

Tıflı Cami’ye zafer meydanından giriş yapıp diğer kapıdan çıkarsanız, çarşının tam önüne ulaşırsınız. Oldukça kalabalık olan bu çarşı İstanbul’da bulunan Mısır Çarşısı’nın bir minyatürü olduğu söylenir. Evliye Çelebi bile, Seyahatname adlı eserinde bu tarihi çarşıdan bahsetmiş.

Çarşıya, Aynalı Çarşı denilmesinin en büyük sebebi ise, çarşı içerisinde önceden atlar için süs eşyası ve koşum yapan dükkanların yer alması olarak biliniyor.

Aynalı Çarşı Hakkında Bilgiler
Çarşı, içerisinde bulunan yüzlerce hediyelik eşya satan dükkanları ile alışveriş merkezi konumunda. Çarşının kırmızı taştan yapılmış kapısı kemerli olup, kemerin kilit taşı kabartma çiçek desenleriyle süslenmiş.

Çarşı‘nın kapısında yer alan kitabede, ”Adaletliliği ile tanınan Sultan Gazi II. Abdülhamid Hazretleri’nin lütuf ve sahip çıkmalarıyla, kendine bağlı musevi uyruğundan, İlyo Halyo kullarının çabalarıyla yaptırılmış ve gönülde yer tutan çarşıdır” yazmakta.

2007 yılına kadar oldukça kötü durumda olduğu söylenen çarşı, bu tarihten sonra restorasyonu tamamlanarak turistlerin en çok ziyaret ettikleri çarşılardan biri olmuş.

Aynalı Çarşı tarihi hakkında kısaca bilgi verecek olursak ; Çarşı, 1918-1921 yılları arasında İngilizlerin atları için ahır olarak kullanılmış. Çarşının bugünkü haline 1967 yılında getirildiği söylenmektedir.

Çarşının hemen çıkışında bulunan sokaklara kurulmuş masaları ile muhteşem kafeler ve restoranlar bulabilirsiniz.

Başka kaynaklarda çarşı hakkında çok daha farklı bilgiler bulabilirsiniz. Mesela, çarşının kırmızı kapısı üzerinde yazan tarih 1889’dur. Fakat bu tarih çarşının yapıldığı tarih değil, onarım yapıldığı tarih olarak tahmin edilmekte. Çarşı içerisinde bulunan birkaç esnafa göre ise, çarşı en az 500 yıllıktır. Yani, anlayacağınız çarşının tam olarak ne zaman yapıldığına dair net bir bilgi bulunmuyor.

Aynalı Çarşı, öyle mimarisine hayran olabileceğiniz bir yer değil diyebilirim. Sizin en çok dikkatinizi hediyelik eşyalar çekecektir. Bildiğiniz kapalı çarşılardan biri demek daha doğru olur. Fakat, gerek içeride satılan oldukça uygun fiyatlı ürünleri ile, gerekse çarşı çevresinde bulunan tarihi yapılar ile görülmeye değer çarşılardan.

Aynalı Çarşı Nerede, Nasıl Gidilir ?

Çanakkale şehir merkezinde bulunan çarşıya ulaşım oldukça kolaydır. Çanakkale Saat Kulesi veya merkezde bulunan Feribot İskelesinden yürüyerek 5-10 dakika içerisinde çarşıya ulaşabilirsiniz. Ben Çanakkale Deniz Müzesi ziyaretinden sonra çarşıya gitmiştim ve en fazla 5 dakikamı aldı diyebilirim. Bu yüzden, size tavsiyem direkt çarşıya gitmek yerine önce Deniz Müzesi’ni ve içerisinde yer alan Çimenlik Kalesi‘ni ziyaret etmeniz. Müzeden çıkar çıkmaz sağ tarafa dönün ve hiçbir yere sapmadan 5 dakika yürüyün. Çarşı sağ tarafınızda kalacaktır.

Çanakkale gezilecek yerler bakımından önemi büyük olan Aynalı Çarşı, gerek kolay ulaşımı ile gerekse oldukça uygun fiyatlı hediyelik eşyaları ile, şehirde kaçırılmaması gereken yerlerden. Bu metin gezicenga.com adresinden alınmıştır.

Aynalı Çarşı Türküsü

Çanakkale İçinde Aynalı Çarsı,
Ana Ben Gidiyom Düşmana Karşı.
Of Gençliğim Eyvah.

Çanakkale İçinde Bir Uzun Selvi,
Kimimiz Nişanlı Kimimiz Evli.
Of Gençliğim Eyvah.

Çanakkale Üstünü Duman Bürüdü,
On Üçüncü Fırka Yürüdü.
Of Gençliğim Eyvah.

Çanakkale İçinde Bir Dolu Testi,
Analar Babalar Ümidi Kesti.
Of Gençliğim Eyvah.

Bir başka kaynağa göre Aynalı Çarşı'nın tarihi;

İkinci Abdülhamid'in padişahlık döneminde 1889 yılında, padişahın emriyle Çanakkale'de tanınan ve sevilen Yahudi ailelerinden birine dahil olan “İlya Halyo” tarafından inşa ettirilmiştir.

Doğruluğu belirlenememiş bir iddia ise Aynalı Çarşı’nın çok daha önceleri yapıldığıdır.

17. yüzyılın önde gelen gezginlerinden olan Evliya Çelebi'nin eseri Seyahatname’ de Aynalı Çarşı'dan söz edilmektedir. Ve iddiaya göre İlya Halyo söz konusu çarşıyı inşa etmemiş onartmış ve kullanıma açmıştır. Fakat belirtildiği gibi bu iddia doğrulanabilmiş değildir.

Aynalı Çarşı 1915’in Mart ayında Gelibolu çıkartması sırasında düşmanlar tarafından bombardımana uğramış ve yangınlarla tahrip olmuştur. 1918-1921 yıllarında ise Çanakkale'yi işgal eden İngilizler, atlarının barınak olarak Aynalı Çarşı'yı uygun görmüş ve ahır olarak kullanmışlardır.

Aynalı Çarşı Kitabesi
Bu yıllardan sonra uzunca bir zaman, harap ve yıkılmış bir şekilde kalmış ve kullanıma kapanmıştır. 1934'de Yahudilere yönelik saldırıların gerçekleştiği sırada çarşının kapısının üzerinde yer alan kitabedeki yazılar sıvayla kapatılmış.1967 yılında ise Sadi Fenercigil' in başkanlığında kitabe sıvalardan temizlenmiş ve bugünkü görünümüne kavuşmuştur. Aynı yıl içerisinde kadastro uygulamasıyla çarşının krokisi de çizilmiştir.

2000 yılında Edirne Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulunun restorasyon projesini onaylaması ile Aynalı Çarşı restore edilmiş ve en son halini almıştır. Eski halinden birebir aynı kalan ise sadece girişteki kırmızı taştan yapılmış kapı ve üzerinde yer alan kitabe kalmıştır. Üzerindeki sıva temizlenerek kitabenin altındaki yazı ortaya çıkarılmıştır. Orijinali Osmanlıca olan yazının Türkçesi şöyledir:

“Adaletliliği ile tanınan Sultan Gazi İkinci Abdülhamid Efendimiz Hazretlerinin lütuf ve sahip çıkmalarıyla kendilerine bağlı, Musevi uyruğundan İlya Halyo kullarının çabalarıyla yaptırılmış ve gönülde yer tutan çarşıdır. – Yıl Hicri Muharrem 1307 (1889)”