Covid-19 aşısının yan etkileri nelerdir? Yaşa göre yan etkilerin şiddeti
Covid-19 aşısının hatırlatma dozu randevularının açılmasıyla birlikte aşının yan etkileri tekrardan merak konusu oldu. Her aşının yan etkileri vardır ve bu yan etkiler şiddetli boyuta ulaşmadığı sürece tehlikesizdir. İşte Covid-19 aşısına dair her şey...
Her aşının yan etkileri vardır ve bu normaldir. Bu yan etkilerin bazıları, bazı insanlarda şiddetli olabilir; ancak ezici çoğunluğunda bu yan etkiler kabul edilebilir düzeyde ve hastalığın kendisinden çok daha hafif olacaktır. Aşı olan birinin, aşı bölgesinde deneyimleyebileceği yan etkiler şunlardır:
-Ağrı,
-Kızarma,
-Şişme.
Bu yan etkilerin görünmesi her aşıdan sonra görülebilen ve normal bir durumdur. Buna ek olarak, vücudun geri kalanında şu yan etkileri görebilirsiniz:
-Yorgunluk,
-Baş ağrısı,
-Kas ve eklem ağrısı,
-Titreme,
-Ateş,
-Mide bulantısı ve kusma,
-Koltuk altındaki lenf nodları gibi yerlerde şişme
Aşılar savunma tepkisini harekete geçirdiği için, hastalanmışçasına tepkiler göstermek normaldir. Ama bu tepkilerin, gerçekten virüsü kaptığınızda olacak olandan çok daha hafif ve çok daha kısa süreli olur.
Eğer aşıya belli bir şiddette tepki veriyorsanız, hastalığın kendisine muhtemelen ondan çok daha sert bir tepki göstereceksiniz. Bu nedenle aşının yan etkileri rahatsız edici olsa da hastalığın etkileri yanında bir hiçtir.
Çoğu durumda bu yan etkiler 1-3 gün içinde geçecektir ve kalıcı bir etkiye neden olmayacaktır.
YAN ETKİLERİN YAŞA GÖRE ŞİDDETİ
Bu etkiler aşıdan aşıya bir miktar değişebilse de, çoğunda benzer yan etkiler tespit edilmektedir. Aşıların yan etkileri ise yaşa göre değişiklik gösterebilmektedir.
POTANSİYEL CİDDİ YAN ETKİLER
Her aşı geliştirme programında oluşma riski olan birkaç farklı sonuç daha var. Büyük olanlar enflamatuar/alerjik reaksiyonlar, antikor-bağımlı güçlendirme ve Guillain-Barré Sendromu. Buradaki önemli nokta bu tarz kötü tepkilerin ortaya çıkış zamanı (eğer söz konusu aşı için bunlar problem olacaksa). Bu etkiler, aşıdan yıllar sonra ortaya çıkmıyor. Eğer ortaya çıkacaklarsa, günler ya da aylar içinde oluyor. Ayrıca mRNA aşılarında bu etkilere rastlanmadı, sadece Johnson & Johnson gibi geleneksel aşılarda bu etkiler daha yoğun görülüyor.
Bu yan etkiler Covid-19 aşısında neredeyse hiç rastlanmamıştır ve çok düşük ihtimaldir.
Alerjik Reaksiyonlar
Enflamatuar/alerjik reaksiyonlar aşının ilk ya da ikinci dozunu aldıktan sonra hızlıca gerçekleşir, genelde dakikalar içinde ama bu süre bir güne kadar çıkabilir. Bu tarz alerjik reaksiyonlar genelde kısa dönem problemleridir, özelliklede kötü alerjik tepkime geçmişi olan insanlarda, ama uzun süreli endişe yaratmazlar.
Antikor Bağımlı Güçlendirme
Antikor-bağımlı güçlendirme, başka hastalıklarda gözlemlenen nadir bir etkidir. Basitçe açıklamak gerekirse, bağışıklık sisteminin virüse sadece yarı yola kadar bağışıklık tepkisi verip, tamamen etkisiz hale getirmemesidir ve antikorlar bu virüsün bazı hücreler girebilmesi için işini kolaylaştırdığı için, bu durum ikinci teması daha kötü hale getirir. Bu, humma hastalığı virüsünde gözlemlenmiş bir durumdur ve herhangi bir aşı gelişim sürecinde yakından izlenen bir şeydir. Bu durumla ilgili önemli soru (eğer gerçekleşiyorsa) ne zaman olduğunu söyleyebilmektir.
Aşılanan hastalar gerçekten plasebo grubundan daha kötü sonuçlar alıyor olsaydı, bu klinik deneylerden belli olurdu. Aşılanmış grupta enfeksiyonların sayısının ve şiddetinin azalması yerine aşılanmış grup plasebo grubuna göre daha kötü durumda olurdu. Bu şansız bir durum olurdu; fakat aşı klinik deneylerinin sonucundan çok net bir şekilde anlaşılırdı ve bu durumun COVID-19 aşısında gerçekleştiğine dair hiçbir kanıt yok. Hatta genel tepkiler tam tersi: Aşı yapılan insanlar daha az semptom geçiriyor ve şiddetli hastalık geçirme riski düşüyor.
Guillain-Barré Sendromu
Guillain-Barré Sendromu (GBS) enfeksiyon veya bazı nadir vakalarda görüldüğü üzere aşılama sonrasında karşılaşılabilen bir enflamasyon çeşididir. Çoğu vaka genelde viral enfeksiyon veya aşılamadan birkaç hafta sonra başlar. Bazen bir ameliyat da bu sendromu tetikleyebilir. Daha da nadir vakalarda aşılamalar GBS riskini artırabilir. Çoğu GBS vakası altı ila sekiz hafta arasında gerçekleştiği için, eğer COVID-19 aşıları belirgin bir şekilde GBS riskini arttırsaydı, aşılamadan birkaç ay sonra görünürdü, yıllar sonra değil.
Covid-19 aşısından sonra oluşabilecek yan etkiler normaldir kısa süre içerisinde geçer. Aşı olmak koronavirüse yakalanmamk için önemli bir kalkandır. Eğer koronavirüse yakalanırsa bile hastalığın daha hafif atlatılmasına fayda sağlar.