Ekonomide 101. yıl! Atatürk dönemi ile başlayan Cumhuriyet'in Erdoğan döneminde ekonomik yükselişi
Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulduğu ilk yıllarda, Türkiye ekonomisi olmayan tamamen tarımla uğraşan savaşlardan dolayı insan gücünü yitiren az nüfuslu bir ülkeydi. TÜİK verilerine göre 1923'te Türkiye’nin GSYH’si sadece 577 milyon dolar düzeyindeydi. Geçtiğimiz sene ise bu oran ilk kez 1 trilyon doları aşarak 1 trilyon 130 milyar dolara yükseldi. Cumhuriyetin 101. yılında ise bu oran OVP ile 1 trilyon 331 milyar dolara ulaşacak. 101 yılda bu oran 2.305,8 katlık bir artışa denk geliyor...
Dünya Gazetesi'nden Naki BAKIR yeni yazından Cumhuriyet'in 101 ekonomi alanında geldiği noktaya değindi.
2024'TE MİLLİ GELİR KİŞİ BAŞI 344,6 KAT ARTMIŞ OLACAK
Nadi Bakır'ın yazısına göre; 1923'te 577 milyon dolar olan GSYH’si Cumhuriyetin 100’üncü yılı olan 2023’te ilk kez 1 trilyon doları aşarak 1 trilyon 130 milyar dolara yükseldi.
Bu rakam 2024 yılında Orta Vadeli Program (OVP) projeksiyonlarına göre 1 trilyon 331 milyar dolara ulaşacak. Bu da dolar cinsinden GSYH’de 1923-2024 döneminde yüzde 230.575,9 oranında (2.305,8 katlık) bir artışa denk geliyor. 1923’te sadece 45 dolar olan kişi başına milli gelirin de bu yılın tümünde 15.551 dolar olacağı tahmin ediliyor. Buna göre 2023- 1924 döneminde kişi başına milli gelir yüzde 34.457,8 (344,6 kat) artmış olacak.
Bakır yazısında dönemlere göre milli gelirlerden de bahsetti.
Buna göre Cumhuriyetin geride kalan 101 yılında, milli gelirde en yüksek yıllık ortalama büyüme hızı, kurucu lider Atatürk’ün yönetimindeki ilk 15 yılda kaydedildi. Sabit fiyatlarla TL bazında milli gelire göre ortalama yıllık büyüme hızı bu dönemde yüzde 7,3 oldu.
Dolar kurunun 1,67 TL’den 1,26 liraya gerilediği bu dönemde dolar bazında milli gelir de yüzde 161 büyüyerek 577 milyon dolardan 1 milyar 507 milyon dolara ulaştı.
EKONOMİDE CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN DÖNEMİ
2021 yılında ise Cumhuriyet tarihinin en ağır ekonomik krizlerinden biri yaşanıyordu. 2002 yılının sonunda tek başına iktidar olan AK Partinin kesintisiz yönetimini de kapsayan 2000-2010 döneminde kümülatif büyüme yüzde 48,4, yıllık ortalama büyüme yüzde 4 düzeyinde gerçekleşti.
Ak Parti yönetimin devam ettiği 2010-2024 arasındaki 13 yıllık dönemde yıllık ortalama yüzde 5,7 büyüme hızı ile kümülatif bazda yüzde 103,2 büyüme kaydedildi.
2024 yılında ise bu büyüme OVP projeksiyonlarına göre yüzde 4 olması bekleniyor.
BÜYÜMEDE EKSİ DÖNEMİ 1938-50 DÖNEMİ
Mİlli gelirin eksiye düştüğü tek dönem ise 1938-1950 arasındaki dönem oldu. İsmet İnönü'nün Cumhurbaşkanı olduğu dönemde milli gelir -0,2 olarak belirlendi.