"Erkek Mona Lisa" fabrika fiyatına satıldı!

Rönesans döneminin ünlü İtalyan ressamı Leonardo da Vinci'nin Hazreti İsa'yı resmettiği tablosu 450 milyon dolara satıldı. Leonardo da Vinci'nin İsa Peygamberi resmettiği "Salvator Mundi” (Dünyanın Kurtarıcısı) isimli tablosu ABD'de açık artırma ile 450 milyon 300 bin dolara satıldı. Bu rakam ile bir sanat eserine ödenen fiyat rekoru da kırılmış oldu.
ABD'nin New York kentinde Christie's müzayede evi tarafından gerçekleştirilen ve yaklaşık 20 dakika süren açık artırma sonucunda etkinliğe telefon ile katılan ve ismi açıklanmayan bir alıcı 450,3 milyon dolara ödeyerek da Vinci'nin özel mülk olarak kalan son tablosunun sahibi oldu. Peki tabloyu bu kadar değerli yapan şey ne? Bu eserin ne gibi bir özelliği var? Neden bu kadar yüksek bir rakama satıldı?

AA'nın haberine göre New York'ta Christie's müzayede evi tarafından açık artırmaya sunulan "Salvator Mundi" adlı tablo rekor fiyata alıcı buldu.

"Dünyanın Kurtarıcısı" anlamına gelen Da Vinci'nin tablosu 450 milyon dolara satılarak şimdiye kadar bir açık artırmada en yüksek fiyata satılan sanat eseri oldu. Tablonun yeni sahibinin ismi ise açıklanmadı.

İLK SAHİBİ KİMDİ?

İsa peygamberin sol elinde bir küre ve sağ elini kaldırmış şekilde resmedildiği 1500'lü yıllara ait tablonun ilk sahiplerinden biri İngiltere Kralı I. Charles'tı.

1519’da ölen Leonardo da Vinci’nin 20’den az eseri günümüze kadar gelebilmiş durumda.

Da Vinci’nin tabloyu 1505 yılından sonra yaptığı düşünülüyor.

Açık artırmayı kazanan kişinin kimliği açıklanmadı. Telefonlar üzerinden yürüyen teklif açık artırma süreci neredeyse 20 dakika sürdü.

Açık artırmada verilen son teklif fiyatı 400 milyon dolardı. Müzayede ücretiyle birlikte satış fiyatı 450 milyon 300 bin dolar olarak belirlendi.

SALVATOR MUNDİ SAHTE SANILDI

Tablo 1958’de Londra’da düzenlenen bir açık artırmada 60 dolara satılmıştı. O yıllarda tablonun Leonardo da Vinci’ye değil, ünlü ressamın eserlerinden esinlenen birisine ait olduğu sanılıyordu.

1900'lü yıllara kadar ortadan kaybolan tablo daha sonra bir İngiliz sanat koleksiyoncusu tarafından satın alınmış, 1958 yılında ise Da Vinci'nin orijinal eseri olmadığı zannedilerek 60 dolara satılmıştı.

SALVATOR MUNDİ ONARILDI

Hasar görmüş tablonun 2005 yılından sonra yapılan çalışmalarla, da Vinci'nin orijinal eseri olduğu kanıtlanmış ve tablo onarılmıştı.

Salvator Mundi, son olarak Rus milyarder Dmitry Rybolovlev tarafından 127 milyon 500 bin dolara satın alınmıştı.

TABLO NEYİ ANLATIYOR?

Da Vinci, 1500 tarihli panel üzerine yağlı boya resminde, mavi ve kırmızı kaftan içinde elinde kristal bir küre tutan Hazreti İsa'yı tasvir ediyor.

Müzayede evi, uzun süre ortalıkta görülmeyen eseri satışa sunan kişinin kimliği hakkında bilgi vermedi ancak onun Avrupalı bir özel koleksiyoncu olduğunu belirtti.

Eser, Da Vinci'nin özel bir koleksiyoncudaki tek resmi olarak biliniyor.

Müzayede evi eseri "21. yüzyılın en büyük sanatsal yeniden keşfi" olarak nitelendirdi.
Rönesans döneminde yaşamış ve dünyanın gelmiş geçmiş en büyük sanatçılarından biri kabul edilen İtalyan sanatçının en tanınan eserleri 1506 tarihli "Mona Lisa" ve 1495-1498 tarihli "Son Akşam Yemeği" olarak biliniyor.

PICASSO'NUN TAHTINI SALLADI

Dünyanın Kurtarıcısı'ndan önce en yüksek fiyata satılan sanat eseri ise 160 milyon dolarlık (620 milyon lira) fiyatıyla Pablo Picasso'nun "Cezayirli Kadınlar" tablosuydu.

Bu fiyat ile Salvator Mundi tablosu, 2015 senesinde Pablo Picasso'nun 179,4 milyon dolara satılan "Les Femmes D'Alger” (Cezayirli Kadınlar) tablosunun elinde tuttuğu sanat eserine ödenen en yüksek rakam rekorunun da yeni sahibi oldu.

Altı kişinin teklif verdiği açık artırma öncesinde Christie's müzayede evi, Salvator Mundi tablosu için açık artırmadan çıkacak fiyatın 100 milyon dolar olmasını beklediklerini açıklamıştı.

Christie's müzayede evinin çalışanları 15 Kasım 2017'de New York'ta yapılan açık artırma sırasında Leonardo da Vinci'nin "Salvator Mundi" (Dünyanın Kurtarıcısı) isimli tablosu için teklifleri aldılar.

KAÇ YILINDA YAPILDI?

1500 yılında yapıldığı tahmin edilen Da Vinci'nin bu tablosu, Rönesans dönemi ressamın günümüze kadar var olmayı başarmış 20 kadar tablosundan bir tanesi.

İlk olarak İngiltere Kralı I. Charles'ın koleksiyonunda kayıt altına alınan Salvator Mundi tablosu, 1763'te açık artırma ile satılmış, ancak tabloya dair herhangi bir kayıt olmaması sebebiyle 1900 yılına kadar nerede olduğu bilinmiyor. Bu tarihte ortaya çıktığında ise İsa Peygamber'in yüzü ve saçının bir başkası tarafından boyandığı görülüyor.

1958'de Sotheby's müzayede evi tarafından sadece 45 pounda satılan tablo, 2005'te üstüne boyama yapılmış bir şekilde tekrar açık artırma ile satılıyor.

Tablonun sadece Avrupalı bir koleksiyoner olarak tanımlanan yeni alıcısı bu tarihte restorasyon süreçlerine başlıyor ve altı yıllık araştırma sonucunda Salvator Mundi tablosu Vinci'nin 500 yıldan daha eski bir eseri olarak tasdikleniyor.

BBC sanat muhabiri Vincent Dowd, bugün dahi 'Dünyanın Kurtarıcısı' tablosunun da Vinci'ye ait olmadığını düşünen kesimler olduğunu söylüyor.

Ancak müzayede şirketi Christie's eserin orijinal bir da Vinci tablosu olduğunu ifade ediyor ve tabloyu "21. Yüzyılın en büyük yeniden keşfi" olarak tanımlıyor.

Tablo 2005 yılında yeniden ortaya çıkmış ve 'Kayıp Leonardo' lakabı takılmıştı.

Dört yıl önce tablo açık artırma olmaksızın özel bir satışta bir Rus koleksiyoncu tarafından 127,5 milyon dolara alınmıştı.

KÜREDEKİ HATA

Fakat uzmanlar, Hz. İsa'nın elinde görülen cam küreyi sanatçının tarzına aykırı olarak gerçekçi bir şekilde resmetmediğini iddia etti.

Buna göre sanatçı, son tablosunda fizik biliminin optik kurallarını ihlal etti.

Hz. İsa'nın elinde bulunan şeffaf kürede gerçek hayatta olması gerektiği gibi ışık kırılmıyor.

Guardian Gazetesi'ne konuşan Da Vinci hakkında araştırma yapan yazar Walter Isaacson, konuyla ilgili “Küresel bir düzlemde katı cam veya kristal üzerinden yansıyan ışık cisimlerin gerçeğinden daha küçük ve ters çevrilmiş görüntülerini üretir. Aksine, Da Vinci’nin eserindeki cam kürede ışık ve görüntü hiçbir şekilde değişmeden kalıyor. Da Vinci bu küreyi dikkat dağıtmamak için bu şekilde resmetmeyi tercih etmiş olabilir. Belki de Hz. İsa ve onun çevresine mucizevi bir nitelik kazandırmak istiyordur” açıklamasını yaptı.

LEONARDO DA VİNCİ KİMDİR?

Leonardo di ser Piero da Vinci 15 Nisan 1452 tarihinde Floransa’da dünyaya geldi. Avrupa’daki modern isimlendirme kurallarından önce ismi Leonardo di ser Piero da Vinci’dir. Bu ismin manası, Vinci’li üstad Piero’nun oğlu Leonardo’dur.

Da Vinci, ilk öğrenim yıllarında aritmetik ve geometride öğretmenlerinin sorduğu sorulara şaşırtıcı cevaplar verecek kadar iyiydi. Bu yeteneği ile küçük yaşlarda bile dikkat çekiyordu. Çocukluk yıllarında yapmaktan en keyif aldığı iş resim çizmekti. Sadece resim çizmiyor, aynı zamanda lir de çalıyordu. Babası ondaki yetenekleri fark edince, onu Floransa’nın en önemli atölyelerinden birine çırak olarak verdi.

14 yaşında kadar Vinci’de yaşadı büyükanne ve büyükbabasının yanında yaşadı. İkisinin de ard arda ölmesi üzerine Floransa’ya gitti. O donemde evlilik dışı çocukların üniversiteye gitmesi yasaktı ve maalesef Leonardo da babasının evlilik dışı bir ilişki sonucu dünyaya gelmiş çocuğuydu. Bu yüzden üniversitede okuma imkanı bulamadı.

Dönemin ünlü heykeltıraşı Andrea del Verrocchio, Leonardo’nun resimlerinden etkilenip onu çırak olarak kabul etti. Burada sadece Verrocchio ile değil, Lorenzo di Credi ve Pietro Perugino gibi önemli sanatçılarla da çalışma fırsatı buldu. Leonardo lir çalmayı da burada öğrenmişti.

Da Vinci, 1482 tarihinde Floransa’yı terk etti. Dünyaca ünlü, dünya tarihinin en olağanüstü iş başvurusu olarak kabul edilen mektubunu bu dönemde Milano Dükü Sforza için yazdı. Bu olağanüstü mektup sonucunda 17 sene boyunca Milano Dükü için çalıştı. Dük için sadece resim veya heykel yapmadı, aynı zamanda bina, makine ve silah tasarımları yaptı.

İlgi alanı oldukça geniş olan Da Vinci, bu yüzden başladığı işleri zamanında bitiremiyordu.

1485-1490 yılları arasında doğa, mekanik, geometri, uçan makineler, kilise, kale ve kanal yapımı gibi muhtelif alanlarda faaliyet gösterdi. Tüm bunların yanı sıra anatomi çalışmaları yaptı ve öğrenciler yetiştirdi.

1499 senesinde Milano’yu terk etti, 16 sene boyunca İtalya’da seyahat etti.

İnsanlık tarihinin en önemli resimlerinden biri olan Mona Lisa’yı bu dönemde yapmaya başladı. 1503 senesinde yapmaya başladığı tahmin edilen Mona Lisa tablosunu resmi tamamladıktan sonra bile yanından hiç ayırmamış, tüm seyahatlerinde yanında götürmüştür.

1504 senesinde babasının vefatı üzerine Floransa’ya döndü.

1506 senesinde, hayatının geri kalanında onun en yakın arkadaşı ve öğrencisi olacak olan, Kont Francesco Melzi ile tanıştı.

Leonardo da Vinci, 1513-16 yılları arasında Roma’da yaşadı ve Papa için birçok projede yer aldı. Bu dönemde anatomi ve fizyoloji alanlarında çalışmaya devam etti. Lakin Papa, da Vinci’nin kadavralar üzerinde çalışmasını yasakladı.

1516 senesinde Kral 1. Francis’ten Fransa’nın baş ressam, mühendis ve mimarı olmak üzere davet aldı. Bu davete icabet eden da Vinci, Amboise yakınlarındaki Kraliyet Sarayı’nın hemen yanında kendisi için hazırlanan konağa yerleşti.

Anatomi çalışmaları, da Vinci’nin giderek daha çok üzerine yoğunlaştığı bir konu haline gelmişti. İnsan organizmasına, çalışma kurallarını merak ettiği mükemmel bir makine olarak yaklaşmıştır.

Gördüğü, gözlemlediği her şeyi çizerek açığa kavuşturuyordu. Yaptığı ayrıntılı çizimlerle anatominin detaylarını ortaya çıkarıyordu. Çizimleri, bazı ufak yanlışlıklara rağmen son derece nettir. Meşhur anne karnındaki bebek çizimi için inekleri incelemiş ve elde ettiği sonuçları insana uyarlamıştır. Papa insan anatomisi üzerine çalışmasını yasakladıktan sonra dolaşım sistemi üzerine yaptığı araştırmasını sığır kalpleriyle çalışarak devam ettirmiştir.

Leonardo da Vinci, 2 Mayıs 1519 tarihinde 67 yaşındayken Ambois’teki evinde hayatını kaybetti. Kralın kollarında can verdiğine dair rivayetler vardır.

Son sözleri ise "Çalışmalarım olması gereken kaliteye erişmediği için Tanrıyı ve insanlığı gücendirdim." olmuştur. Ambois’teki Saint Florentin Kilisesi’nde toprağa verilmiştir.