Esed öldü mü? 'Hastalıkla boğuşuyor, durumu ciddi' iddiası

Arap basınında, Suriye rejiminin lideri Beşar Esed'in ciddi sağlık sorunları yaşadığına dair iddialar ortaya atıldı.

Esed'e "inme indiği" ve "yatalak" olduğu öne sürülürken, durumunun ciddiyetini koruduğu öne sürülüyor. / SuperHaber Dış Haberler

BEŞAR ESED KİMDİR?

11 Eylül 1965 yılı doğumlu Beşşar Esed, Suriye rejimi devlet başkanıdır. Baas Partisi'nin genel başkanı ve bir önceki başkan Hafız Esad'ın oğludur.

Hafız Esed ölünce, boşalan başkanlık koltuğuna çok kısa bir süre vekaleten Abdülhalim Haddam oturdu.

Şam Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1988 yılında mezun olan Esed, “göz hastalıkları” alanında çalışmalarını sürdürdü ve 1992 yılında İngiltere’ye gitti.

1994'de ise kardeşinin trafik kazasında vefat etmesi sonucu tekrar Suriye’ye döndü. Babası Hafız Esed’ın halefi olması için eğitildi.

Suriye ordusuna giren Esed; babasının ölümüyle birlikte yerine geçen geçici Cumhurbaşkanı Abdulhalim Haddam tarafından 11 Haziran 2006’da silahlı kuvvetlerin başına geçirildi.

Suriye-Lübnan ilişkilerinin gerginleştiği 1995 yılında Lübnan dosyasını ele alan Beşşar Esed, 1998'de Emil Lahud’un Lübnan Cumhurbaşkanı olması konusunda gayret gösterdi.

Babasının ölümünden sonra parlamentonun toplanarak cumhurbaşkanlığı için gerekli olan 40 yaş sınırını, 34 yaş sınırıyla değiştirmesi üzerine Suriye Cumhurbaşkanı oldu.

Suriye-İsrail ilişkileri konusunda başkanlığı ele almasından itibaren; uluslararası konferanslarda yaptığı İsrail ve ABD aleyhtarı konuşmalarıyla dikkat çekti.

11 Eylül olayları sonrası ABD-Suriye ilişkileri git gide gerginleşti, ve ABD, Suriye’yi “teröre destek vermek”le suçladı. İki ülke arasındaki ilişkiler Lübnan Cumhurbaşkanı Refik Hariri’nin öldürülmesi sonrası çıkmaza girdi.

BM Güvenlik Konseyi’nin 1559 sayılı kararıyla Suriye askerleri Lübnan’dan çıktı.

Suriye İç Savaşı

Suriye'de gösteriler 15 Mart 2011'de başlamış ve Nisan 2011 tarihinde ülke çapına yayılmıştır. Gösteriler, Arap Baharı olarak bilinen, Orta Doğu'daki daha geniş bir protest hareketin parçasıdır.

Göstericiler, ailesi 1971 yılından beri iktidarı elinde tutan Beşar Esed'ın istifasını ve 1963 yılından beri ülkeyi idare eden Baas Partisi'nin iktidarı bırakmasını talep etmektedir.

Nisan 2011 tarihinde Suriye Ordusu başkaldırıyı bastırmak için görevlendirilmiş ve askerler ülke genelinde göstericiler üzerine ateş açmıştır. Aylarca süren askeri kuşatmaların ve baskının ardından gösteriler silahlı isyana dönüşmüştür.

Çoğunlukla firari askerler ve sivil gönüllülerden oluşan muhalif güçler, merkezi bir liderlik olmaksızın direnişe geçmişlerdir. Ülke genelindeki hemen her kasaba ve şehirde yaşanan çatışmalar asimetrik savaş niteliğindedir.

2013 yılında Hizbullah, Beşar Esed'e bağlı güçlerin yanında savaşa dahil olmuştur. Beşar Esed yönetimi Rusya ve İran'dan askeri ve parasal destek almaktadır.

Haziran 2013 tarihi itibarıyla Beşar Esed yönetimi ülkenin %30-40'ını ve ülke nüfusunun %60'ını kontrol etmektedir. 2012 sonlarındaki bir BM raporu, iç savaşın Nusayri Şebbiha milisleri ve Sünni muhalifler arasında süregiden "bariz derecede mezhepsel" bir çatışma olduğunu bildirmiş, fakat hem muhalefet, hem de hükümet bunu reddetmiştir.

Birleşmiş Milletler'e göre ölü sayısı Eylül 2013 tarihi itibarıyla 120,000'e ulaşmıştır.

Raporlara göre on binlerce gösterici devlet hapishanelerinde hapsedilmiş, bu göstericiler sistematik işkenceye ve teröre maruz bırakılmıştır. Uluslararası organizasyonlar hem Baas Partisi hükûmetini, hem de muhalefeti insan hakları ihlalleriyle suçlamışlardır.

Birleşmiş Milletler'in ve Uluslararası Af Örgütü'nün hem 2012 yılında, hem de 2013 yılında Suriye'deki soruşturmaları ve saha araştırmaları sonucunda, insan hakları ihlallerinin, işkencelerin ve savaş suçlarının büyük kısmının Baas Partisi hükûmeti tarafından yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Savaşta kimyasal silahlar birden fazla kez kullanılmış ve bu, uluslararası tepki çekmiştir.