İkinci küresel mali kriz Çin'den mi çıkacak? 300 milyar dolar borçlu dev şirket tehlikede

Çin'in en büyük gayrimenkul şirketlerinden Evergrande'nin içinde olduğu borç krizi küresel piyasalarda endişe yaratıyor. Şirketin toplamda 300 milyarlık borcu bulunurken son yaptıkları açıklamanın tatmin edici olmadığı vurgulandı. Çinli şirketin borçlarını ödeyememesi durumunda ikinci bir küresel mali krizin çıkmasından endişe ediliyor.

300 milyar doları aşan ağır borç yükü altındaki Çinli şirket, vadesi gelen yurtiçi tahvilinin yarınki kupon ödemesiyle ilgili alacaklılarla anlaşmaya vardıklarını açıkladı. Bu gelişme, açıklayarak çalkantılı seyreden piyasaların bir miktar rahatlamasını sağladı.

Ancak açıklamada ödemenin ne kadar faizle ve ne zaman yapılacağı ayrıntısının yer almaması, kafa karışıklığına ve spekülasyonlara neden oldu. Bazı uzmanlar, anlaşma kapsamında ödemenin ertelenmiş olabileceğini de öne sürüyor.

Öte yandan Çin Merkez Bankası, Güz Ortası Festivali tatili sonrası piyasaları rahatlatmak için bankalara 14 milyar dolar aktardı. Merkez Bankası'ndan gelen bu hamle piyasaları bir süre için rahattı.

23 EYLÜL'DE 83.5 MİLYON DOLAR ÖDEME YAPMASI GEREKİYOR

Bankalara olan borcunu ödeyemeyen Evergrande, Mart 2022 tarihli tahvili için 23 Eylül'de toplam 83.5 milyon dolar, Mart 2024 tarihli tahvilleri için ise 29 Eylül'de 47.5 milyon dolar ödeme yapması gerekiyor. Ödemeler yapılmaz ve yeniden yapılandırma gerçekleşmezse borçlar temerrüde düşmüş olacak.

ŞİRKETİN KURUCUSUNDAN AÇIKLAMA

Şirketin kurucusu ve yönetim kurulu başkanı Hui Ka Yan, Çin'deki Sonbahar Bayramı nedeniyle çalışanlarına gönderdiği bir mesajda güven tazelemeye çalışarak zor günleri hep birlikte atlatacaklarını belirtti.

Fakat Evergrande hissedarları Hui'den farklı düşündükleri için olsa gerek şirket hisseleri çakılmaya devam etti. Uzmanlar da artık sorunun Evergrande'den öteye geçerek tüm sektörü etkileyen bir krize dönmesinden çekiniyor.

Bu durumda Çin hükümetinin önünde iki seçenek bulunuyor. Şirketi kendi haline bırakmak ya da kurtarmak.

İKİNCİ "LEHMAN BROTHERS" VAKASI MI OLACAK?

Çin Merkez Bankası'nın hamlesine rağmen dev şirketin içinde bulunduğu kriz piyasaları tedirgin etmeye devam ediyor. Evergrande'nin borçlarını ödeyememesi durumunda ABD'li dev şirket Lehman Brothers gibi batarak ikinci bir küresel mali krizi tetiklemesinden endişe duyuluyor. Çünkü dev şirket Çin ekonomisinin pek çok yapısıyla iç içe duruyor.

2008 yılında mortgage krizinde de ABD’li dev yatırım bankası Lehman Brothers 613 milyar dolar borçla iflas etmişti. Bu durum yıllarca süren küresel mali krize neden olmuştu.

Evergrande’nin iflas etmesi Asya piyasalarında sorunlara neden olabilir. 300 milyar dolarlık borcun ödenmemesi nedeniyle Çin’deki 1300 gayrimenkul projesinin kapısına kilit vurulması an meselesi. İflas halinde 1.5 milyon Çin vatandaşının mağdur olması bekleniyor.

IMF'DEN AÇIKLAMA GELDİ

IMF Baş Ekonomisti Gita Gopinath yaptığı değerlendirmede, gayrimenkul sektörünün Çin ekonomisinin büyük bir parçası olduğunu ve Evergrande'nin temerrüde düşmesi halinde bunun Çin'in ekonomik aktivitesine ve finansal istikrarına etkileri olacağını vurguladı.

"Çin'deki gelişmeleri çok yakından takip ediyoruz." diye konuşan Gopinath, yüksek kaldıraçlı gayrimenkul sektörünü düzeltmek için gözetim, denetim reformlarına ihtiyaç olduğuna inandıklarını da belirtti. Bununla birlikte Gopinath, "Çin'in yaşanan problemin sistemsel bir krize dönüşmesini engellemek için araçları ve politika hareket alanı olduğuna inanıyoruz." ifadelerini de kullandı.

EVENGRANDE HANGİ ALANLARDA FAALİYET GÖSTERİYOR?

Evergrande iş adamı Hui Ka Yan tarafından 1996 yılında Hengda Group adıyla Çin'in güneyindeki Guangzhou şehrinde kuruldu.

Şirketin 280'den fazla şehirde bin 300'den fazla projesi bulunuyor.

Evergrande yıllar içerisinde varlık yönetimi, elektrikli araçlar, yiyecek ve içecek imalatı gibi alanlarda da faaliyet göstermeye başladı. Grup ayrıca ülkenin en büyük futbol kulüplerinden biri olan Guangzhou FC'nin de sahibi.

Şirketin yönetim kurulu başkanı Hui Ka Yan'ın kişisel serveti Forbes verilerine göre 10 milyar doların üzerinde.