İranlı yönetmen Rakhshan Banietemad Malatya’ya geliyor!

Malatya Büyükşehir Belediyesi tarafından 9-16 Kasım tarihleri arasında gerçekleştirilecek 7. Malatya Uluslararası Film Festivali, kapanış töreninde, İran sinemasının büyük ustalarından Rakhshan Banietemad’a Onur Ödülü takdim edecek. Adı Farsça parlak anlamına gelen Rakhshan Banietemad, dünya çapında takdir edilen özgün film dili, kadın meselelerine duyarlılığı ve toplumsal eleştirideki cesaretiyle İran sinemasında genç meslektaşlarına yol gösteren bir ışık işlevi üstleniyor.

Banietemad, 15 Kasım’da en sevilen filmlerinden Rusari Abi / Mavi Yaşmaklı’nın gösteriminin ardından Yeşil Sineması’nda Malatyalı sinemaseverlerle buluşacak. Bu filmleuluslararası alanda üne kavuşan ve yönetmenin Gilane adlı filmine adını veren karakteri de canlandıran ünlü oyuncu, festivalin jüri üyesi Fatemeh Motemed Aria’nın da katılacağı söyleşinin moderasyonunu İran sineması uzmanı, Doç. Dr. Sabire Soytok üstlenecek.

Filmlerindeki belgeselci gerçekçiliği ve dürüstlüğünü tiyatro geleneğindeki titizlik ve dramaturjiyle harmanlayan Banietemad, bu tavrıyla belgesel ve drama arasındaki sınırları kaldırdı. 1954 yılında doğan usta yönetmen, Tahran’daki Dramatik Sanatlar Akademisi’nden mezun olduktan sonra televizyonda çalışmaya başladı. Bu deneyimin kazandırdığı araştırmacılık onu incelikli bir toplumsal eleştiri yaptığı ve başta kadınlar olmak üzere karakterlerine son derece hassas biçimde yaklaştığı filmler yapmaya yönlendirdi. Birçok belgeselin ardından, bürokrasiyi eleştirdiği ilk uzun metrajlı kurmacası Kharej az Mahdudeh / Erişim Dışı’na imza attı.

Banietemad, onu uluslararası alana taşıyan ilk büyük başarısını 1992 yılında Fajr Film Festivali’nde, küçük suçlular arasında bir aşk üçgenini anlattığı Nargess / Nergis adlı filmiyle En İyi Yönetmen dalında Kristal Simurg kazanarak kaydetti. Üç yıl sonra çektiği Rusari Abi / Mavi Yaşmaklı ona Locarno Film Festivali’nde Bronz Leopar, Selanik Film Festivali’nde FIPRESCI Ödülü getirdi. Dul bir salça fabrikası sahibinin, ailesine bakan yoksul işçisiyle evlenme isteğine kızlarının ve damatlarının karşı çıkmasını konu alan film, yoğun duygusallığının yanı sıra İran kırsalını ve yaşam şartlarını keskin bir gözlem gücüyle aktarmasıyla övgüler topladı.

Banietemad, bugüne dek yaptığı bütün filmlerde toplumsal sorunlarla, yoksulluk, savaş ve haksızlıklarla mücadele eden, gidişata uyum sağla(ya)mayan güçlü, emekçi kadın portrelerini odağa aldı. Arka planda ise bazen Tahran gibi büyük bir kentin yıpratıcı koşullarını bazen bireyin özgürlüklerini kısıtlayan taşrayı olanca gerçekçiliğiyle tasvir etti. Birbiri ardında çektiği her filmle uluslararası alanda önemli başarılara imza attı. Banoo-ye Ordibehesht / Mayıs Kadını (1998) ile Montreal Dünya Film Festivali FIPRESCI Mansiyonu, Zir-e poost-e shehr / Şehrin Derisi Altında (2001) ile Karlovy Vary, Moskova ve Torino festivallerinde toplam beş ödül, Ruz-egar-e ma / Bizim Zamanlar (2002) ile Locarno’da mansiyon, Gilane (2004), Khoon Bazi / Damar (2006) ile Asya Pasifik Ödülleri En İyi Yönetmen Ödülü, kazandı.

2006’dan sonra daha çok belgesel yapımına ağırlık veren Banietemad, 2009 yılında seçimler dolayısıyla kadın hakları savunucuları üzerine We Are Half of Iran's Population (Biz İran Nüfusunun Yarısıyız) adlı belgeseli yaptı. 2014 yılında ise Tahran’ın gündelik yaşamından kesitler sunan yedi kısa filmden oluşan Ghesse-ha / Kıssalar (2014) ile Venedik Film Festivali’nde Altın Aslan için yarıştı ve En İyi Senaryo Ödülü kazandı.

İranlı bir grup bir sinemacı ile birlikte kurduğu Karestan Projesi için çalışmaya devam eden Banietemad, İran içinde ve dışında bu sağlam sinema geleneğinin en iyi temsilcilerinden biri olarak kabul ediliyor ve dünyanın dört bir yanında onurlandırılmaya devam ediyor.