İşsizlik maaşları, rapor ücretleri... Asgari ücrete gelen ara zam ile birlikte neler değişti?

Türkiye’de 7 milyona yakın asgari ücretlinin beklediği zam oranı açıklandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan asgari ücrete yüzde 30 zam yapıldığını ve net olarak 5500 liraya yükseldiğini duyurdu.

Aralık ayında asgari ücrete bir zam daha yapılacağını duyuran Cumhurbaşkanı Erdoğan, tüm ücretlerden asgari ücrete kadar olan kısmın gelir vergisinden de muaf olduğunu belirtti.

Asgari ücretin artmasıyla birlikte bazı kalemlerde değişiklikler ortaya çıktı. Bunların başında işsizlik maaşı, askerlik ve doğum borçlanması, genel sağlık sigortası primleri, 65 yaş üstü aylıkları, engelli aylığı, isteğe bağlı sigorta primleri, staj ücretleri, asgari ücretlilerin rapor ücretleri ve Bireysel Emeklilik kesintilerinde farklılıklar oluştu.

İŞSİZLİK MAAŞI DEĞİŞECEK

Çalışanın ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı kadar işsizlik maaşı ödeniyor. En fazla işsizlik ödeneği ise aylık brüt asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor. Yeni asgari ücretle birlikte işsizlik maaşı en düşük 2561 lira, en yüksek de 5123 lira olarak ödenecek. İşsizlik maaşından yüzde 0.00759 oranında da damga vergisi kesintisi yapılıyor.

ASKERLİK VE DOĞUM BORÇLANMASI

Emekli olmak isteyen ancak prim gün sayısı yeterli olmayanlar için tanınan doğum ve askerlik borçlanması tutarı da asgari ücret zammı kadar arttı. Yeni asgari ücretle en düşük günlük prim 68.9 lira, en yüksek prim ise 520 liraya çıktı.

GENEL SAĞLIK SİGORTASI PRİMLERİ

Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri de asgari ücret zammı kadar arttı. Geliri brüt asgari ücretin 3'te birinin altında olan kişilerin primlerini devlet karşılıyor. Geliri bunun üzerinde olanlar ise primlerini kendisi ödüyor. SGK, 2022'de Genel Sağlık Sigortası (GSS) primini aylık 150,12 lira olarak belirlemişti. Asgari ücrete gelen ara zamla birlikte yeni GSS primi 195 lira oldu.

65 YAŞ AYLIĞI

65 yaş aylığına yapılacak zam tutarı, 2022 asgari ücret maaşının belirlenmesi ardından duyurulmuştu. Buna göre 65 yaş aylığı 1296 TL olarak belirlenmişti. Yeni asgari ücretle birlikte 65 yaş aylığı 1684 lira oldu.

ENGELLİ AYLIĞI

Yeni asgari ücretle yüzde 40-69 oranlarında engelliliği bulunanlar için engelli aylığı 1124 lira, yüzde 70 ve üzerinde engellilik oranı olanlar için ise engelli aylığı 1687 lira, engelli yakını aylığı da 1124 lira olarak belirlenmişti.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTA PRİMLERİ

İsteğe bağlı sigortalılıkta ödenecek prim tutarını kişi kendi belirlese de primin üst ve alt sınırı var. En az brüt asgari ücretin yüzde 32’si, en çok da brüt asgari ücretin 7,5 katının yüzde 32’si kadar prim ödenebiliyor.

Asgari ücret ara zammıyla birlikte isteğe bağlı sigorta primi en düşük 2081 lira iken en yüksek 15.611 lira oldu.

BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ KESİNTİLERİ

Çalışanların her ay brüt maaşlarından yüzde 3 kesilerek, Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) aktarılıyor. 45 yaş altı çalışanların işverenleri tarafından sisteme dahil edilmesine imkan tanıyan otomatik BES’te maaşlardan yapılan kesinti tutarı da artacak.

ASGARİ ÜCRETLİNİN KIDEM TAZMİNATI TAVANI YÜKSELECEK

Asgari ücretin brütü 5004 lira, neti ise 4253 liraydı. Asgari ücretli bir çalışan 1 yıllık çalışmasının karşılığında 5004 lira kıdem tazminatı hak ediyordu. Yeni asgari ücretle birlikte bu tutar 6741 liraya yükseldi. Örnek vermek gerekirse 10 yıldır asgari ücretli olarak aynı işyerinde çalışan kişinin alacağı kıdem tazminatı 67 bin 410 lira oldu. (Not: Kıdem tazminatı olarak hesaplamıştır. İhbar tazminatı ve diğer özlük haklarına ilişkin hesaplar katılmamıştır. Sadece oranın belli olması için kıdem tazminatı baz alınmıştır.)

RAPOR ÜCRETLERİ DE ARTACAK

Asgari ücretliler 2022 yılı için ayakta tedavide günlük 144.5 lira, yatarak tedavide de 108.42 lira günlük rapor parası alacak.

STAJYER MAAŞLARINDA DA ARTIŞ OLACAK

Okullardan işletmelere staj yapmak için giden lise ve Üniversite öğrencilerine ödenen staj ücreti de yeni asgari ücret artış oranı kadar yükselecek. Staj yapanlar net asgari ücretin yüzde 30'undan az olmamak üzere ücret alıyor. 5500 lira olan asgari ücretle birlikte en düşük staj ücreti 1650 lira oldu.