2024 Nobel Fizik Ödülü John Hopfield ve Geoffrey Hinton'a verildi

2024 Nobel Fizik Ödülü'nün sahipleri belli oldu. 2024 Nobel Fizik Ödülü'ne yapay sinir ağlarıyla makine öğrenimini mümkün kılan keşifleriyle ABD'deki Princeton Üniversitesi'nden John Hopfield ve "Yapay zekanın babası" olarak tanınan Toronto Üniversitesi'nden Geoffrey Hinton layık görüldü.

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, ABD'deki Princeton Üniversitesi'nden 91 yaşındaki Profesör John Hopfield ve Kanada'daki Toronto Üniversitesi'nden 76 yaşındaki Profesör Geoffrey Hinton'un (76) "Yapay sinir ağlarıyla makine öğrenimini mümkün kılan keşifleriyle" Nobel Fizik Ödülü'nü almaya hak kazandığını duyurdu.

Yapılan açıklamada, "Bu yıl fizik alanında Nobel Ödülü kazanan iki bilim insanı, günümüzün güçlü makine öğreniminin temelini oluşturan yöntemleri geliştirmek için fizik araçlarını kullandılar. Yapay sinir ağlarına dayalı makine öğrenimi şu anda bilim ve mühendislik alanları ile günlük yaşamda devrimlere yol açıyor" ifadeleri kullanıldı.

Ödüle layık görülen 2 bilim insanının 11 milyon İsveç Kronu (yaklaşık 1.1 milyon dolar) tutarında maddi ödülü de paylaşması bekleniyor.

JOHN HOPFIELD KİMDİR?

Amerikalı bilim adamı, en çok 1982'de ilişkisel sinir ağı üzerine yaptığı çalışmayla ve Hopfield ağının geliştirilmesiyle tanınır. Yapay ağlar üzerine yaptığı çalışmalar nedeniyle Geoffrey Hinton ile birlikte 2024 yılında Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü. Yoğun madde fiziği, istatistiksel fizik ve biyofizik gibi çok disiplinli alanlardaki çalışmalarından dolayı birçok önemli bilim ödülüne layık görülmüştür.

John Joseph Hopfield, 1933 yılında Chicago'da fizikçiler John Joseph Hopfield ve Helen Hopfield'ın çocuğu olarak dünyaya geldi.

1954'te Swarthmore College'dan ve doktora derecesine sahip. Fizik alanında 1958'de Cornell Üniversitesi'nden (Albert Overhauser'in danışmanlığında) Bell Laboratuvarlarında teori grubunda iki yıl geçirdi ve ardından Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'de (fizik) öğretim üyesi olarak çalıştı. Princeton Üniversitesi (fizik), Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü (kimya ve biyoloji) ve yine Princeton'da, burada Howard A. Moleküler Biyoloji Birinci Profesörü olarak emekli oldu.

John Joseph Hopfield

GEOFFREY HINTON KİMDİR?

Britanyalı-Kanadalı bir bilgisayar bilimcisi ve bilişsel psikolog olup, kendisine "Yapay Zekanın Vaftiz Babası" unvanını kazandıran yapay sinir ağları üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmıştır. John Hopfield ile birlikte 2024 Nobel Fizik Ödülü'nü kazandı.

2013'ten 2023'e kadar zamanını Google (Google Brain) ve Toronto Üniversitesi için çalışarak geçirdi ve ardından Mayıs 2023'te yapay zeka (AI) teknolojisinin riskleri hakkındaki endişelerini gerekçe göstererek Google'dan ayrıldığını kamuoyuna duyurdu. 2017 yılında Toronto'daki Vektör Enstitüsü'nün kurucularından ve baş bilimsel danışmanı oldu. 

Hinton, David Rumelhart ve Ronald J. Williams ile birlikte, 1986'da yayınlanan, çok katmanlı sinir ağlarının eğitimi için geri yayılım algoritmasını popülerleştiren, çokça alıntı yapılan bir makalenin ortak yazarıydı; ancak bu yaklaşımı öneren ilk kişi onlar değildi. Hinton, derin öğrenme topluluğunun önde gelen isimlerinden biri olarak görülüyor. Öğrencileri Alex Krizhevsky ve Ilya Sutskever ile birlikte 2012 ImageNet yarışması için tasarlanan AlexNet'in görüntü tanıma kilometre taşı, bilgisayarlı görme alanında bir dönüm noktasıydı.

Hinton, derin öğrenme konusundaki çalışmaları nedeniyle Yoshua Bengio ve Yann LeCun ile birlikte sıklıkla "Nobel Bilgisayar Ödülü" olarak anılan 2018 Turing Ödülü'nü aldı. Bazen "Derin Öğrenmenin Babaları" olarak anılırlar ve birlikte halka açık konuşmalar yapmaya devam ederler.

Mayıs 2023'te Hinton, "Yapay zekanın riskleri hakkında özgürce konuşabilmek" için Google'dan istifa ettiğini duyurdu. Kötü niyetli aktörler tarafından kasıtlı olarak kötüye kullanım, teknolojik işsizlik ve yapay genel zekanın varoluşsal riskleri hakkındaki endişelerini dile getirdi. En kötü sonuçlardan kaçınmak için güvenlik yönergeleri oluşturmanın yapay zeka kullanımında rekabet eden taraflar arasında işbirliği gerektireceğini belirtti. 

Geoffrey Hinton

İNSANLIĞA HİZMET EDENLERE VERİLİYOR

İsveçli kimyager ve mühendis Alfred Nobel adına insanlığa hizmet edenleri ödüllendirmek üzere verilen Nobel Ödülleri, 1901 yılından bu yana dağıtılıyor.

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından kişiler veya kuruluşlara fizik, kimya, edebiyat, barış ve fizyoloji veya tıp alanlarındaki olağanüstü başarıları nedeniyle veriliyor.

Fizikçiler için en prestijli ödül olarak kabul edilen Nobel Fizik Ödülü'nü daha önce kazanan bilim insanları arasında ise Albert Einstein, Niels Bohr ve Enrico Fermi gibi isimler yer alıyor.