Kar yağarken neden şimşek çakar? Kar yağarken şimşek çakması normal mi?

Soğuk kış gecelerinde kar yağışı sırasında gökyüzünde çakan şimşekler, doğanın sürprizlerinden biri olarak dikkat çeker. Bu ilginç fenomen, genellikle gök gürültülü sağanak yağışlarla ilişkilendirilen şimşek ve yıldırım olaylarının, kar yağışı sırasında da gerçekleşebileceğini kanıtlıyor. Ancak bu doğa olayı her zaman görülmediği için birçok kişi tarafından merak konusu oluyor: Kar yağarken şimşek çakması normal mi ve nasıl oluşuyor?

Şimşek ve Kar: Birlikte Nasıl Görülür?

Bu doğa olayı bilimsel literatürde "thundersnow" (gök gürültülü kar) olarak adlandırılır. Gök gürültüsü ve şimşeğin genellikle sıcak ve nemli hava koşullarında oluştuğunu düşündüğümüzde, soğuk kış şartlarında da aynı durumun yaşanması şaşırtıcı gelebilir. Ancak temel mekanizma benzerdir. İşte bu olayın arkasındaki bilimsel açıklama:

1. Atmosferik Koşulların Rolü:

   • Şimşek çakması için temel gereksinim, atmosferdeki dikey hareketlerin güçlü olmasıdır. Kar yağarken bu durum, genellikle sıcaklık farklarının aşırı olmasıyla oluşur. Yani, yüzeydeki hava çok soğukken, üst katmanlarda daha sıcak hava bulunabilir. Bu, atmosferde güçlü konveksiyon hareketlerine (yükselip alçalan hava akımları) neden olur.
   • Bulutların içinde meydana gelen bu güçlü hareketler, elektrik yüklerinin ayrışmasına yol açar. Yükler, bulutlar arasında veya yerle bulutlar arasında boşalırken şimşek çakar.

2. Kar Kristalleri ve Buzun Etkisi:

   • Kar yağışı sırasında bulutlar, donmuş su damlacıkları, kar kristalleri ve buz parçacıklarıyla doludur. Bu parçacıklar birbirine çarparak elektrik yükleri oluşturur. Yeterince güçlü bir yük birikimi olduğunda, elektriksel boşalma gerçekleşir ve bu da şimşek çakmasına neden olur.

Kar Yağarken Şimşek Çakması Normal mi?

Kar yağarken şimşek çakması, sık rastlanan bir durum olmasa da olağanüstü bir doğa olayı değildir. Özellikle kutup bölgelerinde, Büyük Göller çevresinde (ABD ve Kanada'da) ve Türkiye'de Karadeniz bölgesi gibi nemli denizlerin etkisindeki alanlarda daha sık görülür. Bunun nedeni, bu bölgelerde yoğun kar yağışına neden olan alçak basınç sistemlerinin güçlü konveksiyon hareketlerini tetiklemesidir.

Türkiye'de Kar Yağarken Şimşek: Karadeniz ve İç Anadolu Örnekleri Türkiye'de özellikle Karadeniz kıyılarında ve İç Anadolu'nun yüksek kesimlerinde kar yağarken şimşek çakması rapor edilmiştir. Bunun nedeni, Karadeniz’in nemli havasının soğuk sistemlerle karşılaşmasıdır. Nemli hava, güçlü bir şekilde yükseldiğinde elektriksel aktiviteyi artırabilir. Benzer şekilde, İç Anadolu’nun yüksek rakımlı bölgelerinde soğuk havanın etkisiyle bu tür fenomenler yaşanabilir.

Görsel ve Akustik Farklılıklar

Thundersnow olayında dikkat çeken bir diğer unsur, şimşeğin ve gök gürültüsünün farklı algılanmasıdır. Kar yağışı sırasında ses dalgaları kar taneleri tarafından emildiği için gök gürültüsü daha boğuk ve düşük bir ses tonunda duyulur. Ayrıca, kar yağışının getirdiği sisli atmosfer, şimşeğin parlaklığını biraz azaltabilir.

Gök Gürültülü Kar Yağışı Ne Zaman Tehlikeli Olabilir?

Kar yağarken şimşek çakması genellikle doğa olayı olarak hayranlık uyandırsa da, yıldırım düşme riskinin her zaman mevcut olduğu unutulmamalıdır. Elektriksel boşalma, yerde bulunan kişiler, ağaçlar veya binalar için tehdit oluşturabilir. Bu nedenle, thundersnow sırasında açık alanlarda bulunmaktan kaçınılması önerilir.

Bu Olağanüstü Olayın Nadirliği

Kar yağarken şimşek çakması her kış yaşanmaz. İstatistiklere göre bu olay, standart gök gürültülü yağmur fırtınalarına göre çok daha nadirdir. Bazı meteorologlar bu olayı görmenin, bir “meteorolojik piyango” kazanmak kadar özel olduğunu ifade eder.