Güney Amerika

Güney Amerika, Amerika'nın güney yarısını oluşturan bir kıta. Büyük Okyanus'un doğusunda, Atlas Okyanusu'nun batısında, Kuzey Amerika'nın güneyinde ve Antarktika'nın kuzeyinde bulunur. Güney 17.840.000 km kare lik bir alana sahiptir.

KITAYA ÖNCE KİMLER GELDİ? ASIL KÂŞİFLER

Kuzey Amerika’ya ilk erişen insanlar, yeni bir kıtaya ayak bastıklarını kesinlikle bilmiyorlardı. Herhalde, atalarının binlerce yıldır yaptığı gibi Sibirya kıyılarında av peşinde koşuyorlardı ve sonra da kara köprüsünü aşmışlardı. (Geç Buzul Çağı'nda, deniz düzeyinin bugünkünden 90 metre aşağıda olduğu ve Sibirya ile Alaska'nın, şimdi batmış olan Beringia kıtasıyla birbirlerine hâlâ bağlı olduğu bir zamanda).

Alaska'dan ovalara açılan buzsuz koridorun bitki örtüsüyle kaplı olmadığını ve bu nedenle insanların ya da hayvanların yaşamalarının imkânsız olduğu, bu nedenle ilk yerleşimcilerin Alaska kıta sahanlığı boyunca doğuya ve güneye ilerlediler. İlk Kuzey Amerikalıların buzullar arasındaki geçitleri aşarak şimdi Amerika Birleşik Devletleri’nin bulunduğu güney bölgelerine ulaşmaları için binlerce yıl daha geçmesi gerekti.

M.Ö 13.500 ila 13.000 yılları arasında Kuzey Amerika kıtasında yerleşen bu ilk konuklar, Clovis İnsanları olarak adlandırılır. (Bu insanların, Paleo-Kızılderili kültürünün ilk örnekleri olduğu tahmin edilmekte). O dönemde geliştirilen kültüre ise, New Mexico’nun Clovis kenti yakınlarında bulunmasından dolayı Clovis Kültürü denilmektedir.

Özetle, Amerika 15.000 yıl önce keşfedildi. Amerika'ya yalnızca çağdaş insanın, yani Homo sapiens sapiens'in yerleştiği konusunda herkes fikir birliği içindedir. Yüz yılı aşan sıkı bir çalışma, Neanderthaller gibi eski insanların izlerinin olmadığını ortaya koymuştur.

HANGİ KİMLİKLER ALTINDA YAŞADILAR?

İlk gelen Avrupalıların karşısına çıkan Amerika, boş bir doğa parçası olmaktan çok uzaktı. Bugünkü tahminlere göre, o günlerde Batı Yarıküresi’nde de Batı Avrupa’daki kadar, yani 40 milyon, insan yaşıyordu.

KIZILDERİLİLER

Günümüzde ABD’nin bulunduğu bölgede, ilk Avrupa kolonilerinin kurulmaya başladığı sıralarda 18 milyon Kızılderili yaşadığı sanılmaktadır.

Orta Meksika’nın bulunduğu bölgedeki Kızılderililer (Native North Americans and/or Indians) tarıma öncülük ettiler ve mısır, kabak ve fasulye yetiştirdiler. Bu konuda edinilen bilgi ve deneyim yavaş yavaş kuzeye doğru yayıldı. New Mexico’nun nehir vadilerinde mısır yetiştirilmeye başlanmıştı. Bunun ardından sulamanın ve köy yaşamının ilk belirtileri görüldü.

MS ilk yüzyıllar, bugünkü Arizona – Phoenix’de, Hohokumlar Ohio’da Hopewellian’lar, Mississippi’ler, bugünkü Güneybatı ABD’de çağdaş Hopi Kızılderililerinin ataları olan Anasaziler, Kuzeybatıdaki Büyük Okyanus kıyılarında, olasılıkla Kolomb öncesi Amerikalı Kızılderililerin en uygarları yaşıyordu.

AZTEK (Meksika)-MAYA-İNKALAR (Peru)

Mezoamerika Meksika’dan Kosta Rika’ya kadar uzanan bölgedir. Kristof Kolomb, sonradan Amerika adını alacak kıtaya ayak bastığı zaman burada çok yüksek bir uygarlık seviyesine erişmiş medeniyetler vardı. Şimdiki Meksika’da, Orta Amerika ve Antiller’de, Ant dağlarının kuzey ve orta kesimlerinde MÖ 1.800 ila MÖ 300 yılları arasındaki dönemde Orta Amerika’da karmaşık kültürlerin yükseldiği görülür. Bölgede çok sayıda şehir devleti, krallık ve imparatorluk ortaya çıkıp dağılırken birbirleriyle sürekli olarak mücadele halinde olan öne çıkan beş uygarlıktan bahsedilebilir: Olmekler, Teotihuacan, Toltekler, Mexica ve Mayalar. Meksika’nın yüksek yaylalarında Toltek ve Aztek, Antiller’de Karaip, şimdiki Kolombiya’da olarak Chibeha, Peru ve Bolivya adalarında da İnka uygarlıkları bulunmaktaydı. And bölgesini yöneten İnkalar 1438 ile 1533 yılları arasında yörede tek egemendiler.