Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

KURULUŞ

Osmanlı Devleti ’nde II. Mahmut döneminde yapılan birçok ıslahat hareketi içinde, Batı ülkelerinde olduğu gibi devlet görevlerinin yeni oluşturulan nazırlıklar (bakanlıklar) arasında bölüştürülmesi de yer almıştır. 1838 yılında “Meclis-i Ziraat ve Ticaret Komisyonu” oluşturulmuş, Tanzimat Fermanının kabulünden sonra 1840 yılında da İstanbul’da “Umur-ı Ticaret ve Ziraat Nezareti ” kurulmuştur. Bu nezarette; “Ticaret ve Ziraat Meclis-i Kebiri” adı verilen sürekli bir komisyon ile ticaret, muhasebe, istatistik, ziraat kalemleri (daireleri) bulunuyordu. Bunlar arasında ayrıca “sanayi” işleri de vardı. Bakanlık, bu tarihten saltanatın kaldırılmasıyla tüm Osmanlı bakanlıklarının varlığının sona erdiği 1922 yılına kadar farklı isimler ve işlevler üstlenerek 82 yıl hizmet görmüştür.

1920

İKTİSAT VEKÂLETİ'NDEN TİCARET VEKÂLETİ'NE

İlk TBMM Hükümetinde “İktisat Vekâleti ” olarak yerini alan Bakanlığın görev alanını, “Ticaret Sanayi, Ziraat, Orman ve Maadin” işleri kapsamıştı r (İlgili yasa: 2.5.1920/3). Cumhuriyet döneminde İktisat Bakanlığı, 5.3.1924 tarih ve 432 Sayılı Kanunla kaldırılmış, yerine Ticaret Vekâleti ile Ziraat Vekâleti kurulmuştur. Ancak, 16.1.1928 tarih ve 1200 sayılı “Ticaret ve Ziraat Vekâletlerinin Tevhidi Kanunu” ile anılan iki bakanlık yeniden birleştirilmiş, İktisat Vekâleti (iki müsteşarlı olarak) yeniden kurulmuştur. Bu arada; dört yıl dolmadan, ziraat bölümü yeniden ayrılmış, Ziraat Vekâleti 1931 yılında tekrar kurulmuştur (29.12.1931/ 1910). 1929 Dünya Ekonomik Bunalımından sonra “devletçi ekonomi politikası ”na geçilmiş; 11.07.1933 tarih ve 2262 sayılı Kanun ile Sümerbank kurulmuş, I. ve II. Beş Yıllık Sanayi Planları hazırlanarak 1934 -1938 yıllarında uygulanmış; bu dönemdeki yatırımların önemli bir bölümü Sümerbank ve İş Bankasınca gerçekleştirilmiştir.

1931

EKONOMİ VE TİCARET VEKÂLETİ

1931 yılında Ziraat Vekâletinin, 1939 yılında Ticaret Vekâleti ile Münakalât Vekâletinin kurulup ayrılmasıyla İktisat Vekâleti iyice küçülmüş, bu durum 1949 yılına dek sürmüştür. Daha sonra, Cumhurbaşkanlığının 16.1.1949 tarihli Onayı ile “Ticaret Vekâleti ” ile “Ekonomi Vekâleti” yeniden birleştirilmiş, “Ekonomi ve Ticaret Vekâleti” kurulmuştur. Ancak, bir yıl sonra devlet işletme ve tesisleri ile ilgili “İşletmeler Dairesi” Bakanlıktan ayrılarak İşletmeler Bakanlığı kurulmuştur (Kanun; 11.2.1950/5528). Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Sümerbank ve Etibank ile 1950-1957 yılları arasında kurulan iktisadi devlet teşekküllerinden Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Selüloz Kâğıt Fabrikaları İşletmesi Genel Müdürlüğü bu Bakanlığa bağlanmıştır.

1939

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI (I)

1939 yılındaki İktisat Bakanlığından gelip 1949 yılında birleşen, 1957 yılında yeniden ayrılan iki bakanlık, 1971 yılında yeni bir birleşme denemesi daha yaşamıştır. Bu birleşme, Cumhurbaşkanlığı Onayı (26.3.1971/4-286) ile ve ilk kez Sanayi ve Ticaret Bakanlığı adıyla gerçekleşmiştir (Resmi Gazete: 27.3.1971, sayı 13791). Ancak bu birleşme sırasında da küçülme olmuş; Dış Ticaret Dairesi Teşkilatı Bakanlıktan ilk kez ayrılarak Dış Ekonomik İlişkiler Bakanlığı kurulmuştur. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı görevleri ise, sadece sanayi ve iç ticaret alanlarıyla sınırlı bırakılmıştır.Sanayi ve Ticaret Bakanlığı; 14.12.1983 tarih ve 18251 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” (13.12.1983/KHK 174) ile yeniden kurulmuştur. Aynı tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” (13.12. 1983/KHK–185) ile de örgütlenmiş, daha sonra da bazı değişiklikler (8.6.1984/KHK–214) yapılmıştır. 18 Ocak 1985 tarih ve 18639 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kanun (8.1.1985/3143) ile anılan KHK’ler kaldırılmış, bugünkü Bakanlık Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun yürürlüğe girmiştir.

09.07.2018 tarihli 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ismi değişerek Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olmuştur.

2011
BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI

03.06.2011 tarihli 635 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ismi değişerek Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olmuştur.