Tunus

TUNUS HAKKINDA BİLGİ

Tunus, Arap Baharı sürecinde bölgedeki diğer ülkelerin aksine kazanımlarını karşı devrimler veya iç savaşlarla yitirmedi. Tunuslular, sivil toplumun demokratik geçiş sürecindeki başarısıyla Nobel Barış Ödülü'nü ülkesine getirdi.

Ortadoğu ve Kuzey Afrika coğrafyasını sosyolojik ve siyasi olarak etkileyen Arap Baharı sürecinin başlangıç noktası Tunus devrimi, daha şeffaf yönetim sağlamasına rağmen ekonomik vaatlerini henüz gerçekleştiremedi.

KÜNYE

Başkent: Tunus

Nüfus: 11,1 milyon (2016 tahmini)

Etnik Yapı: Yüzde 98 Arap, yüzde 2 Avrupalı, Yahudi ve diğerleri

Yüzölçümü: 163 bin 610 kilometre

Dil: Arapça ve Fransızca

Din: Yüzde 99,1 Müslüman, kalanı Hristiyan, Yahudi, Bahai

Para Birimi: Tunus Dinarı

GENEL DURUM
Afrika kıtasının kuzeyinde ve Akdeniz kıyısında yer alan Tunus, doğusunda Libya ve batısında Cezayir'e sınır komşusu. Eski medeniyetlerden Kartaca'nın mirasçısı Tunus, İslam medeniyetinin de Afrika'daki önemli başkentlerinden Kayrevan'a ev sahipliği yapıyor.

Akdeniz kıyısı boyunca uzanan kumsallarının yanı sıra Tunus'un güneyindeki çöller, dünyaca ünlü Star Wars serisinin çekildiği platolar nedeniyle filmin hayranları tarafından sıkça ziyaret ediliyor.

Tunus, 1881'de başlayan Fransız sömürgesinin ardından 1961'de bağımsızlık lideri Habib Burgiba'nın tek parti devletine dönüştü. Burgiba'nın yerini 1991'de kansız bir darbe ile alan Zeynel Abidin bin Ali, ülkeyi 30 yıl baskıyla yönetti.

Tunus'un kırsalında Sidi Buzid kasabasında seyyar satıcılıkla geçimini sağlayan Muhammed Buazizi, polisin mallarına el koyduğu ve kendisini aşağıladığı için kendini ateşe vererek, Arap Baharı'nın fitilini ateşledi. Tunusluları sokaklara döken bu olay üzerine Bin Ali ülkeden kaçtı. Tunus'ta yaşananlar, Arap başkentlerinde milyonları sokaklara döktü ve birçok lideri yıllardır oturdukları koltuklarından etti.

Arap Baharı süreci, Suriye, Yemen ve Libya'da iç savaş, Mısır'da karşı darbe, monarşiyle yönetilen Bahreyn’de de daha fazla baskıyla sonuçlanırken Tunus, çalkantılı da olsa demokratik geçiş sürecini yürüttü.

EKONOMİ
Tunus, 2011 yılında yaşanan devrimin yol açtığı sarsıntı sonrasında ekonomik istikrarı yakalamakta zorlanıyor. Gayri safi yurtiçi hasılası 40,7 milyar dolarda kalan Tunus'un kişi başına düşen milli geliri 11 bin 700 dolar.

Yüzde 15'e kadar yükselen işsizliğin yanı sıra ithalatının yol açtığı cari açığı kapatmakta zorlanan Tunus'un başlıca gelir kaynakları arasında, fosfat madenleri, zeytinyağı, turizm ve hizmet sektörü yer alıyor.

SİYASİ DURUM
Tunus’ta Arap Baharı sürecinin ardından 2011’de parlamento seçimleri yapıldı. Kurucu Meclis ismini verdikleri parlamento ilk cumhurbaşkanı olarak Munsif Marzuki'yi göreve getirdi.

Parlamento seçimlerinin ardından Nahda Hareketi Partisi, Tekettül Partisi ve Cumhuriyet Kongresi partilerinin oluşturduğu “troyka hükümeti” göreve geldi.

Tunuslu siyasetçi Şükri Belaid'in Şubat 2013'te ve Muhammed Brahmi'nin Temmuz 2013'te öldürülmesinin ardından koalisyon hükümeti teknokrat hükümet kurulması için istifa etti.

Tunus Genel İşçi Sendikaları Konfederasyonu (UGTT), Tunus Ticaret ve Zanaat Sendikası (UTICA), Tunus İnsan Hakları Birliği ve Tunus Barolar Birliği'nin oluşturduğu “Tunus Diyalog Dörtlüsü” diye isimlendirilen grup, yeni bir anayasanın yazılmasında rol oynadı.

Tunus parlamentosu, yeni anayasayı 200'e karşı 12 ret oyuyla Ocak 2014'te onayladı. Tunus Diyalog Dörtlüsü, geçiş sürecinde ve anayasa yazımında oynadığı rol nedeniyle 2015 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.

Tunus’ta 2014 sonbaharında düzenlenen genel seçimlerde, farklı grupların bir araya gelerek oluşturduğu Nida Tunus Partisi sandıktan 1. çıktı. Eş zamanlı cumhurbaşkanlığı seçiminde de parti lideri eski başbakan Baci Kaid Es-Sibsi cumhurbaşkanlığına geldi.

Başbakanlık görevini alan Habib es-Sid'in hükümeti, ülkede özellikle yabancı turistleri hedef alan onlarca can kaybıyla sonuçlanan Bardo Müzesi saldırısı ve turistik sahil kenti Susa'da bir otele düzenlenen terör saldırılarıyla sarsıldı. Güvenlik durumuna ek olarak Nida Tunus Partisinde iç karışıklığın ardından Habib es-Sid hükümeti, Temmuz 2016'da parlamentoda güvenoyu alamadı.

Cumhurbaşkanı Es-Sibsi'nin çağrısıyla Kartaca Sarayı'nda toplanan partiler, Ağustos 2016'da Yusuf Şahid liderliğinde ulusal uzlaşı hükümeti kurulmasını öngören Kartaca Bildirisi'ni açıkladı.

Tunuslular, hükümetten daha fazla ekonomik büyüme, alım gücünün artması ve yüksek işsizliğe hızlı çözümler bekliyor.