Yıldız Kenter

YILDIZ KENTER KİMDİR?

Tiyatro ve sinema oyuncusu, yönetmen, anı yazarı olan Yıldız Kenter 11 Ekim 1928 tarihinde İstanbul’da doğdu. 15 ağustos 2012 tarihinde öldü. Asıl adı Ayşe Yıldız’dır. Tiyatro oyuncusu Müşfik Kenter kardeşi, yine tiyatro sanatçısı Şükran Güngör eşidir. 1920 senesinde Türkiye’ye gelip yerleşen annesi İngiliz Olga Cynthia, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığını aldıktan sonra adını Nadide Kenter olarak değiştirmişti. Babası Türk diplomat Ahmet Naci Kenter’dir. Anne tarafından dedesinin İngiltere’de Shakespeare’in oyunlarını sahneleyen bir tiyatro grubu varmış. Yıldız Kenter, on bir yaşında tiyatrocu olmaya karar verince, annesinden gizli olarak ve babasının yardımıyla konservatuara girdi. Hocalarının arasında o dönemin en ünlü şair, yazar ve tiyatrocularından Carl Ebert, Nurettin Sevin, Mahir Canova, Cahit Külebi, Sabahattin Ali vardı. Ankara Devlet Konservatuarı Yüksek Bölümünü sınıf atlayarak bitirdi.

Yıldız Kenter, on bir yıl Ankara Devlet Tiyatrosunda çalıştı. “Rockefeller” bursu kazanarak, American Theatre Winng, Neighbourhood Play House ve Actor’s Studio’da oyunculuk ve oyunculuk öğretiminde yeni teknikler üzerine çalışmalar yaptı. Daha sonra Ankara Devlet Konservatuarı’na hoca olarak atandı. Devlet Tiyatrosu’ndan ayrılarak 1959 yılında Muhsin Ertuğrul ile bir yıl kadar çalıştı. Kardeşi Müşfik Kenter ve eşi Şükran Güngör ile birlikte İstanbul’da “Kent Oyuncuları Topluluğu”nu kurdu. Amerika Birleşik Devletleri ile İngiltere’de “değişen eğitim metotları” ve “oyunculuk metotları” üzerine sürekli olarak çalışmalar yaptı. 1968 yılında Kenter Tiyatrosu’nun kendi binasını açarak burada yönetmen ve oyuncu olarak birçok oyun sahneledi. Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Almanya, Hollanda, Danimarka, Kanada, Yugoslavya ve Kıbrıs gibi ülkelerde, İngilizce ve Türkçe oyunlar sergiledi. Yüzün üzerinde oyunda rol alan sanatçı, bir o kadar da oyun yönetti. Hem oyuncu, hem yönetmen olarak büyük başarılara imza attı.

Prof. Yıldız Kenter, ayrıca, 1956 senesinden itibaren Ankara Devlet Konservatuarı, İstanbul Belediye Konservatuarı ve İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarı Tiyatro Bölümü’nde, Bölüm Başkanlığı ve hocalık yaptı. Sanatçı, ayrıca Koç Üniversitesi’nde tiyatro dersleri verdi.

Yıldız Kenter; yerli ve yabancı ünlü tiyatro yazarlarının çok sayıda oyununda sahneye çıktı.12. Gece, Finten, Yağmurcu, Çöl Faresi, Öfke, Salıncakta İki Kişi, Nalınlar, Ayak Takımı Arasında, Pembe Kadın, İnsan Denen Garip Hayvan, Üç Kız Kardeş, Çiçu, İçerdekiler, Oturma Odası, Günden Geceye, Seneye Bugün, Yürüyen Geceyi Dinle, Bodrumdaki Pencere, Bir Garip Orhan Veli, Harold ve Maude, Babalar ve Oğullar, Cyrano, Arzu Tramvayı, Savunma, Uzaklar, Bir Çift Kanat, Van Gogh, Şafak Yıldızları, Sevgili Yelena, Sergeyevna, Maskeli Süvari, Kuvayı Milliye Destanı, Fehim Paşa Konağı, Konken Partisi, Çok Uzak Fazla Yakın, Ramiz ile Jülide, Nutuk, Maria Callas, Gece Mevsimi, Salıncakta İki Kişi, Ben Anadolu, Anna Karanina, Gece Mevsimi , Hep Aşk Vardı , Sırça Kümes, Martı ve Nükte gibi oyunlarda Türkiye seyircisi tarafından çok bir büyük beğeniyle izlendi.

Sinemada da; Vatan İçin (1951), Ağaçlar Ayakta Ölür (1964), İsyancılar (1965), Pembe Kadın (1966), Yaşlı Gözler (1967), Anneler ve Kızları ( 1971), Elmacı Kadın (1971), Fatma Bacı (1972), Ablam ( 1973), Kartal Yuvası (1974), Kızım Ayşe ( 1974), Bir Ana Bir Kız ( 1974), Zulüm(1983), Hanım (1988 ), Güle Güle (1999), Büyük Adam Küçük Aşk (2001), Sen Ne Dilersen (2005), Beyaz Melek (2007) filmleriyle de sevildi. Televizyonda ise Uğurlugiller (1990), Aşk ve Gurur (2002), Saklambaç ( 2005) dizilerinde geniş bir izleyici kitlesi tarafından izlendi.
Yıldız Kenter, 1962 yılında tiyatroya verdiği hizmetlerinden ötürü “Yılın Kadını ” seçildi. Sinema oyuncusu olarak üç kez “Altın Portakal ” ödülüne layık görüldü. 1984 yılında Roma’daki İtalyan Kültür Birliğince “Adalaide Ristori ” ödülünü aldı. 1989 senesinde Korsika - Bastia Film Festivalinde “Hanım” filmindeki rolüyle “En İyi Kadın Oyuncu” seçildi. 1991 senesinde, tiyatro sanatına hizmetlerinden ötürü Uluslararası Lions Kulübü’nün “The Melvin Jones ”yla ödüllendirildi. İki kez Ulvi Uraz “En İyi Kadın Oyuncu”, üç kez de aynı dalda Avni Dilligil ödülüne laik görüldü. 1994 yılında “Konken Partisi” oyunundaki Fonsla rolü ile “Olağanüstü Yorum” ödülünü aldı. Finlandiya Dünya Kadın Kuruluşu tarafından yüz yılın en başarılı yüz kadınından biri olarak onurlandırıldı. 1995 yılında Kültür Bakanlığı, tiyatro sanatına katkılarından dolayı “Onur Ödülü”ne layık gördü. Profesör Yıldız Kenter’e aynı yıl tiyatro sanatına katkılarından dolayı “Mevlâna Kardeşlik ve Barış” ödülü verildi. 1996 senesinde Magazin Gazetecileri Derneği tarafından “Ramiz ile Jülide” oyunundaki Jülide rolü için kendisine “En İyi Kadın Oyuncu” ödülü verildi. 19 Mayıs 1997 tarihinde Uluslararası İstanbul Festivali tarafından ömür boyu tiyatro sanatına katkısından dolayı verilen onur ödülü Yıldız Kenter’e Dame Diana Rigg tarafından verildi. 1998 yılı Ankara Sanat Kurumu tarafından “Yılın Kadın Sanatçısı” ödülü, 1998 yılında Muhsin Ertuğrul yaşam boyu tiyatro sanatına katkılarından dolayı “Onur Ödülü”, 1998 yılı Cumhurbaşkanlığı Büyük Kültür ve Sanat Ödülü, “Martı” adlı oyunda Madam Arcadina rolüyle 1999, Afife Tiyatro Ödülleri “En İyi Kadın Oyuncu” ödülüne layık görüldü. Ayrıca Afife Tiyatro Ödülleri “En İyi Kadın Oyuncu” (2000), Ankara Sanat Kurumu “En İyi Kadın Oyuncu” (2006), Ondokuz Mayıs Üniversitesi 2. Medya Ödülleri “2012 Onur Ödülü”nün sahibidir. Hep Aşk Vardı (2003) adlı bir anı kitabı vardır.