zatürre

Zatürre nedir?

Zatürre (pnömoni) akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır. Esasen, akciğerin en uç yapısını oluşturan ve havadaki oksijenin vücuda girdiği bölge olan hava keseciklerinin yaygın olarak iltihaplanması hastalığıdır.

Nasıl bulaşır?

Bakteriler başta olmak üzere çeşitli mikroorganizmalara bağlı olarak meydana gelir. Bazı zatürre türlerinde hasta kişiden sağlam kişilere doğrudan bulaşma riski vardır. Ama, hastalık çoğunlukla, hastanın kendi ağız, boğaz veya sindirim kanalında bulunan mikropların akciğere ulaşmasıyla meydana gelmektedir. Normal durumlarda hastalığa neden olmayan bu mikroplar, vücut savunması zayıf düşmüş kişilerde zatürre oluşturur.

Dolayısıyla zatürrenin ortaya çıkmasında bulaşmadan çok, kişinin vücut direncini kıran risk faktörleri rol oynar. Zatürreye zemin hazırlayan grip ve benzeri viral solunum yolu infeksiyonları ise çok bulaşıcıdır. Hapşırık ve öksürükle yayılabildikleri gibi, ağız ve burun sekresyonlarıyla bulaşmış bardak, mendil, çatal-kaşık, kapı kolu gibi eşyalar aracılığıyla diğer kişilere geçebilirler.

Belirtileri nelerdir?

Hastalarda genellikle ani başlangıçlı öksürük, kirli, iltihaplı balgam, üşüme titreme, ateş, yan ağrısı, halsizlik ile kendini gösterir. Nefes darlığı ve/veya göğüs ağrısına da neden olabilir.

Bazılarında ise, sinsi bir başlangıç söz konusudur. Birkaç gün devam eden iştahsızlık, halsizlik, eklem ve kas ağrılarını takiben kuru öksürük, ateş yükselmesi, bulantı, kusma, baş ağrısı gibi belirtiler görülebilir.

Çocuklarda zatürre belirtileri çocuğun yaşına ve zatürreye yol açan etkene göre değişim gösterebilir. Zatürresi olan çocuklarda bazen tek bulgu hızlı soluma olabilir. Zatürre akciğerlerin karna yakın alt kısımlarını etkilediğinde, solunum sistemi ile ilgili hiçbir bulgu olmaksızın çocuklarda sadece ateş, karın ağrısı ve kusma şikayeti olabilir

Göğüs ağrısının eşlik ettiği hastalarda özellikle, zatürrelerin 4'te 1'inde görülen, göğüs boşluğunda iltihabi bir sıvı toplanması durumu düşünülmelidir (zatülcenp, sulu zatürre). Erken tanı ve doğru tedavi ile bu hastalık çoğu zaman geride herhangi bir iz bırakmadan iyileşir, ancak yaygın ve ağır olduğunda hastaneye ve hatta yoğun bakım bölümüne yatmak, ve bazen de göğsünden bir tüp aracılığıyla o iltihabi sıvıyı boşaltmak gerekir.

Genellikle nedenleri bakteriler ve viruslerdir, ancak bazı ilaçlar hatta radyoterapinin yan etkisi olarak da görülebilir. Eşlik eden bazı romatizma türü hastalıklar bu duruma yol açabilir. Yine, romatizma başta olmak üzere çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan özellikle kortizon türevi ilaç kullanımları, zatürre gelişimini kolaylaştırır.