Milli yas nedir? Ne zaman ilan edilir?

Yunanistan'ın Doğu Attika bölgesinde çıkan orman yangınları binlerce dönümlük ormanlık araziyi, sayısız ev ve arabayı kül ederken, en az 74 kişinin yaşamını yitirmesine, en az 164 kişinin yaralanmasına neden oldu. Vahim olayın ardından Yunanistan'da milli yas ilan edildi. Milli yas nedir? Ne zaman ilan edilir? Detaylarıyla bu haberden öğrenebilirsiniz.

YUNANİSTAN'DA YANGIN FACİASI
Yunanistan'da Doğu Attika'da çıkan orman yangınları binlerce dönümlük ormanlık araziyi, sayısız ev ve arabayı kül etmekle kalmadı, şimdiye kadar en az 74 kişinin yaşamını yitirmesine, en az 164 kişinin yaralanmasına neden oldu. Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, "Attika'nın hem doğusunda hem batısında aynı anda çıkan yangınlar kuşku uyandırıyor" dedi.

Ormanlık bölgede çıkan, ancak çok şiddetli ve devamlı yön değiştiren rüzgâr nedeniyle kısa sürede Pendeli, Mati, Rafina, Vuças gibi sayfiye yerlerini saran yangın, evler ve arabalar yakmaya başlayınca itfaiye ekipleri evlerin boşaltılmalarını istedi. Kurtulmak için deniz kenarına inen yüzlerce insanın yardımına koşan askeri ve sivil gemiler, Yunan Sahil Güvenlik botları ve özel sandallar, onları gece boyunca Rafina Limanına çıkarmak için seferler yaptı.

Limanda bekleyen Yunan Ulusal Acil Yardım Merkezi (EKAV) araçları, limana çıkan yaralılara ilk yardımı verdikten sonra ciddi olanları yakın hastanelere nakletti, geri kalanlar ellerinde fotoğraflarla kayıp yakınları için bilgi toplamaya çalıştılar. Evsiz kalan insanların geçici olarak barınmaları için Otelciler Birliği tarafından otel odaları temin edildi, askeri mekânlar da seferber edildi.

MİLLİ YAS NEDİR?
Ulusal yas veya millî yas, bir ülkenin halkının büyük bölümü tarafından yerine getirilen yas tutma ve anma eylemlerinin gerçekleştirildiği gündür.

Bu günler; o ülkeden veya başka bir yerden önemli bir kişinin veya kişilerin ölümü, cenazesi veya bunların yıl dönümü nedeniyle hükûmetler tarafından ilan edilir. Ayrıca, bir ülkede gerçekleşen doğal afet, facia, kaza, savaş veya terör saldırısı sonrasında da ulusal yas ilan edilebilir. Bayrakların yarıya indirilmesi ve saygı duruşu yaygın olarak gerçekleştirilen bir ritüeldir.

Ulusal yas ilanları
Devlet yetkilileri
Mustafa Kemal Atatürk – Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı. 10 Kasım 1938'de yaşamını yitiren Atatürk, her yıl 10 Kasım'da anılmaktadır.
Winston Churchill – İngiltere Başbakanı. 24 Ocak 1965'te yaşamını yitirdi. 25-27 Ocak 1965 tarihleri arasında Birleşik Krallık'ta resmî ulusal yas ilan edildi.
Hirohito – Japonya İmparatoru. 7 Ocak 1989'da yaşamını yitirdi. Ölümünü takip eden iki günde ve cenazesinin olduğu günde ülkesinde ulusal yas ilan edildi.
Turgut Özal – 8. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı. 17 Nisan 1993 yılında hayatını kaybetti. Türkiye'de 17-21 Nisan 1993 tarihleri arasında, Mısır ve Pakistan'da ise üç gün ulusal yas ilan edildi.
İzak Rabin – 5. İsrail Başbakanı. 4 Kasım 1995'te bir suikast sonucu yaşamını yitirdi. Bu tarih İsrail'de ulusal yas günü olarak anılmaktadır.
Diana Spencer – Galler Prensesi. 31 Ağustos 1997'de yaşamını yitirdi. Ülkesi Birleşik Krallık'ta 6 Eylül 1997'de ulusal yas ilan edildi.
Néstor Kirchner – 51. Arjantin Devlet Başkanı. 27 Ekim 2010'da yaşamını yitirdi. Arjantin ile birlikte birçok Latin Amerika ülkesi üç günlük ulusal yas ilan etti.
Kim Cong-il – Kuzey Kore ulusal lideri. 17 Aralık 2011'de yaşamını yitirdi. Ülkesi Kuzey Kore'de 17-29 Aralık 2011'de ulusal yas ilan edildi.
Rauf Denktaş – Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı. 13 Ocak 2012'de yaşamını yitirdi. 14-17 Ocak 2012'de Türkiye'de, 14-20 Ocak 2012'de KKTC'de ulusal yas ilan edildi.
Nelson Mandela – Güney Afrika Cumhurbaşkanı. 5 Aralık 2013'te yaşamını yitirdi. Ülkesinde 8-15 Aralık 2013'te ulusal yas ilan edildi.
Abdullah bin Abdülaziz el-Suud – Suudi Arabistan Kralı. 23 Ocak 2015'te yaşamını yitirdi. Bahreyn'de 40 gün, Mısır'da 7 gün, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün, Tunus, Fas ve Lübnan'da 3 gün, Türkiye'de ise 24 Ocak 2015'te 1 günlük ulusal yas ilan edildi.
Süleyman Demirel – Türkiye Cumhurbaşkanı. 17 Haziran 2015'te yaşamını yitirdi. Ülkesinde 17-19 Haziran 2015'te ulusal yas ilan edildi.
İslam Kerimov – Özbekistan Devlet Başkanı. 2 Eylül 2016'da vefat etmesinin ardından Özbekistan'da üç gün ulusal yas ilan edildi.
Bhumibol Adulyadej - Tayland Kralı. 13 Ekim 2016'da 88 yaşında hayatını kaybetti. Ölümü üzerine Tayland'da bir yıl boyunca ulusal yas ilan edildi.
Halife bin Hamad es-Sani – Katar Emiri. 23 Ekim 2016'da vefatının ardından ülkesi Katar'da üç gün ulusal yas ilan edildi.[11]
Fidel Castro – Küba Devlet Başkanı. 25 Kasım 2016'da hayatını kaybetti. Ölümünün ardından Küba'da 9 gün, Cezayir'de 8 gün ve Venezuela'da üç gün ulusal yas ilan edildi.
Celal Talabani - Irak Cumhurbaşkanı. 3 Ekim 2017 tarihinde hayatını kaybetti. Ölümünün üzerine Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde yedi, Irak genelinde ise üç gün ulusal yas ilan edildi.

Dinî liderler
II. İoannes Paulus, çoğunlukla Roma Katoliği ülkelerde yas ilan edildi.
Rahibe Teresa, Arnavutluk, Hindistan ve bazı Roma Katoliği ülkelerde yas ilan edildi.

Diğer kişiler
Daphne Caruana Galizia - Maltalı gazeteci. 16 Ekim 2017'de aracına yerleştirilen bombanın patlaması sonucu hayatını kaybetti. Cenaze töreninin düzenlendiği 3 Kasım 2017 günü Malta hükûmeti tarafından ulusal yas ilan edildi.

Trajediler
11 Eylül saldırıları kurbanları için Amerika Birleşik Devletleri, İsrail, Kanada, Fransa, Hırvatistan, Güney Kore, Japonya, Çin, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Romanya, Arnavutluk, Vietnam, Birleşik Krallık ve İrlanda'da ulusal yas ilan edildi.
2009 L'Aquila depremi kurbanları için 10 Nisan 2009'da İtalya'da bir günlük yas ilan edildi ve bayraklar yarıya indirildi.
2010 Polonya Hava Kuvvetleri Tu-154 Kazası kurbanları için Polonya, Brezilya, Kanada, İspanya, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Gürcistan, Macaristan, Letonya, Litvanya, Moldova, Romanya, Rusya, Sırbistan, Slovakya, Türkiye ve Ukrayna'da yas ilan edildi.
2011 Norveç saldırıları kurbanları için 24 Temmuz 2011'de Danimarka, Finlandiya, İsveç, İzlanda ve Norveç'te ulusal yas ilan edildi.
2014 Soma Faciası kurbanları için Türkiye'de 13-15 Mayıs, KKTC'de 15-16 Mayıs ve Pakistan'da 15 Mayıs tarihlerinde ulusal yas ilan edildi.
2014 Güneydoğu Avrupa sel felaketi kurbanları için Sırbistan'da 21-23 Mayıs ve Bosna-Hersek'te 20 Mayıs tarihlerinde ulusal yas ilan edildi.
2014 İsrail-Gazze çatışması'nın Filistinli kurbanları için Filistin'de 21-23, Türkiye'de 22-24, KKTC'de 22-24 ve Pakistan'da 24 Temmuz 2014 tarihlerinde ulusal yas ilan edildi ve tüm bayraklar yarıya indirildi.
MH 17 sefer sayılı uçak kazası kurbanları için Hollanda'da 23 Temmuz 2014'te ulusal yas ilan edildi.
AH 5017 sefer sayılı uçak kazası kurbanları için Fransa'da 28-30 Temmuz 2014'te ulusal yas ilan edildi.
2014 Peşaver okul saldırısı kurbanları için Pakistan'da 3 gün, Türkiye'de 17 Aralık tarihinde ulusal yas ilan edildi.
Charlie Hebdo saldırısı kurbanları için Fransa'da 3 gün yas ilan edildi.
2015 Hac izdihamı'nda hayatını kaybeden İranlı hacılar için İran İslam Cumhuriyeti tarafından üç gün ulusal yas ilan edildi.
2015 Ankara saldırısı'nın ardından Türkiye'de 10-12 ve KKTC'de 11-13 Ekim 2015 tarihlerinde ulusal yas ilan edildi.
2016 Brüksel saldırıları'nın ardından Belçika tarafından üç gün ulusal yas ilan edildi.
2016 Atatürk Havalimanı saldırısı'nda hayatını kaybeden insanlar için 29 Haziran 2016 tarihinde Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde bir günlük millî yas ilan edildi.
2016 Nice saldırısı sonrasında Fransa hükûmeti tarafından üç gün ulusal yas ilan edildi.
2016 Üsküp sel felaketi sonrasında Makedonya hükûmeti tarafından bir günlük ulusal yas ilan edildi.
2016 Orta İtalya depremi'nde hayatını kaybeden kurbanlar için 27 Ağustos 2016'da bir günlük ulusal yas ilan edildi.
LaMia Airlines'ın 2933 sefer sayılı uçak kazası'nda hayatını kaybedenler için Brezilya'da üç gün ulusal yas ilan edildi.
2016 Beşiktaş saldırıları'nda hayatını kaybedenler için 11 Aralık 2016'da Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde bir günlük millî yas ilan edildi.
2016 Berlin saldırısı'nda hayatını kaybeden kurbanlar için 20 Aralık 2016'da Almanya'da bir günlük ulusal yas ilan edildi.
2016 Rusya Savunma Bakanlığı Tu-154 Kazası'nda yaşamını yitiren kurbanlar nedeniyle 26 Aralık 2016'da Rusya'da bir günlük millî yas ilan edildi.
2017 Mogadişu saldırısı sonucu 512 kişi hayatını kaybetti, 316 kişi ise yaralandı. Saldırı nedeniyle ülkede üç günlük ulusal yas ilan edildi.
2017 Kirmanşah depremi'nde 540 kişi öldü, 8000'den fazla kişi yaralandı. Depremde yaşamını yitirenler için İran'ın Kirmanşah Eyaleti'nde üç gün, ülke genelinde ise 14 Kasım 2017 tarihinde bir gün ulusal yas ilan edildi.
2017 Sina cami saldırısında ölenler için Mısır'da üç gün, Türkiye'de 27 Kasım'da bir gün ulusal yas ilan edildi.
2018 Gazze sınır protestolarında ölenler için Türkiye'de 15-17 Mayıs tarihlerinde üç günlük ulusal yas ilan edildi.