Murat Bardakçı'dan Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş'a: Uydurmayın!
Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, kendisine "Neden hutbelerde Atatürk'ün adı geçmiyor" sorusunu yönelten Sözcü gazetesi yazarı Saygı Öztürk'e, bir kararname göndermiş ve "Gönderdiğim belge dolayısıyla hutbelerde isim anılmamasını merhumun kendisi istememiş" yanıtını vermişti. O kararnamenin bu olayla ilgili olmadığını yazan Habertürk gazetesi yazarı Murat Bardakçı, "Uydurmayın!" dedi.
Sözcü gazetesi yazarı Saygı Öztürk'ün "Neden hutbelerde Atatürk'ün adı geçmiyor" sorusunu Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş'a yöneltmişti. Öztürk'ün sorusuna Atatürk imzalı 1926 tarihli kararname ile yanıt veren Erbaş, “Gönderdiğim belge dolayısıyla hutbelerde isim anılmamasını merhumun kendisi istememiş" dedi.
Ancak Habertürk gazetesi yazarı Murat Bardakçı, Prof. Dr. Erbaş'ın sunduğu belgenin konuyla ilgisi olmadığını yazdı.
Murat Bardakçı, "Bu kararnamenin Mustafa Kemal’in isminin hutbelerde geçmemesi konusu ile hiçbir alâkası yoktur, uydurmayın!" başlıklı köşe yazısında şunları kaleme aldı:
"Muhafazakârlık, lâiklik, Atatürk, devrim vesaire tartışmasının tarafları, sosyal medyada bu sabahtan itibaren bir belge paylaşmaya başladılar: “Cuma hutbelerinde şahıs ismi söylenmeksizin Milletin ve Cumhuriyet’in kurtuluşu için dua edilmesi” konusunda 1926’da çıkartılan ve altında Atatürk, daha doğrusu o zamanki ismi ile Mustafa Kemal ile hükümet üyelerinin imzalarının bulunduğu bir Bakanlar Kurulu Kararı...
Orijinali Cumhuriyet Arşivi’nde bulunan ve ortalıkta zaten dolaşan belgeyi Saygı Öztürk, Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş’ın gönderdiğini söyleyerek Sözcü’deki köşesinde bugün yeniden yayınladı...
Öztürk, Diyanet İşleri Başkanı’na son yıllarda Çanakkale Zaferi’nin yıldönümlerinde ve hutbelerde Atatürk’ün adının geçmemesinin sebebini sormuş, Başkan da Çanakkale şehitlerini anma programlarında içerisinde Mustafa Kemal’e edilen duaların yeraldığı görüntüler göndermiş; Cuma hutbeleri ile ilgili olarak da sözünü ettiğim Bakanlar Kurulu kararını yollamış.
Kararda, günümüzün Türkçesi ile “Bundan böyle hutbelerde isim zikredilmeden milletin ve Cumhuriyet’in selâmet ve saadetine dua edilmesi kararlaştırılmış ve bu kararın bütün vilâyetlere tebliği İçişleri Bakanlığı’na havale edilmiştir” deniyor...
Diyanet İşleri Başkanı belgeyi gönderirken “Hutbelerde isim anılmamasını merhumun kendisi istememiş. Daha sonraki süreçte de hiç hutbelerde yazılmamış. Ben elli senedir Cuma’ya gidiyorum, pek hatırlamıyorum. Gazi Hazretleri, hutbenin namazın bir parçası olduğunu bildiğinden dolayı böyle bir karar aldırmış olabilir. Cumhuriyet tarihi boyunca bu karara hep uyulmuş. Darbe dönemlerinde belki darbecilerin gönderdiği bir-iki hutbede olabilir, bilmemeleri sebebiyle. Bu, Atatürk’ün kararına uygun hareket etmemek anlamına gelir. Biz her vesileyle anıp duamızı yapıyoruz” diye yazmış.
Saygı Öztürk de yazısında kararnamenin 5 Mart 1926’da yayınlandığını söylemiş ve bu kararnameye uyulduğu kadar Atatürk’ün lâiklik, demokrasi, insan hakları, vesaire alanlarındaki kararlarının da dikkate alınmasını temenni etmiş...
KARARNAME, HALİFE İÇİN ÇIKARTILMIŞTI!
Diyanet İşleri Başkanı’nın ve Saygı Öztürk’ün yazdıkları böyle ama meselenin bambaşka ve çok daha önemli bir tarafı var:
Sözkonusu kararname 5 Mart 1926’da değil, o tarihten tam iki sene önce, 5 Mart 1924’te çıkartılmıştır, kararnamenin altında bulunan Rumî “5. 3. 1340” tarihi, Milâdî 5 Mart 1924’ün karşılığıdır! Daha da önemlisi; hutbelerde isminin geçmemesi talimatı verilen kişi Mustafa Kemal değil, hilâfetin o tarihten iki gün önce ilga edilmesi üzerine aynı gece Türkiye’den çıkartılan Halife Abdülmecid Efendi’dir!
Kararnamenin çıkartılmasından önceki siyasî gelişmeleri kısaca anlatayım:
Hilâfet 3 Mart 1924 Pazartesi günü kaldırıldı. Hilâfet müessesesinin artık mevcut olmadığının duyulması üzerine memleketin dört bir tarafında bir sonraki, yani 7 Mayıs’ta kılınacak Cuma namazında okunacak hutbede kimin isminin geçeceği tartışması başladı ve vilâyetlerden Ankara’ya meselenin açıklığa kavuşturulmasını rica eden telgraflar gönderildi.
5 Mart 1926 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı, işte bu gelişmelerin ardından çıkartıldı. Kararname yayınlandığında günlerden Çarşamba idi ve hükümetin talimatı İçişleri Bakanlığı tarafından telgraflarla bütün vilâyetlere duyuruldu.
Bu yazışmalar Cumhuriyet Arşivi’nde muhafaza edilmektedir, eski harfleri bilenler ulaşıp ulaşabilirler...
“Hutbelerde Mustafa Kemal Paşa’nın isminin geçmemesi” şeklinde yorumlanan Bakanlar Kurulu Kararı’nın çıkartılma sebebi işte budur, hükümet kararı “hutbelerde bundan böyle Halife’nin isminin geçmemesi” için almıştır, yani kararın Mustafa Kemal’in isminin kullanılmaması ile bir alâkası bulunmamaktadır."
MURAT BARDAKÇI'NIN KÖŞE YAZISININ TAMAMINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ.