NASA ilk görüntüleri paylaştı: Bilim insanları 'tarihi' olarak niteledi

NASA'nın Görüntüleme X-Işını Polarimetri Gezgini (IXPE) ilk görüntüsünü Dünya'ya gönderdi ve 17. yüzyılda patlayan bir yıldızın kalıntılarını gösterdi.

Uzay tabanlı gözlemevi, 9 Aralık 2021’de Florida, Cape Canaveral’dan bir SpaceX Falcon 9 roketiyle düşük Dünya yörüngesine fırlatıldı. Geçen ayı aletleri kalibre ederek ve Cassiopeia takımyıldızında Cassiopeia A adı verilen bir süpernova kalıntısını (SNR) gözlemlemeye hazırlanarak geçirdi.

Chandra ve IXPE, farklı dedektör türleri ile, farklı açısal çözünürlük veya keskinlik seviyelerini yakalıyor, bu da gökbilimcilere ve astrofizikçilere daha fazla ayrıntı veriyor. Chandra’nın 1999’da fırlatıldıktan sonra, ilk görüntüsü de Cassiopeia takımyıldızındaki en parlak X-ışını nesnelerinden biri olan Cassiopeia A’ydı.

YILDIZ KALINTILARINI ORTAYA ÇIKARDI

Chandra tarafından çekilen görüntü, süpernova kalıntısının merkezinde kompakt bir nesne olduğunu ortaya çıkarıyor. Bu nesneler, parlak gaz ve toz bulutlarıyla birlikte, ömrünün sonuna gelmiş devasa bir yıldızın kalıntıları. Dış katmanlarını döken ve X-ışını bulutunu oluşturan devasa yıldız Cas A olarak da biliniyor. Yıldız, 14.000 yıl önce kendini patlatsa da 11.090 ışık yılı olduğu için Dünya’ya ulaşmadı.

NASA’nın Alabama, Huntsville’deki Marshall Uzay Uçuş Merkezi’nde görevli IXPE baş araştırmacısı Martin C. Weisskopf, “Cassiopeia A’nın IXPE görüntüsü, aynı süpernova kalıntısının Chandra görüntüsü kadar tarihi” dedi.

Roma’daki Ulusal Astrofizik Enstitüsü’nde (INAF) IXPE için araştırmacı olarak yer alan Paolo Soffitta, “Bu süpernova kalıntısı hakkında daha fazla bilgi edinmek için polarimetri verilerini analiz etmeyi dört gözle bekliyoruz” dedi.

X IŞINLARININ NASIL ÜRETİLDİĞİNİ GÖSTERECEK

IXPE’nin Cassiopeia A’dan topladığı veriler, bilim insanlarının süpernova kalıntısı boyunca kutuplaşmanın nasıl değiştiğini görmelerini sağlayacak.

Araştırmacılar şu anda nesnenin ilk X-ışını polarizasyon haritasını oluşturmak için verilerle çalışıyorlar. Cassiopeia A’da X ışınlarının nasıl üretildiğine dair yeni ipuçları çıkaracağı düşünülüyor.

Stanford Üniversitesi’nde IXPE yardımcı araştırmacısı Roger Romani, “IXPE’nin gelecekteki kutuplaşma görüntüleri, bu ünlü kozmik hızlandırıcının kalbindeki mekanizmaları ortaya çıkarmalı. Bu ayrıntıların bazılarını doldurmak için, makine öğrenimi tekniklerini kullanarak IXPE’nin ölçümlerini daha da hassas hale getirmenin bir yolunu geliştirdik. Tüm verileri analiz ederken ne bulacağımızı dört gözle bekliyoruz” dedi.