Noviçok sinir gazı nedir?

Noviçok gazı 'Foliant' adlı Sovyet programı tarafından geliştirilen bu gazlar 'dördüncü jenerasyon kimyasal silahlar' olarak biliniyor. Vatandaşlarımızın merak ettiği soruların cevaplarını haberimzide bulabilirsiniz. ABD'den savunma yetkilileri 1999'da Özbekistan'a gidip Sovyetler Birliği'nin en büyük kimyasal silah deneme tesislerinden birinin boşaltılması ve zararlı maddelerden arındırılmasına yardım etmiştir. Peki, Noviçok sinir gazı nedir? Zararları nelerdir? Vucütta neler yapar? Detayları haberimizde bulabilirsiniz.

NOVİÇOK NEDİR?

Noviçok Rusça'da 'yeni gelen' ya da 'acemi' demek. Bu ifade, 1970ler ve 1980lerde Sovyetler Birliği tarafından geliştirilen ileri seviyedeki sinir gazı grubu için kullanılıyor.

1) Sovyetler Birliği'nde geliştirildi

'Foliant' adlı Sovyet programı tarafından geliştirilen bu gazlar 'dördüncü jenerasyon kimyasal silahlar' olarak biliniyor.

ABD'den savunma yetkilileri 1999'da Özbekistan'a gidip Sovyetler Birliği'nin en büyük kimyasal silah deneme tesislerinden birinin boşaltılması ve zararlı maddelerden arındırılmasına yardım etmişti.

Sovyetlerden ayrılan eski bir üst düzey yetkiliye göre tesis, küçük oranlarda Noviçok gazının üretimi için kullanılıyordu. Bu sinir gazları uluslararası müfettişlerin faaliyetlerinde denetime takılmamak için tasarlanmıştı.

2) Diğer sinir gazlarından daha zehirliler
Noviçok kimyasalların bir grubu olan A-230'un VX sinir gazından 5-8 kat daha fazla zehirli olduğu söyleniyor

Reading Üniversitesi ilaç bilimi uzmanı Prof Gary Stephens, "Bu, sarin veya VX sinir gazlarından daha tehlikeli ve daha gelişmiş. Tespit edilmesi daha zor" diyor.

A-230 gazının farklı çeşitleri üretildi. Bir türünün Rus ordusu tarafından kimyasal silah olarak kullanımına onay verdiği bildiriliyor.

3) Noviçok farklı yapılara sahip
Noviçok'un bazı türlerinin sıvı, bazı türlerinin ise katı halde olduğu düşünülüyor.

Bu sinir gazı ayrıca çok ince toz olarak da dağıtılabiliyor.

Bazı gazlar, daha az zehirli kimyasal içeriklere sahip ayrı ayrı iki farklı yerde depolanıp 'ikili silah' olarak kullanılıyor. Bu iki madde ancak karıştırıldıklarında aktif zehirli madde üretimi için tepkimeye giriyor.

Bu iki madde yalnızca birleştiklerinde tam zehir üretebildikleri için, taşınmaları da daha kolay oluyor.

Profesör Stephens bu maddeleri şöyle açıklıyor:

"Bu gazların geliştirilmesinin ana nedenlerinden biri, bileşenlerinin yasaklı maddeler listesinde olmaması. Yani, sinir gazını oluşturmak için karıştırılan kimyasalların, kuryenin sağlığını tehlikeye atmadan taşınması çok daha kolay oluyor."

4) Hemen etkisini gösterebilir
Noviçok'u solunum yoluyla içine çeken veya Noviçok'la cildi temas eden biri etkisini hızla, hemen hisseder.

Belirtileri, 30 saniye ile 2 dakika arası kısa bir sürede görülür.

Ama toz halindeki sinir gazının etkisini göstermesi biraz daha uzun sürer. Sistematik belirtileri maddeye maruz kalındıktan ancak 18 saat sonra görülebilir.

5) Belirtileri diğer sinir gazlarına benzer
Noviçok'ın belirtilerinin diğer sinir gazlarıyla benzer olduğu düşünülüyor.

Bu, sinirlerden kaslara iletilen uyarıların engellenmesi anlamına geliyor. Bu da bazı bedensel işlevlerin çökmesi demek.

Belirtiler arasında gözlerin beyazlaşması, göz bebeklerinin küçülmesi, nöbet geçirmek, salyaların artması ve en ağır durumlarda komaya girme, solunum yolunun tıkanması ve ölüm var.

Bu sinir gazları öncelikle kalbin yavaşlamasına, solunum yollarının daralmasına ve nefesin kesilmesiyle ölüme neden oluyor.

Noviçok'un bazı çeşitleri, standart sinir gazlarının antidotlarına karşı direnç için özellikle geliştirilmiş.

Bu maddeye maruz kalanların kıyafetleri çıkarılmalı ve ciltleri sabun ve suyla yıkanmalı. Gözleri suyla durulanmalı ve oksijen verilmeli.

KİMYASAL MADDE NEDİR?

Kimyasal madde, bir kimyasal maddenin sabit bir kimyasal bileşimi ve karakteristik özelliklere sahip bir madde türüdür. Bu kimyasal bağlar bozulmadan, fiziksel ayırma yöntemleri ile bileşenlerine ayrılmaz. Bu kimyasallar katı, sıvı veya gaz halinde olabilirler.

TANIMI

Kimyasal maddelerin oluşturulması; yani Saf' hale getirilmesi için, genelde karışımların haricinde ayarlamak gereklidir. Kimsayal madde kendisine en yakın karakteristik özelliklerdeki molekül, formül birimleri ve atomlardan oluşur. Kimyasal madde için genel bir örnek; nehirdeki izole edilen bir su ile laboratuvar ortamında oksijen ve hidrojen ile yapılan bir suyun aynı oranlara sahip olması olarak gösterilebilir. Genelde saf olarak birbirlerine karıştırılan diğer kimyasal maddelerden bazıları ise; Elmas (karbon), Altın, Sofra tuzu (sodyum klorür ve rafine şeker (sakaroz)dir. Bu gibi kimyasal maddelerin yanı sıra, doğada bulunan basit ya da görünüşte saf maddeler, kimyasal maddeleri karışımı olabilir. Örneğin; musluk suyu, az miktarlarda çözünmüş sodyum klorid ve demir ile kalsiyum gibi diğer kimsayal maddeler içeren bir bileşiktir.

İŞLEVİ

Kimyasal maddeler katı, sıvı, gaz, plazma olarak sıcaklık ya da basınç değişikliklerinde fazları değişebilir. Kimyasal reaksiyonlarla da, başka bir kimyasal maddeye dönüştürülebilir. Isı ve ışık gibi enerji şekilleri madde olarak kabul edilmez ve bu makalenin konusu değildirler.

SAF MADDE

Saf maddeler ikiye ayrılır:

Elementler
Bileşikler

ELEMENTLER

Aynı cins atomlardan oluşurlar. Kimyasal ve fiziksel yollarla bileşenlerine ayrılamazlar, çünkü tek cins atom bulundururlar. Belirli yoğunluk, erime ve kaynama noktaları vardır. Saf maddedirler. Homojendirler. Üç sınıfta incelenirler: metaller, ameteller ve soygazlar. Örnekler: Sodyum (Na), Oksijen (O2), Helyum (He) vb.

ÖZELLİKLERİ

Homojen yapıda saf maddelerdir.
En küçük yapı taşları atomlardır.
Belirli bir erime ve kaynama noktaları vardır. (Bazı metaller hariç)
Öz kütleleri sabittir.
Sembollerle gösterilirler.
Fiziksel veya kimyasal yollarla ayrıştırılamazlar.
Homojendirler.
Belirli koşullarda hâl değiştirirken sıcaklıkları ve yoğunlukları sabittir.
İçinde üçe ayrılırlar. (Metaller, Ametaller, Soygazlar)