Ortadoğu'da Kudüs gerginliği

ABD’nin yeni başkanı Donald Trump’ın İsrail’deki ABD Büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşıyacağına yönelik açıklamaları göreve başlar başlamaz tartışmaya yol açtı.

ABD ile İsrail arasında Tel Aviv'deki ABD İsrail Büyükelçiliğinin Kudüs'e taşınmasına yönelik görüşmelerin başlatılması, İsrail'de memnuniyetle, Filistin tarafında ise tepkiyle karşılandı. Filistin Özerk Yönetimi yetkilileri ve Gazze Şeridi'ni kontrolü altında bulunduran Hamas örgütü, ABD Başkanı Donald Trump'ı, ABD Büyükelçiliğinin Kudüs'e taşınmasının yol açacağı tehlikeler ve şiddetli tepkiler konusunda uyardı.

Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Genel Sekreteri Saib Erekat pazartesi günü yaptığı açıklamada, mevcut durumun barındırdığı tehlikenin anlaşılması gerektiğini belirterek, "Konu Kudüs. Başkenti Kudüs olmayan bir Filistin'in anlamı olmaz" dedi. Erekat, ABD Büyükelçiliğinin Kudüs'e taşınmasının yol açacağı şiddetli tepkilere karşı uyarıda bulundu.

FKÖ daha önce büyükelçiliğin Kudüs'e taşınması durumunda İsrail ile imzalanan tüm anlaşmaların feshedileceğini ve İsrail devletinin artık tanınmayacağını açıklamıştı. Filistin Özerk Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas konuya ilişkin olarak pazar günü Ürdün Kralı Abdullah'ın desteğini istemişti.

"Trump İsrail devletinin gerçek dostu"

ABD'de Trump yönetiminin, büyükelçiliği Kudüs'e taşıma planları İsrail'de memnuniyetle karşılandı. İsrail basınında yer alan haberlerde ABD'nin büyükelçilik için Kudüs'te yer aradığı bildiriliyor. Basında ABD'nin yıllar önce Kudüs'ün batı bölgesinde bir arazi satın aldığına yer veriliyor. Kudüs Belediye Başkanı Nir Barkat ve Netanyahu hükümetinden birçok bakan, ABD'nin kararından memnuniyet duyduklarını belirtti. Kudüs Belediye Başkanı Barkat açıklamasında Trump'ı, ‘İsrail devletinin gerçek dostu' olarak tanımladı.

CNN televizyonunun haberine göre Trump'ın sözcüsü Sean Spicer, Beyaz Saray'ın konuya dair 'İsrail ile yürütülen görüşmelerin çok başında olduğu' bilgisini verdi. CNN üst düzey bir hükümet yetkilisine dayandırdığı haberinde büyükelçiliğin taşınma işleminin kısa sürede gerçekleşmeyeceğini belirtti.

AB'den tepki

ABD Büyükelçiliğinin taşınma planlarına Avrupa Birliği'nden de tepki geldi. Avrupa Parlamentosu Başkan Yardımcısı Alexander Graf Lambsdorff ABD Büyükelçiliğinin taşınmasını, ‘Arap dünyasına yönelik açık bir provakasyon olarak' değerlendirdi. Lambsdorff Bild gazetesine verdiği demeçte, ‘Bu durum sembolik açıdan en az Obama ve Bush döneminde Müslüman ülkelerde yürütlen savaşlar kadar ağır” dedi.

Amerikan Kongresi ilk olarak 1995 yılında İsrail'deki ABD Büyükelçiliğinin 1999 yılına kadar Kudüs'e taşınmasını kararlaştırmıştı. Ancak o zamandan bu yana hiçbir ABD başkanı bunu uygulamaya geçirmedi. ABD'nin 45'inci başkanı Donald Trump ise göreve başlamadan önce çok kez ABD büyükelçiliğini Kudüs'e taşıyacağını ve Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıyacağını açıklamıştı.

İsrail Kudüs'ün doğusunu 1967 yılındaki Altı Gün Savaşı'nda işgal etmişti. Ortadoğu barışında Kudüs'ün statüsü iki devletli çözüm üzerinde büyük rol oynuyor. İsrail, Kudüs'ün bölünemeyeceğini savunurken, Filistin tarafı Doğu Kudüs'ü kurulması hedeflenen devletin başkenti yapmak istiyor.