Osman Müftüoğlu'ndan korkutan uyarı! "Yeni sorunumuz..."

NTV ekranlarında yayınlanan 'Yaşasın Hayat' programında Melda Yücel Kocaalp'in soruları ile Türk halkına sağlıklı yaşam konusunda önemli tavsiyelerde bulunan Prof. Dr. Osman Müftüoğlu, Cumartesi akşamı yayınlanan bölümün sonunda yetkilileri ağır metal tehdidine karşı uyardı. 

"Türkiye’de bir ağır metal sorunu başlamıştır." diyen Prof. Dr. Müftüoğlu, "Çok insanda arsenik, civa tespit ediyorum. Yetkililere çağrı yapıyorum gerekli önlemler alınmalı. Obezite konusunun sorun olacağını 20 yıl önce söylemiştim, yeni sorunumuz ağır metaller" ifadesini kullandı.

Peki, Müftüoğlu'nun bahsettiği ağır metal tehdidi nedir? İnsanlar ağır metallere nasıl maruz kalır? Ağır metallerden korunmak için ne yapmak gerekir? Ağır metaller ne tür sağlık sorunlarına neden olabilir? 

Sık sık bu ağır metal tehlikesine dikkat çeken Müftüoğlu 30 Mayıs 2015 tarihinde Hürriyet'teki köşesinde bu konuda önemli uyarılarda bulunmuştu. 

İşte Müftüoğlu'nun yukarıdaki sorulara cevaplar da barındıran "Ağır metal tehdidi" başlıklı o yazısından ilgili bölüm...

"AĞIR METAL TEHDİDİ"

Hepimizin ağır metallerden korunma konusunda hassas olması lazım. Zira cıva, kadmiyum, arsenik, kurşun fark etmiyor, tümü sağlığa zararlı. Kimi kemik iliğinde hücre üretimini baskılıyor, kimi kanserlere, kimi yorgunluğa, kimi de romatizmal sorunlara sebep oluyor. “Biraz daha bilgi” diyorsanız, buyurun...

Sağlığımıza zarar verebilecek her şeye duyarlıyız. Mesela radyasyon dendi mi hepimiz pürdikkat kesiliyoruz. Yiyeceklerimize karışan kimyasal kalıntılar konusunda hassasız. Peki, aynı duyarlılığı ağır metaller için de gösteriyor muyuz? Hiç sanmam!
Çoğumuz yaratabilecekleri sorunlar bir yana onların neler olduklarının bile farkında değiliz, hangileri ağır metaldir bilmiyoruz. Ne var ki ağır metaller de en az radyasyon kadar, kimyasal atıklar kadar tehlikeli, en az onlar kadar riskli ve önemli sağlık zararlıları.
Dikkatsiz ya da bilinçsizseniz etkin bir korunma çemberi oluşturmanız mümkün olmuyor, bedene kolayca girebiliyorlar. Özetle hepimizin ağır metallerden korunma konusunda hassas olması lazım. Zira cıva, kadmiyum, arsenik, kurşun fark etmiyor, tümü sağlığa zararlı. Kimi kemik iliğinde hücre üretimini baskılıyor (kurşun), kimi kanserlere (arsenik), kimi yorgunluğa, kimi de romatizmal sorunlara sebep oluyor. “Biraz daha bilgi” diyorsanız, buyurun...

VARAN 1
ARSENİK: EN TEHLİKELİSİ

Arsenik ağır metallerin en tehlikelisi, en sinsisi. Akciğer, böbrek, mesane ve karaciğer kanserine yol açabildiği net ve açık olarak gösterilmiş. Ayrıca kalp damar sistemi, sinir iletimi ve işitme organizasyonunda da hasar yapabiliyor. Bedene giriş yoluysa içme suları oluyor.
Bu riskin şişelenmiş sular için bile söz konusu olabileceğini belirtmek zorundayım. Özellikle bizim ülkemiz gibi yer kabuğu hareketlerinin yoğun olduğu (deprem kuşağı) ülkelerde içme sularının resmi otoriteler tarafından sık sık arsenik denetimine tabi tutulmaları lazım.
Özellikle Bangladeş, Hindistan’ın bazı bölgeleri ve Myanmar’da arseniğe bağlı kanser yaygın, önemli bir problem. Bu konuda bizde tatmin edici bir araştırma var mı bilmiyorum. Bir hatırlatma daha yapayım: Arsenik enprenye edilmiş (üzerine koruyucu astar uygulanmış) ahşap malzemelerde de bulunuyor, aklınızda olsun.

VARAN 2
KURŞUN: AMAN DİKKAT

Kurşun da çok toksik metal ve biz onu çoğu zaman “ilaç niyetine” aldığımız haplarla bilmeden, farkına varmadan yutuyoruz! Örnek mi? “İstiridye kabuğu” veya “kemik tozu” ya da “dolomit” kaynaklarından elde edilen kalsiyum karbonat takviyelerinin bazılarında kurşun var.
Bu nedenle kalsiyum takviyeleri alırken dikkatli olmak, güvenilir markaların ürünlerini kullanıp “kurşunsuz” üretim olduklarından emin olmak lazım. Kalsiyum içeren antiasitlerin de bu bakımdan masum olmadıklarını düşünüyorum. Prensip olarak da her türlü kalsiyum takviyesini alırken Sağlık Bakanlığı onaylı ve güvenli markaların ürünleri tercih edilmeli.
Kurşunun eski su tesisatı olan evlerde içme suyuna karışabileceğini de aklınızda tutun. Balık tutmada kullandığınız kurşun ağırlıkların, kurşun eklenmiş süs eşyalarının, renkli camların ve kurşunlu akülerin de kurşun zehirlenmesi yapabileceğini lütfen bu yazıyı hatırlayın.

VARAN 3
CIVA: YAKALAMAK ÇOK ZOR

Son derece toksik olan ağır metallerden biri olmasına rağmen cıva için de yeterince bilinçli olduğumuzu söyleyemem. Söyleyemem çünkü sağlığına özen gösterdiğini düşündüğüm pek çok hastamda cıva zehirlenmesi yapabilecek miktarda cıva bulunduğunu saptadım.
Bunların önemli bir kısmı “daha güvenli bir protein kaynağı, daha kaliteli omega-3 deposu” olduğunu düşündükleri için kırmızı et veya tavuk yerine tamamen balığa yönelmiş sağlık düşkünü balık sever kişilerdi. Oysa denizler ve akarsular hızla kirleniyor. Özellikle kapalı havza denizlerinde bu kirlilik çok açık. Hazar Denizi, Karadeniz bunların tipik örnekleri. Dahası araştırmalara bakılırsa okyanuslarda bile artık kabul edilebilecek miktarın üzerinde cıva kirlenmesi var.
Dolayısıyla buralarda büyüyüp yetişen balıklarda da cıva tehdidi olabiliyor. Özellikle ömrü uzun olan büyük balıklarda (kılıç balığı, ton balığı, köpek balığı) bu risk çok yüksek. Somonlarda bile cıva bulunabileceği belirtiliyor. Bu “balık tüketimine bağlı cıva zehirlenmesi tehdidi” nedeniyle birçok ülkede hamilelik dönemindeki kadınlara “balık-cıva ilişkisi” konusunda uyarılar yapılıyor.
Cıva bedene sadece balıkla da girmiyor, timerasol içeren aşılar, lens sıvıları, merkürokrom içeren mikrop öldürücüler, gümüş (amalgam) diş dolgularının da önemli birer cıva kaynağı olabileceği belirtiliyor. Cıvalı termometreler ve tansiyon aletlerini söz konusu bile etmek istemiyorum.

VARAN 4
KADMİYUM: SİGARA BİLEŞENİ

Önemli sağlık zararları olduğu belirlenen bir başka ağır metal de kadmiyum. Kadmiyumun en önemli kaynağı da sigaradır. Bir tek sigarada bile sağlığa zarar verebilecek miktarda kadmiyum var. Sigaranın dumanına maruz kalmak bile tehlikeli.
Kadmiyumun özellikle solunum yollarına, genelde de kemiklere, böbrek ve prostat bezine zarar verdiği, kansere yol açtığı aklınızda olsun. Kadmiyumun farklı yiyecek ve içeceklere, hatta günlük eşyalara bile bulaşabileceği aklınızda olsun.

NE YAPMALI? TAKİP EDİN

Ağır metal zehirlenmeleri konusunda biraz daha bilgilenmek en doğru yol olmalı. hangi gıdalar, hangi sular ağır metal tehdidi içeriyor, hangi eşyalar bu konuda daha tehlikeli bilmek lazım.
Ben özellikle yurtdışından ithal edilen ayakkabıların, çocuk oyuncaklarının, okul malzemelerinin, porselen/sırlanmış kapların, mutfak malzemelerinin, deterjanların, hatta güzellik kremlerinin de bu radar içine alınması gerektiği kanaatindeyim.
İçtiğiniz suyun da güvenilir olup olmadığını da araştırın. En son ne zaman tahlilden geçmiş, arsenik içermediği onaylanmış mı öğrenmeye bakın ve lütfen ağır metal zehirlenmelerinin “nereden çıktı?” sorusuna yanıt aradığınız pek çok sağlık sorununun, kanserlerin, karaciğer, böbrek hasarlarının, kronik yorgunlukların, saç dökülmelerinin, kemik erimelerinin nedeni olabileceğini aklınızdan çıkarmayın.
İmkânınız varsa eğer yıllık sağlık taramalarınızı yaptırırken ağır metal yükünüzü de öğrenmeyi bir düşünün. Özellikle yorgunluk, bitkinlik, uyku sorunları, alerjik problemler, bellek sorunlarınız varsa bu işi hiç ertelemeyin.