Otomotivde matrah işe yaramadı: Zamlar yolda

Otomotiv sektöründe merakla beklenen ÖTV matrah artışı düzenlemesi beklentileri karşılayamadı. Sektörü yakından ilgilendiren euro kurundaki artış ve maliyetlerin giderek yükselmesi, zamları beraberinde getirecek.  

Yeni zamlar matrah düzenlemesiyle fiyatı düşen araçların fiyatlarını yeniden artıracak. 
Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Başkanı Ali Haydar Bozkurt ve birçok sektör temsilcisi yapılan güncellemenin beklentileri karşılamadığını ifade etti. Enflasyona bakılınca en az yüzde 100 oranında matrah artışı bekleyen sektör temsilcileri, yüzde 40 ile yüzde 53 arasında değişen oranlardaki düzenlemeden memnun kalmadı.

En son Ağustos 2021’de yapılan bir önceki matrah güncellemesinden önce yaklaşık 50 farklı model yüzde 80’lik dilimin altında kalıyordu. O tarihten itibaren döviz kurunda yaklaşık yüzde 90 artış olması, üretim maliyetlerinin yükselmesi ve bu maliyetlerin araç fiyatlarına yansımasıyla neredeyse tüm modeller yüzde 80’lik dilime girdi. Yeni matrah düzenlemesi, sınırlı sayıda modelin bir alt vergi dilimine düşmesini sağladı. İndirim oranı da yüzde 5,5 ila yüzde 19 arasında değişti.

YÜZDE 5-10 ZAM GELİYOR

Otomotiv veri analiz şirketi Cardata’nın Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, yüksek enflasyonun olduğu ve kurun hızlı yükseldiği dönemlerde ayda birkaç kez zam yapılmasının kaçınılmaz olduğunu ifade ederek, “Önümüzdeki haftada yeni zamlar bekliyoruz. Yılbaşına kadar otomobil fiyatlarının ortalama yüzde 5-10 zamlanacağını öngörüyoruz. Önümüzdeki haftadan itibaren birçok modelin matrah artışıyla kazandığı vergi avantajını kaybedecek" dedi.

HYUNDAI'DE ZAM YOLDA

Matrah düzenlemesi sonrası en düşük vergi dilimi olan yüzde 45 ÖTV dilimine sadece bir model girebildi. O da Hyundai’nin Türkiye’de ürettiği i10 modeli oldu. Matrah güncellemesiyle i10’un fiyatı yüzde 15 düşüşle 282 bin 750 TL’ye kadar indi. Ancak, Hyundai, yeni güncel fiyat listesini açıklarken bu rakamların 30 Kasım’a kadar süreceğinin sinyallerini verdi. Hyundai yetkilileri, zam oranı konusunda net bir rakam vermese de bayilerden edinilen bilgilere göre, şirket, 1 Aralık’ta yüzde 7'nin üzerinde zam yapmayı planlıyor. Bu da i10’un yüzde 45 ÖTV diliminde 1 hafta ancak kalabileceği anlamına geliyor.

Diğer yandan yüzde 60 ÖTV dilimine giren ve daha fazla talep gören i20’nin de bir üst vergi dilimine çıkacağı öngörülüyor. Fiat Egea, Renault Clio gibi diğer çok satan modellerde de benzer durum yaşanacağı belirtiliyor. Matrah artışı öncesi, yüzde 80 ÖTV diliminin altında sadece 2-3 model kalmıştı. Sektör temsilcileri, gelen zamlarla ocak ayına kadar yeniden alt vergi diliminde araç kalmayacağını dile getiriyor. Geçen hafta perşembe günü yapılan düzenlemeyle de yüzde 45 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 120 bin liradan 184 bin liraya, yüzde 50 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 150 bin liradan 220 bin liraya, yüzde 60 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 175 bin liradan 250 bin liraya, yüzde 70 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 200 bin liradan 280 bin liraya çıkarıldı. Diğer yandan, sektör temsilcileri, her ne kadar Türkiye’deki ÖTV sisteminin kökten değişmesi gerektiğini vurgulasa da, devletin otomobilden sağladığı ÖTV gelirini özellikle de bu dönemde kaybetmek istemeyeceği görüşünde birleşiyor.

Matrah düzenlemesi sonrası otomobil satış bayilerine gidenler elleri boş kalınca ikinci el araç pazarlarına yöneldi. Rami'deki ikinci el otomobil pazarında yoğunluk yaşandı.
Öte yandan, sıfır araç bulamayanlar ikinci el oto pazarlarına yöneldi.
Matrah düzenlemesiyle kısa bir süre durgunluk yaşayan ikinci el otomobil piyasası yeniden hareketlendi. Rami Açık Oto Pazarı'nda dün yoğunluk gözlenirken, araç fiyatlarının arttığı dikkat çekti.

Oto galeri sahibi Reşat Melekoğlu, matrah düzenlenmesini kapsayan otomobillerin piyasada olmadığını belirterek, "Ufak motorlara gelen bir vergi düzenlemesi, aslında bir ÖTV indirimi değil. Matrah arttırımı 1000 motorlara gelen indirim. İndirim geldi ama, ekstra zam da geldi. Olmayan arabanın indiriminden bahsediyoruz. Bugün bayiye gittiğiniz zaman araba bulabiliyor musunuz? Nasıl bir indirim olacak? Araba olacak ki öyle indirim olacak. Eskiden nasıldı? Kasım-Aralık ayları gelince bayiler indirim var diye bağırıyordu. Bugün bir bayiye gidiyorsunuz araç yok. Yılbaşından sonra araçlara bayağı bir zam gelecek. İkinci elde fiyatlar bu nedenle yukarı doğru çıktı. Araba olmadığı için fiyatlar daha çok artacak. Matrah düzenlemesinden sonra vatandaş gelip sorular soruyor. İndirim bekliyorlar ama, olmayan arabanın indirimi nasıl olacak?" diye konuştu.