Rusya'nın Kissinger'ı - Primakov Doktrini! ‘Avrasya savaşı! Yeni dünyanın ayak sesleri’ #4
‘Avrasya savaşı! Yeni dünyanın ayak sesleri’ dosyası dördüncü bölümüyle SuperHaber YouTube kanalında yayında...
Rusya, ABD’nin niyetini biliyordu. Ancak gücü oranında direnebiliyordu. Yıkım sonrasında ortaya çıkan Rusya Federasyonu’nun ekonomik ve siyasi gücü sınırlıydı. Bu nedenle diplomasiyi öncelemişti. Ancak travmatik bir durum söz konusuydu. Hem stratejik aklı oluşturacak bürokrat ve aydın kesimde de hem de halkta yıkımın etkisi büyüktü.
Rus realistler/gerçekçiler SSCB’nin parçalanmasının Rusya Federasyonu üzerindeki politik ve ekonomik etkisini aşağıdaki şekilde kategorize etmekteydiler:
1) Beş milyon metrekare teritoryal kayıp
2) Baltıklar (anklav bölge Kaliningrad dışında) ve Karadeniz havzalarında stratejik üstünlüğün azalması
3) Hazar, Baltık ve Karadeniz’deki doğal kaynaklara erişimin kaybedilmesi
4) Kuzey ve Doğu bölgelere yönelik teritoryal sıkışma
5) Orta ve Doğu Avrupa istikametindeki dolaysız kara geçişlerinin kaybı
6) Yeni istikrarsız, küçük ve zayıf komşuların ortaya çıkması
7) Güney hattında Rusya’nın Batı Avrupa’yı aşırıcılardan savunması ve böylelikle Merkezi Asya’daki mikro çatışmalara eklemlenmesi
8) Rusya Uzak Doğu’sunda demografik sorunlar
9) Rusya’nın konfederatif olarak bölünme tehlikesinin belirmesi.
Ancak Soğuk Savaş sonrası oluşan yeni Rus yönetiminin bu konularda adım atma perspektifi yoktu. Birinci yazımızda hatırlattığımız Kozirev doktrini Rusların dış politikasında öne çıkmıştı. Ancak merkeziyetçi bir kimliği olan Gerçekçiler, Milliyetçiler ve Avrasyacı yapılar adım adım seslerini yükseltmeye başlamıştı. Gerçekçiler içinde öne çıkan ve aslında uluslararası ilişkiler uzmanı kimliği de bulunan bir kişinin Soğuk Savaş sonrası Rus devlet politikasının dönümüşünde kritik eşiğin mimarı olacağını çok kişi tahmin etmiyordu.
Bu kişinin tam adı Yevgeni Maksimoviç Primakov’du. Gelecekte “Rusya’nın Kissinger’i” de denilecek Primakov, Sovyetler Birliği döneminden başlayan yükselişini Soğuk Savaş sonrası da sürdürmüştü. Peki Primakov’u öne çıkaran iklim nasıldı?
‘Avrasya savaşı! Yeni dünyanın ayak sesleri’ dosyası dördüncü bölümüyle SuperHaber YouTube kanalında!