Şap hastalığı nedir?

Vatandaşlarımız son dönemde sıkça aranan şap hastalığını merakla araştırıyor. Denizli’de 15 mahalle bu hastalıktan dolayı karantinaya alındı. Acıpayam Belediyesi Sağlık İşleri Müdürü Uğur Toscalı, yaptığı açıklamada, belirtilen mahallelerden her türlü hayvan hareketinin durdurulduğunu, buralardan sadece kesime gidecek hayvanlara hareket izni verileceğini kaydetti. Alınan bilgiye göre, ilçeye bağlı Akalan Mahallesi Aligöz mevkisindeki bir büyükbaş hayvan çiftliğinde şap hastalığı tespit edildi. Peki, şap hastalığı nedir? Belirtileri nelerdir? Sadece hayvanlarda mı görülür? Detayları haberimizde bulabilirsiniz…

15 MAHALLE KARANTİNAYA ALINDI

Alınan bilgiye göre, ilçeye bağlı Akalan Mahallesi Aligöz mevkisindeki bir büyükbaş hayvan çiftliğinde şap hastalığı tespit edildi.

Bunun üzerine toplanan Acıpayam İlçe Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Komisyonu, Akalan, Bedirbey, Dedebağı, Yumrutaş, Yeşildere, Kumafşarı, Köke, Gedikli, Pınaryazı, Yeniköy, Aşağı Mahalle, Yukarı Mahalle, Yeni Mahalle, Çamlık ve Gedikli mahallelerine hayvan giriş çıkışını yasakladı.

HER TÜRLÜ HAYVAN HAREKETİ DURDURULDU

Acıpayam Belediyesi Sağlık İşleri Müdürü Uğur Toscalı, yaptığı açıklamada, belirtilen mahallelerden her türlü hayvan hareketinin durdurulduğunu, buralardan sadece kesime gidecek hayvanlara hareket izni verileceğini kaydetti.

Acıpayam Canlı Hayvan Pazarı'nın şap hastalığı nedeniyle kapatıldığını bildiren Toscalı, pazarda her türlü temizlik ve dezenfeksiyon işlemlerinin sürdürüldüğünü ifade etti.

ŞAP HASTALIĞI NEDİR?

Şap Hastalığı virüs adı verilen gözle görülemeyen küçük canlılar tarafından meydana getirilen çift tırnaklı hayvanlara özgü, çok bulaşıcı ve hızla yayılan bir hastalıktır. Bu hastalık sığır, manda, koyun, keçi ve domuzlar yanında yabani çift tırnaklı hayvanlarda da görülür. Hastalık hem ekonomik boyutuyla, hem de hayvan sağlığını etkilemesi nedeniyle çok sayıda ülkenin gündemini oluşturmaktadır.

Şap hastalığının meydana getirdiği kayıplar;

• Süt ve et verimindeki kayıplar,

• Hayvanların gelişmesinde gerilik,

• Gebe hayvanlarda yavru atma,

• Özellikle genç hayvanlarda görülen oldukça yüksek oranda ölümler,

• Dış ticarete getirilen kısıtlamalardan doğan ekonomik kayıplar,

• Tedavi masrafındaki maliyet.

şeklindedir.

Sığırlarda hastalık belirtileri;

• Yüksek ateş,

• Titreme,

• Donuk ve cansız bakışlar,

• Salyalı ve şapırtılı ağız,

• Ağız, dil ve dudaklarda yaralardan dolayı yem tüketiminde azalma, buna bağlı olarak süt sığırlarında süt veriminin düşmesi, besi sığırlarında ise ağırlık artışının azalması,

• Diş etlerinde hassasiyet ve içi dolu kabarcıklar, kabarcıklar birkaç saat sonra açılır ve açık kırmızı renkli yaralar meydana gelir.

• Hassas ve ızdıraplı ayaklar,

• Ağır vakalarda tırnak düşmesi,

• Süt veriminde azalma,

• Buzağılarda ölüm.

gibi faktörlerle açıklanabilir.

ETİYOLOJİ

Picorna virüsler grubu içinde Aphtovirus alt grubundandır. Virüsün bilinen (A, O, C, Sat 1, Sat 2, Sat 3 ve Asia 1) isimlerinde 7 adet serotiplerinin yanında, yaklaşık 64 farklı alt tipi mevcuttur.

Türkiye'de en çok görülen serotipler A, O ve Asia-1 serotipleridir.

Yüksek sıcaklık, direkt güneş ışığı virüs için uygun olmayan şartlardır.

Direk güneş ışığı virüsün tahrip olmasına sebep olur. Direk güneş ışığına maruz kalmadığı şartlarda

40 °C 12 saatte,

60-65 °C 30 dakikada,

85 °C ise hemen tahrip olur. (sütü kaynatmak, eti kaideye uygun şekilde pişirmek virüsü temizler)

Virüs normal hava şartlarında (ör. oda şartları) yaşamını sürdürür,

Virüs bilinen birçok dezenfektan a karşı dayanıklıdır.

Virüsün dayanıksız olduğu dezenfektanlar şunlardır.

Potasyum hidroksit (KOH)

%4 soda, asitler (sirke asiti)

%1-2 NaOH (sudkostik)

HASTALIK ETKENİNİN NORMAL KOŞULLARINDA YAŞAMA STANDARTLARI

Donmuş sperma (-270 °C) 30 gün

Yapağıda 24 gün

Deri ve kıllarda 28 gün

Kuru ot ve danelerde 130 gün

Ayakkabı ve lastik çizme 80-100 gün

Toprakta 28 gün

Dondurulmuş taze ette 1 yıl süreyle hastalık yapma yeteneğini korur.

Yayılması

HASTALIĞIN YAYILIŞI 2 FARKLI UNSURLA GERÇEKLEŞİR

1- Hasta hayvanlar

Bunların ağız salya akıntısı

İdrar ve dışkıları

Sütü

Mihraklarda oluşan vezikülerin patlaması ile

2- Taşıyıcı hayvan ve kaynaklar

Fare, Kuşlar, Yaban domuzu, Kanatlılar hastalığın yayılmasında rol oynar.

Suni tohumlama (Hastalıklı sperm veya malzeme ile)

Hastalıklı ortamda bulunan kaba yem, hayvan altlığı, su,

Hastalıklı ortamda kullanılan elbise, kıyafet ve malzemenin (sağım makinesi, kaşağı, zincir) dezenfekte edilmeden kullanılması,

Hayvan nakilleri (Hastalıklı hayvan, malzeme veya dezenfekte edilmemiş taşıma araçları ile),

Hastalıklı hayvan ürünlerinin gerekli işleme tabi tutulmadan piyasaya sürülmesi hastalığın salğın haline gelmesinde önemli rol oynar.

KORUNMA TEDBİRLERİ

Şap hastalığı, Türkiye Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının salgın hastalıklarla mücadele programında yer alan bir hastalıktır. Bu yüzden yurt genelinde 6 ayda bir aşılama programı gerçekleştirilir.

Mümkün olduğunda dezenfekte olmadan ahırlara girilmemelidir.

Ahırların duvarları, tabanı, yemliği kolay dezenfekte edilebilecek malzemeden inşa edilmeli ve dezenfeksiyonu düzenli bir şekilde yapılmalıdır.

Hayvanların devamlı bağlı kaldığı ahırların yanında yeni alınan hayvanların bağlanacağı ayrı bir bölüm inşa edilmelidir.

Bakıcıların ahıra girerken özel elbise ve çizme giymeleri sağlanmalı ve başkalarının ahıra girmelerine izin verilmemelidir.

Bakıcıların veya hayvanların ahıra giriş-çıkışta üzerine basacakları dezenfektanlı paspasların kapı önlerinde bulunması gerekmektedir.

Sağımlardan önce ellerin, memelerin ve sağım ekipmanlarının her seferinde dezenfeksiyonuna titizlikle dikkat edilmelidir.

Hayvanlar sistemli olarak şap hastalığına karşı koruyucu olarak aşılatılmalıdır.

Bölgeye yeni getirilen hayvanların hastalığı taşıyıp taşımadığı takip edilmelidir.

Aşısız hayvanlar ahıra sokulmamalıdır.

Hastalıktan şüpheli hayvanlar hemen ayrı bir ahıra alınmalıdır.

Hasta hayvanla ilgilenen bakıcı diğer ahırlara girmemeli, giydiği elbise ve çizmeler o ahırda kalmalıdır.

Hasta hayvanın bulunduğu ahırdan çıkarılan artık yem ve altlıklar derhal yakılmalıdır.

İhbari mecburi bir hastalıktır. Görülmesi durumunda Tarım bakanlığı teşkilatına haber verilmesi gereklidir.