Şebi Arus nedir? Şeb-i Arus 2018 ne zaman? Şeb-i Arus törenleri ve bilet fiyatları!

Şebi Arus nedir? Şeb-i Arus Törenleri her yıl olduğu gibi bu yılda çok büyük ilgi görüyor.Müslüman alemi için önemli günlerden olan güne çok sayıda katılımın olması bekleniyor.Mevlana'nın 745. Vuslat Yıl Dönümü Uluslararası Anma etkinlikleri yurdun dört bir yanında kutlanacak.Çeşitli etkinliklerin gerçekleşeceği özel gün vatandaşlar tarafından merakla araştırılıyor.Peki Şebi Arus nedir? Şeb-i Arus 2018 ne zaman? Şeb-i Arus törenleri ve bilet fiyatları! Merak edilen detaylar...

ŞEB-İ ARUS NE DEMEK?

Şeb-i Arus kelimesi “Düğün Gecesi” demektir. Mevlana ölüm gününü “Hakk’a vuslat” yani “Yaratana Kavuşma” (Düğün Günü-Gecesi) saymıştır, “Herkes ayrılıktan bahsetti, bense vuslattan” der. Ölüm Mevlana için kişinin aslına dönüşü, kaynağının ilahi bir cevher olması nedeniyle “Allah’a dönüş” olarak yorumlar. Bir başka ifadeyle ölüm “cismin ortadan kalkması değil, Allah’a doğru uçmasıdır”. Ölüm, Müslümanlık öncesi Türklerde de aynı şekilde ifade edilir.

2018 ŞEB-İ ARUS TÖRENLERİ

Hazreti Mevlana'nın 745'inci Vuslat Yıl Dönümü Uluslararası Anma Törenleri, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum'un da katıldığı "Selam Vakti" yürüyüşü ile başladı.

Törenler kapsamında ilk olarak, Bakan Kurum, Konya Valisi Cüneyit Orhan Toprak, Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay, Kültür ve Turizm İl Müdürü Abdüssettar Yarar, Mevlana'nın 22'nci kuşaktan torunu Esin Çelebi Bayru, AK Parti İl Başkanı Hasan Angı ve protokol üyeleri ile vatandaşlar, Şems-i Tebrizi Türbesi'nde bir araya geldi.

Protokol üyeleri ile vatandaşlar daha sonra "Selam Vakti" temasıyla düzenlenen etkinlikler kapsamında Mevlana Meydanı'na kadar yürüdü. Bakan Kurum, burada gerçekleştirilen Nevbe Merasimi sırasında yanına gelen bir yaşlı kadına atkısını hediye etti.

Merasimin ardından Kurum ve beraberindekiler, Mevlana Müzesi'ni ziyaret ederek Mevlevi geleneği olan "Gülbang duası"nı dinledi. Burada ziyaretçilere tekke pilavı ikram edildi. Ardından Kurum, Mevlana Kültür Merkezi'ndeki "Sanat Ocağı Mevlevihane" sergisinin açılışını gerçekleştirdi.

Öğretileri ile tüm dünyada ilgi uyandıran düşünce adamı, mutasavvıf Mevlana Celaleddin-i Rumi'nin vefatının 745'inci yılı dolayısıyla 7-17 Aralık tarihlerinde düzenlenecek törenler, Mevlana Kültür Merkezi'nde yapılacak etkinliklerle devam edecek.

Sema nedir?

Sema kelimesinin karşılığı dönmek değildir, Mevlevilikte dönmek tabiri yoktur; Mevleviler Sema eder. Sema, Mevlana’dan çok önceleri de İslam toplumlarında bilinmekte ve tasavvuf geleneği içerisinde yapılmaktaydı.
‘Sema’ kelimesi “gök, evren” anlamındadır. Mevlevilik’te ise ‘Sema’ kelimesi, “işitmek, evrenin sesini işitmek” anlamındadır. Yani, ilahi varlık olan Allah’ın yarattıklarının sesini duymak ve bu sese cevap vermektir. Sema hareketi sembolik olarak kainatın oluşumunu, insanın alemde dirilişini, Yüce Yaratıcı’ya olan aşk ile harekete geçişini ve kulluğunu idrak edip “İnsan-ı Kamil” (insanın bilgi ile olgunlaşması) doğru yönelişini ifade eder. Tasavvuf müziği insan kalbinin atış ritminde yapılır ve bunu dinlerken duygulanarak Sema yapılır. Bunu Uzakdoğu felsefesinde “meditasyon”a benzetebilirsiniz. Mevlana zamanında belli bir düzen olmadan, dini ve tasavvuf coşkusu ile yapılan Sema, Mevlana’nın ölümünden sonra oğlu Veled Çelebi, Ulu Arif Çelebi, Emir Abid Çelebi ve Pir Adil Çelebi zamanına kadar tam bir disiplin içine alınmış, öğrenilir ve öğretilir olmuştur. Kaynaklar, Sema ayin ve sistematiğinin son şeklini Pir Adil Çelebi zamanında aldığını bildirir, yani bugün yapılan Sema 1460’lardan beri aynı şekilde gerçekleştirilmektedir.

Mevlana’nın müzik olmadan Sema yaptığı; hatta çarşıda, sokakta, camide de Sema yaptığı kaynaklarda anlatılmaktadır. Mevlana’nın ölümünden sonra halefi Hüsameddin Çelebi tarafından Cuma namazını müteakip, Kur’an okunduktan sonra toplu bir halde Sema yapılması bir gelenek haline getirildi. Bununla beraber belirli bir zaman ve mekana bağlı kalmaksızın Sema yapıldığı da bilinmektedir.

Sema töreni nedir?

Toplu veya tek başına yapılan Sema aynı amaç içindir. Toplu halde yapılan Sema’ya, “Sema Töreni” denir. Sema’nın düzenli olması için konulan kurallar bir törene, Arapçası “Mukabele”ye dönüşmesini sağlamıştır. Bu Sema töreni Mevleviler tarafından yapıldığı için “Mevlevi Mukabelesi” denir.

Semazen kimdir?

Sema eden canlara, kişilere Semazen denilmiştir. Mevlevi tarikatının kendi arasında – toplu Sema’sına katılanlar dervişler, yani tarikat öğrencileridir. Tarikat dışındaki kişiler de Sema yapar. Herkese açık yapılan toplu Sema törenlerinde tarikat dışındakiler de katılabilir.

Mutriban – Sazende – Saz Heyeti – Müzisyenler kimdir?
Aslında 4 kelimenin de anlamı aynı, müzik yapanlar anlamına gelir. Saz heyeti içerisinde derviş olmayan kişiler de bulunabilir. Önemli olan tasavvuf müziği makamlarını bilmek ve bunları seslendirme – saza getirme veya eser yazma konusunda becerinizin olması.

Semahane nedir?
Mevlevihanelerde Sema yapılması düzenlenmiş olan salonlardır. İçerideki her yere ve herkese aynı mesafede olması için semahaneler daire şeklindedir. Sema dışında, ders anlatılan sınıf olarak da kullanılmıştır.

Sema ile Semah aynı tören midir?
Birbirlerine benzerler ama aynı değildir. Her ikisi de dini törendir, yapılma amacı ve anlamı bakımından birbirine benzer. Uygulama ve tören kuralları birbirlerinden farklıdır.

Sema – Semai – Semavi kelimeleri aynı mı?

Arkadaşlar biz ansiklopedi değiliz, bunların cevaplarını kaynak kitaplarda detaylı bulabilirsiniz. Ama yine de kısaca açıklayalım:
Sema: Gök, evren demektir.
Semai ve Semavi aynı kelimedir, yazım farkı vardır. Gök ile ilgili, gökten gelen demektir.

Şeb-i Arus törenlerindeki Sema ile diğer günler yapılan toplu Sema arasında fark var mı?
Şeb-i Arus töreninde yapılan Sema ile diğer tarihlerde yapılan toplu Sema töreni arasında ana hatlarıyla fark yoktur. Sadece semazen ve müzisyen (mutrib) sayısı Şeb-i Arus töreninde daha fazladır.

Semahane, Semazen ve Mevlevi kıyafetleri; bazı eşyaların ve hareketlerin anlamları
Post: Kuzu veya ceylan derisinden yapılan post (diğer adıyla postniş), Hz. Muhammed ve Mevlana’nın makamını temsil eder. Semahane içinde, kapının tam karşısında yer alır. Diğer dervişlerin postlarıyla karıştırılmasın diye kırmızı renklidir.
Hatt-ı İstiva: Semahane kapısından, postun (makamın) olduğu yere giden manevi çizgidir.
Hatt-ı İstiva çizgisinin sağ tarafı: Bu dünyayı, canlıları temsil eden Dünyevi bölüm
Hatt-ı İstiva çizgisinin sol tarafı: Öbür dünyayı, ruhları temsil eden Ahiret bölümü
Baş semazen: Sema’ya katılacak ekibin sorumlusu.
Semazenbaşı: Sema’nın düzenli yapılması için görevlendirilen kıdemli derviş diyebiliriz.
Postnişin: Mevlevi tarikatının şeyhi yani Post’u (Makam’ı) temsil eden kişidir. Tarikat içinde zamanla kıdem alan ve çeşitli görevlerden sonra gelinen makam. Bu makam rütbe olarak değil, görev olarak görülür.
Postnişin başlığı: “Postnişin Sikke” denilir, keçeden yapılır, yaklaşık 40 cm. yükseklikte silindir şeklinde tepesi oval başlıktır. Keçe rengi kahverengidir, üzerinde “destar” denilen yeşil kuşak bulunur, kuşak 3 şerit olarak sarılır.
Derviş: Tarikat üyesi.
Semazen kıyafetleri, başlık: Sikke adı verilir. Keçeden yapılır, 45-40 cm. yükseklikte silindirik külah şeklindedir, tepesi düzdür, kahverengidir. Tasavvuf anlamı “mezar taşı”
Semazen kıyafetleri, elbise (gömlek, yelek, kuşak, pantolon içlik): Semazenin tüm kıyafetleri beyaz renklidir. Elbiseye “Tennure” adı verilir, beyazdır, pamuklu kumaştan yapılır, tören kıyafetidir, tasavvuf anlamı “kefen”.
Semazen kıyafetleri, mes: Günümüz karşılığı patik, tabanı yumuşak ayakkabı. Kuzu derisinden yapılır, siyah renklidir. Tasavvuf karşılığı yoktur.
Semazen kıyafetleri, hırka: Tennure üzerine palto olarak giyilir, ayak bileğine kadar uzundur. Siyah veya kahverengidir. Tasavvuf anlamı “mezarı örten toprak”
Hırka ve Post öpmek: Oturdukları Post bu dünyayı, hayatı; sırtlarına aldıkları hırka öbür dünyayı, ölümü simgelemekte. Hayata ve ölüme duyulan saygıdan dolayı semazen yaşadığı için Post, öleceği için Hırka’yı öper.
Sikke üzerindeki beyaz şerit: Mevlevi tarikati üyesi olmayan ama Mevlevi dergahlarında (okul) ders veren öğretmenler vardı. Bu kişiler mevlevi sikkesi veya sarık takabilirdi. Öğretmenlerin sikkelerinin üzerine görevlerinin anlaşılabilmesi için beyaz kumaş şeritler sarılırdı.
Selam: Kolların açık halde semahane’de yapılan tören

Sema töreninde semazenlerin hareketlerinin anlamları
Semazen kolları çapraz olarak durmasının anlamı nedir?
Sema’ya kalkmadan önce, Postnişin’den onay beklerken kolları kapalı, sol ayağı sağ ayağının üzerinde bekler. Bu görüntüsüyle “Elif” harfine (Arapça “A” harfi) ve “1” rakamına benzer. Tasavvuf anlamı, Allah’ın tekliğini göstermektir.

Semazenin Sema yaparken kollarını ve ellerini açmasının anlamı nedir?
Sema yaparken kollarını iki yana açar. Sağ eli yukarıya, sol eli aşağıya dönüktür. Bu hareket Hakk’tan alıp, halka dağıtmak anlamındadır.

Bu hareketi biraz açıklamak gerekiyor; dervişler dünyevi hayatla olabildiğince az ilgilendiğine ve Hakk’tan maddi birşey almadığına göre halka dağıtabileceği şey dünyevi – maddi olamaz. Dervişin ilgi konusu ilahi varlığı anlamaya çalışmak olduğuna göre Hakk’tan alabileceği şey sadece bilgi olabilir. Dolayısıyla bu hareketin tasavvuf anlamı, dervişin sağ eliyle Hakk’tan aldığı bilgiyi sol eliyle halka dağıtmasıdır.

Dervişin kollarının çok yukarıda veya aşağıda olmasının, dirseklerden kıvrık olmasının, başının yatık veya dik olmasının kendi başına bir anlamı yoktur. Ama genel olarak başın dik, kolların iki yana tam açık ve ellerin dengeli bir şekilde yukarı – aşağı dönük olması simetri kaygısından dolayı beklenti oluşturur. Görsel dünyadan kurtulun, herşeyi kutsallaştırmaktan ve hurafeden (saçma hareketler) uzaklaşın. Zihninizi ve aklınızı Sema’nın içsel yükseliş aşaması olan “ölmeden ölmek” fikrini düşünün.

Sema töreni (Mevlevi Mukabelesi) nasıl yapılır?

Baş semazen Semahaneden içeriye girer, meydana selam verir, meydanın sağ tarafından gidip Post’u yere serer. Post’un başında İhlas suresini 3 kere, Fatiha suresini 1 kere okur. Başta Peygamber Efendimiz ve tüm Peygamberler, Cihar-i Yar-i Güzin, Sahabe-i Kiram, tüm Pirler, Hz. Mevlana, geçmiş üstatlar ve tüm Ümmet-i Muhammed’e bağışlama (dua) yapılır. Daha sonra meydanın sol tarafından devam ederek meydandan çıkar.