"Sigara haram mı?" tartışması büyüyor!

Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, geçtiğimiz günlerde, Erzincan Müftülüğü Konferans Salonu'nda din görevlileriyle basına kapalı olarak bir toplantı gerçekleştirdi.

Diyanet İşleri Başkanı Erbaş'ın toplantıda, "Dünyada ve ülkemizde yıllarca 'haram' denilmediği için dikkate alınmayan sigara bağımlılığından insanlığı kurtarmamız lazım. Sigara haramdır" açıklaması yaptığı basına yansıdı.

Bu sözler büyük tartışma yaratırken, Erbaş'a bazı çevrelerden eleştiriler de yöneltildi.

Yeni Şafak gazetesi yazarı, İslâm Hukuku Profesörü Hayrettin Karaman da bugün köşesinde "Sigara haram mı, mekruh mu?" tartışmasına katılarak Ali Erbaş'a destek verdi.

Sigaranın "haram" olduğunu dayanakları ile açıklayan Karaman, "Sigaranın hükmü için Kur’an’da 'Sigarayı haram kıldım' gibi bir cümle aramak bilgisizliktir. Kur’an-ı Kerim altı yüz sayfa civarındadır, ondan ve sünnet kaynağından çıkarılan/üretilen bilgi ve hükümler kütüphaneleri dolduracak kadar çoktur ve bu hükümlerin içinde haram, mekruh, mubah, mendub, vacib ve farz olanlar vardır." diye yazdı.

İşte o köşe yazısı;

- Sigara haramdır

Devlet kapalı yerlerde sigara içmeyi yasaklıyor, Yeşilay yıllardır sigaranın zararlarını anlatıyor ve içilmesini engellemeye çalışıyor, bilim adamları bir tek sigaranın bile vücuda zarar verdiğini ispatlamış bulunuyorlar… Gelin görün ki, benim ülkemde bazı hocalar sigara içmenin mubah (serbest, günah dışı) bir eylem olduğunu ispata çalışıyorlar.

Diyanet İşleri Başkanımız:

“Dünyada ve ülkemizde yıllarca ‘haram’ denilmediği için dikkate alınmayan sigara bağımlılığından insanlığı kurtarmamız lazım. Sigara haramdır ve her birimiz sigaranın haram olduğunu milletimize anlatmalıyız. Ülkemizde 115 bin kişi hayatını kaybediyor. Bu ne büyük bir faciadır” dedi ya, kimi bağımlılık gayretiyle, kimi Diyanet’e saldırmak için fırsat kolladığı için, kimi de fikrî bağımlılık yüzünden ileri geri konuşmaya, yazmaya koyuldular ve Sayın Başkan’ı yıpratma gayretine düştüler.

Mâdem başladınız bari o yalnız kalmasın, kendim dahil olmak üzere yıllardan beri sigara içmenin ve ticaretinin haram olduğunu söyleyen bir dolu ulemanın listesini (belki gelecek yazımda) vereceğim, oklarınızı tamamına yöneltin. (Buraya bir not koyayım: Samimi ve ilmî kanaati farklı olanlara elbette saygımız vardır ve onlar yalnızca görüşlerini açıklarlar, saldırmazlar, kınamazlar.)

Kendimden başlayayım:

Kırk yıldır piyasada olan Helaller-Haramlar isimli kitabımda şunları yazmıştım:

Tütün 15. asırdan sonra yeni dünyadan İslâm ülkelerine girmiş, o zamandan beri de İslâm ulemâsı tütünün hükmü üzerinde durmuşlardır.

1) Tütünün mubah olduğunu söyleyenler zararı olmadığı ve Şârî’ (Allah) tarafından menedilmediği deliline dayanmışlardır. Halbuki:

a) Sigaranın zararı bugün ilmen, kesin olarak bilindiği için zararsız denemez. (Bu konuda gelecek yazıda uzman görüşlerini aktaracağım).

b) Şâri’in menetmediğini söylemek de isabetli değildir. Çünkü Şârî’ her haramı ismen zikretmemiştir. Hüküm kaynakları yalnız sarîh ve husûsî nasslar değildir. Nasslarda geçenlerin haram kılınış dayanaklarına (illetlerine) bakılarak yapılan kıyaslar ve diğer istidlâl yolları vardır.

2) Sigara içmek mekruhtur diyenlerin dayanağı, kıyasla sabit bir hükme “haram” demekten çekinmeleri ve sigaranın zararları hakkında kesin bilgi sahibi olmamalarıdır.

3) Sigara içmek (özellikle tiryâkilik) haramdır diyenlerin mesnedi zarar, isrâf ve nafaka mükellefiyetidir.

Zarar: Sigara hem içenin sıhhatine, hem de yanında bulunanların sıhhat ve rahatına zarar vermektedir.

Rasûl-i Ekrem (s.a.v.): “Ne doğrudan ne de karşılık olarak zarar vardır”33 buyurarak zarar vermeyi menetmiş (Ahmed, Müsned 5/327; Muvatta’, K. el-Akdiye, 31; İbn Mâce K. el-Ahkâm, 17) Allah Teâlâ da “kendinizi elinizle tehlikeye atmayın...” (el-Bakara: 2/195), “kendinizi öldürmeyin....” (en-Nisâ: 4/29) buyurmuştur.

İsrâf: İsrâf malı faydasız yere harcamaktır: “Yeyiniz, içiniz, isrâf etmeyiniz” âyeti (el-A’râf: 7/31) ile “Peygamber (s.a.v.) malın boşa harcanmasını yasakladı.”34 hadisi isrâfı haram kılmaktadır (Buhârî, K. ez-Zekât, 18; Husûmât, 3; İ’tisâm, 3; Müslim, K. el-Akdiye, 14).

Nafaka mükellefiyeti: Kocalar, babalar ve muhtaç yakınlarına bakan erkekler nafaka (onların yiyecek, giyecek, mesken, tedâvi... ihtiyaçlarını temin) ile mükelleftirler. Bundan keserek sigaraya para vermek haramdır…

Nargile ve enfiye gibi alışkanlıkların hükmü de sigara alışkanlığı gibidir.

Evet, kırk yıl öncesinden beri bunu diyorum. Sigaranın hükmü için Kur’an’da “Sigarayı haram kıldım” gibi bir cümle aramak bilgisizliktir. Kur’an-ı Kerim altı yüz sayfa civarındadır, ondan ve sünnet kaynağından çıkarılan/üretilen bilgi ve hükümler kütüphaneleri dolduracak kadar çoktur ve bu hükümlerin içinde haram, mekruh, mubah, mendub, vacib ve farz olanlar vardır.

Konumuzla ilgili olarak araştırılacak husus sigaranın ne kadar zararlı, israf ve zulüm olduğu ve bu nitelikte olan bir şeyin İslam’da hükmünün ne olacağıdır.

Ben “zararı kesin ve büyük, hükmü de haramdır” dedim ve diyorum..

Uzman görüşleri:

Uzmanlar, sigaranın hemen hemen her kronik hastalığın risk faktörü olduğuna dikkat çekiyor ancak anlık olumsuz etkileri de var. Sigara hemen birçok ana sistemin veya organların işlevlerine müdahale eder. Sadece bir sigara, sinüslerinizi doldurup midenizi sıkıştırabilir ve kalp atış hızınızı ve tansiyonunuzu yükseltebilir. -Hatta beyindeki duygusal merkezleri değiştirmeye başlar.

Nobel ödülü sahibi olan Türk bilim insanı Aziz Sancar’ın liderliğinde yapılan çalışmada sigara tarafından DNA’ya verilen zararın yüksek çözünürlüğe sahip bir haritası çıkarıldı. Sigarayı bırakmayı tavsiye eden Aziz Sancar, “Kanser hastalıklarının yüzde 30’u sigara yüzünden oluyor. Nereye gidiyorsak sigarayı bırakmalarını söylüyoruz. Biz kendimiz sigarayı bırakmak için geniş kampanyalar yapıyoruz. Hasarlı hücreler tamir edilebilir. Fakat sigara içtiğiniz takdirde bizim uyguladığımız terapilerin hiçbir faydası olmayacak” dedi.

Sigaranın zararlı maddesi nikotindir. Nikotin çok zehirli bir alkoloiddir. Ağız yoluyla alınacak 1-2 gram nikotin insanı ölüme kadar götürebilir. İçilmeye başlanan bir sigaranın nikotini önce dumana geçmez, çünkü tamamen yanar. Sigara içilmeye devam edilirse yavaş yavaş bazı maddeler nikotini serbest hale geçirir. Böylece ağıza damıtılan nikotin tükürük ile vücuda geçer. Dumanın akciğere çekilmesiyle kana karışan nikotin nisbeti % 25 artar.

Devamlı tütün zehirlenmesi ağız, boğaz ve üst solunum yollarında iltihaplara yol açar. Kalb çarpıntısı, kalb bölgesinde ağrılar, baygınlıklar, bazen astma (astım) belirtileri, solunum bozuklukları görülebilir. Bu arada en çok damarlar fonskiyonel ve organik bozukluklar sonucu daralır. Tansiyon yükselir. İncelemelere göre tütünün bir iki ay gibi kısa, fakat aşırı derecede fazla kullanılması bile kalbin adaptasyon kabiliyetini azaltır.

Çok sigara içenlerin göz sinirlerinde de bozukluklar görülür. Meselâ kısmî renk körlüğü, gece körlüğü, görme alanında boşluklar olur; merkezî sinir sisteminde meydana gelen düzensizlikler, baş ağrıları, uykusuzluk, el titremesi, sinirlilik, nevralji, mizaç değişmeleri şeklinde kendisini gösterir.

Sindirim sisteminde; mide ekşiliğinin artması, ya da azalması, tükürük salgısının artması, ishal, kabız vs. gibi belirtiler olur.

Sigaranın kanserle olan ilgisi yıllardan beri tartışma ve araştırma konusudur. Tütünün kanseri arttırdığı bir gerçektir. Sigara içenlerdeki kanser nisbeti içmeyenlerden yüksektir.

(Gelecek yazıda sigaraya haram diyen alimler listesini vereceğim ve soruları cevaplandıracağım).