Sipki aşireti nedir, kimlerden oluşuyor, kaç kişi, dini ne, nerede?
Sipki Aşireti nedir? sorusu İstanbul'un Esenyurt ilçesinde bir tekelde meydana gelen katliamın ardından merak ediliyor. Sipki Aşiretin önemli ismi PKK cenazelerinde boy gösteren HDP Eski Milletvekili Berdan Öztürk'ünde aralarında bulunan bu aşiretin ne olduğu, kaç kişi olduğu, tarihçesi, dini ve tutumu arama motorlarında araştırılıyor. Peki Sipki aşireti nedir, kimlerden oluşuyor, kaç kişi, dini ne, nerede? İşte detaylar...
Esenyurt tekel bayi baskının ardından katil zanlılarıyla ilgili sosyal medyada birçok iddia gündeme geldi. Bunlardan en dikkat çekenlerinden biri de HDP-PKK ve Sipki Aşireti bağlantısı iddiasıydı. Bu iddialar sonrasında Sipki Aşireti'nin ne olduğu, kimlerden oluştuğu ve kaç kişi olduğu araştırılıyor. Peki Sipki aşireti nedir? Kimlerden oluşuyor, kaç kişi, dini ne, nerede? Detaylar haberimizde...
Türkiye'nin doğu bölgelerinde, özellikle Kars, Digor, Erzurum, Diyadin, Patnos, Malazgirt, Tutak ve Tekman gibi yerlerde yoğun olarak bulunan Sipkî Aşireti, Kürt nüfusunun ağırlıkta olduğu bölgelerde yaşamaktadır. Major Saone'a göre, Sipkî Aşireti, Irak ve İran sınırında yaşayan bir Kürt aşireti olarak tanımlanmaktadır.
Sipki aşiretinin tarihi
Tarihsel olarak geriye gidersek, Sipkî Aşireti, Osmanlı döneminde Yavuz Sultan Selim tarafından 1514 yılında yaşadığı bölgeden çıkarılarak, Osmanlı Devleti'nin Rusya ve İran sınırına yerleştirilmiştir. Bu süreçte Osmanlı, Sipkî Aşireti'ni Hesanenli, Abranh, Zilanlı Horasanlı ve Ademanlı aşiretleriyle birlikte bu bölgelere konuşlandırmıştır. Aşiretin liderlerinden Yusuf Bey, Spikan zindanlarında dahi mücadeleci ve karakterli bir aşiret olarak tanınmaktadır.
Sipki aşiretinin dini nedir?
Sipkî Aşireti'nin kökeni Yezidi inancından Müslümanlığa geçtiği ve Yezidi olan bazı kişilerin özellikle Kars ve Digor gibi bölgelere 1800'lerde göç ettirildiği söylenmektedir. Bazı kaynaklarda ise aşiretin Soran ile Mahabad arasındaki bir bölgeden geldiği belirtilirken, diğer kaynaklar Irak-Musul'dan 18. yüzyılda yaşanan büyük Yezidi katliamı nedeniyle göç ettiklerini açıklamaktadır.
Tarih boyunca Sipkî Aşireti, Hamidiye Alayları gibi dönemlerde Osmanlı Devleti'nin sınır güvenliğine önemli katkılar sağlamıştır. Özellikle Tlosuna ve Cemalverdi bölgelerinde suvari ve piyade birlikleriyle destek vermişlerdir.
Sipki aşireti hangi aşiretlerden oluşuyor?
Sipkî Aşireti, Beli, Ģili, Isedizi, Kașaxa, Karéyi, Mixayla, Pivazi, Recevi, Rojki, Sahaniya, Sturki, Șanezera ve Șemsika gibi birçok aşireti konfederasyonunda bulunduran büyük bir aşirettir. Bu aşiretlerin tamamı, köken olarak Yezidi inancının Șemsani grubundan gelmektedir. Ancak günümüzde Sipkî Aşireti dahil bu aşiretlerin büyük bir kısmı Müslümanlığı benimsemiştir.
Sipki aşireti lideri kim?
Sipkî Aşireti'nin liderleri, Kars'a göç edenlerin Xerabé Dioré'de Lider Emer Ağa olarak bilinmektedir. Newala Sineké'de ise Polat Bey, Eli Axa ve Egit Ağa gibi liderler öne çıkmaktadır. Ayrıca Rizayé Kaké de göç döneminde Ermenistan'a göç eden Yezidi Sipkanlıların lideri olarak bilinmektedir.
Tarih boyunca Sipkî Aşireti ile Türkler ve İranlılar arasında yaşanan çatışmalara da değinmek gerekir. 1639'da yapılan Kasr-ı Şirin Antlaşması ile Sipkî Aşireti tamamen Osmanlı yönetiminin kontrolüne bırakılmıştır. Ancak zaman zaman Sipkî Aşireti, Hederanlılar ile birlikte bölgede kargaşa çıkararak İran topraklarına saldırmış, yağma ve talan olayları yaşanmıştır. Bu olaylar üzerine İran Şahı Fettah Ali ile Osmanlı Sultanı II. Sultan Mahmud anlaşmayı gözden geçirerek tedbir amaçlı yeni maddeler eklemiştir.
Yine de Sipkî Aşireti, 1829, 1854 ve 1877 yılları arasında Türkler ile Ruslar arasında patlak veren savaşlara katılarak Ruslara yönelik tavrını koymuş ve boşaltılan köy ve kasabalara saldırmıştır. Birinci Dünya Savaşı sonrasında ise hala Yezidi inancına bağlı olanlar Erivan, Gürcistan ve Talin bölgelerine göç etmiştir. Sipkî Aşireti'ne mensup önemli şahsiyetlerden biri de 1889-1977 yılları arasında yaşamış olan Li Xalıs Beg'dir. Bu şahsiyet, 27 Mayıs Juntası tarafından idam edilen önemli bir kişiliktir.
Sipki aşireti kaç kişiden oluşuyor? Sipki aşireti nüfusu ne kadar?
Sipkî Aşiretinin nüfusu hakkında herhangi bir net bilgi yoktur. Ancak Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde etkin olarak bulunan Sipkî Aşireti, Kürt toplumunun önemli bir parçası olarak tarih boyunca etkili olmuş ve uyum sağlamıştır. Tarihsel ve kültürel olarak zengin bir geçmişi olan bu aşiret, günümüzde de Doğu Anadolu'nun önemli bir unsuru olarak varlığını sürdürmektedir.