Sırbistan'da batı yanlısı darbe girişimi!
Rusya batılıların Sırbistan'da darbeye hazırlandığını duyurmasından günler sonra Sırbistan'dan darbe girişimi haberi ajanslara düştü. Günlerdir Belgrad sokaklarında gösteriler düzenleniyordu.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vuciç, Rusya'dan Sırbistan'da Batılı güçlerin desteğiyle hazırlanmakta olan bir darbe hakkında bilgi aldığını ifade etmişti. Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da düzenlenen protesto gösterileri darbe girişimine dönüştü. Ülkede yurtiçi ve yurtdışı tren seferleri durduruldu. Bu arada Sırbistan Kanal 1 televizyonu ülkede Batı yanlısı bir darbe girişiminin gerçekleştirildiğini duyurdu.
Sırbistan’ın batısındaki Lozniçe (Loznica) şehrindeki lityum rezervlerinin İngiltere-Avustralya merkezli uluslararası madencilik devi Rio Tinto tarafından çıkarılmasına ilişkin proje, ülkede yeniden protestolara neden oldu. Sırbistan hükümetinin haftalarca süren protestoların ardından 2022’de askıya aldığı lityum madeni projesi, madencilik şirketi Rio Tinto’ya verilen ruhsatların iptal edilmesinin kanunlara ve anayasaya aykırı olduğuna ilişkin mahkeme kararının ardından tekrar ülke gündemine oturdu. Çevreyi koruma derneklerinin Sırbistan hükümetine lityum ve bor madenlerinin aranması ile çıkarılmasına yönelik bir yasak kararı alması için tanıdığı 40 günlük sürenin sona ermesiyle birlikte başkent Belgrad’da dev bir gösteri düzenlendi. Sırbistan’ın dört bir yanından göstericilerin destek verdiği protestoda “Kazmayacaksınız” yazılı tişört giyen katılımcılar, “Maden olmayacak”, “Sırp köylü isyanı”, “Yeterince yalan dinledik", “Artık hapse atılma zamanınız geldi” yazılı pankartlar taşıdı.
VUCİC, MADENİN 2028’DA ÇALIŞMAYA BAŞLAYABİLECEĞİNİ SÖYLEMİŞTİ
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, haziran ayında yaptığı açıklamada Rio Tinto şirketi ve Avrupa Birliği’nin (AB) projenin çevresel standartlara bağlı kalacağı konusunda yeni garantiler sağladığını açıklamıştı. Vucic, tüm gerekli adımların atılması halinde madenin 2028’da çalışmaya başlayabileceğini ve bunun Sırbistan’ın yanı sıra tüm bölgenin dönüşümüne katkı sağlayacağını söylemişti. Sırbistan hükümeti, 19 Temmuz’da Avrupa Birliği ile bu ülkedeki madenlerden çıkarılan sürdürülebilir hammaddelerin kullanımına ilişkin bir stratejik ortaklık anlaşması imzalamıştı.
LİTYUM ÇIKARMA PROJESİNE KARŞI GÖSTERİLER
Sırbistan, 19 Temmuz'da Avrupa Birliği ile sürdürülebilir hammaddeler konusunda stratejik ortaklık anlaşması imzalamış ve Cumhurbaşkanı Vucic, AB ve özellikle Almanya ile lityum madenciliği projesinden en az 6 milyar avroluk doğrudan yatırım bekeldiğini bildirmişti. Vucic'e göre gelen yabancı yatırımla ülke ekonomisi yüzde 16,4 oranında büyüyecekti.
Sırbistan'da İngiltere-Avustralya merkezli metal ve madencilik şirketi Rio Tinto'nun lityum çıkarma çalışmalarına 2028’de başlayabileceği belirtilmişti. Bunan karşın Sırbistan Parlamento Başkanı Ama Brnabic, 2022 yılında başbakanken hükümetin lityum madenciliği projesinden resmen vazgeçtiğini duyurmuştu.
Sırbistan’ın batısındaki Loznica kenti yakınlarında 2004'te lityum madeni rezervleri keşfedilmişti. Uzmanlar, söz konusu yatağın dünyanın kanıtlanmış lityum rezervlerinin yüzde 10’unu içerebileceğini tahmin ediyor. Yatağı keşfeden Rio Tinto, madeni çıkarmak ve ondan lityum üretmek için 2.4 milyar dolar yatırım yapmayı planladığını açıklamıştı.
Vucic, üretimin “en yüksek çevre ve teknoloji standartlarını” karşılaması gerektiğini söylemişti. Ülke lideri ve hükümet yetkilileri, çevre aktivistlerinin protestoları nedeniyle projenin onaylanması için bir referandum düzenlemeyi planladıklarını bildirmişti.
Bu arada Cumhurbaşkanı Alexandar Vucic, darbe girişimi konusunda Rusya Federasyonu’ndan bilgi aldıklarını ve bu bilginin resmi kanallar vasutasıyla kendilerine ulaştırıldığını duyurmuştu. Vucic, "Bir şeyler yapmayı hayal edenler bunu gerçekleştiremeyecek." demişti.