Skripal vakası nedir? Sergey Skripal nasıl zehirlenmişti? Zehirli madde neydi?

Eski Rus ajanı Sergey Skripal ile kızının zehirlendiği maddenin aynısına maruz kalan İngiliz kadın yaşamını yitirdi. Gözler Skripal vakasına çevrildi. Skripal vakası nedir? Sergey Skripal nasıl zehirlenmişti? Zehirli madde neydi? Olayın ayrıntıları, İngiliz polisinden yapılan açıklama, Sergey Skripal vakasıyla ilgili tüm bilgileri merak edenler için bir araya getirdik.

SKRIPAL VAKASINA BENZİYOR
İngiltere'de eski Rus ajanı Sergey Skripal ile kızının zehirlendiği Novichok maddesine maruz kalan kadının hayatını kaybettiği bildirildi. İngiliz polisinden yapılan açıklamada, geçen hafta ülkenin güneybatısındaki Amesbury kasabasındaki evinde bilincini yitirmiş şekilde bulunan ve hastaneye kaldırılan Dawn Sturgess'in (44) pazar akşamı hayatını kaybettiği bildirildi.

 MAY: DEHŞETE DÜŞTÜM...
Polisin açıklamasında, 3 çocuk annesi kadının ölümüne ilişkin cinayet soruşturması başlatıldığı duyurulurken, aynı evde bilinci kapalı halde bulunan ve aynı maddeye maruz kaldığı tespit edilen Charlie Rowley'in (45) ise halen hastanede olduğu ve durumunun ciddiyetini koruduğu belirtildi. Gelişmelere ilişkin açıklamada bulunan İngiltere Başbakanı Theresa May, Sturgess'in ölüm haberini almaktan dolayı "dehşete düştüğünü ve şok olduğunu" bildirdi. May, olayın ortaya çıkarılması için polis ve güvenlik yetkililerinin hızlı bir şekilde çalıştığını ifade etti.

İngiliz yetkililer çiftin Novichok maddesine nasıl maruz kaldığını çözmeye çalışıyor. Şimdiye kadar açıklanan bulgulara göre çift maddeye elleriyle temas etti. Yetkililerin henüz maddenin kaynağına ulaşamadığı bildirildi. Zehirlenme olayının ortaya çıkmasının ardından İngiltere İçişleri Bakanı Sajid Javid, Rusya'yı, "İngiltere'yi zehir çöplüğü" olarak kullanmakla suçlamıştı.

EVLERİNDE BİLİNÇLERİ KAPALI BULUNDULAR
Çift, geçen cumartesi ülkenin güneybatısındaki Amesbury kasabasındaki evlerinde bilinçlerini yitirmiş şekilde bulunmuş ve olayın terörle mücadele birimince incelendiği açıklanmıştı. Çiftin yaşadığı kasabanın, eski Rus ajanı Sergey Skripal ile kızı Yulia Skripal'in zehirlendiği Salisbury kentine 12 kilometre uzaklıkta bulunması, akıllara yeni bir zehirlenme olayının yaşanmış olabileceğini getirmişti.

SERGEY SKRIPAL VE KIZI YULIA ZEHİRLENMİŞTİ
İngiliz dış istihbarat servisi MI6 için çalıştığı ortaya çıktığında ülkesinde mahkum edilen ve daha sonra casus takasıyla İngiltere'ye gelen Rus ajan Sergey Skripal ile kızı Yulia Skripal, 4 Mart'ta Salisbury'de bir bankta bilinçlerini yitirmiş vaziyette bulunmuştu. Hastaneden taburcu edilen baba kızın tedavilerine evde devam edileceği duyurulmuştu.

İngiltere, Skripal ile kızının zehirlenmesinde, Rusya tarafından imal edildiği ileri sürülen, askeri nitelikte ve sinir sistemi üzerinde etkili bir kimyasal maddenin kullanıldığının kesinlik kazandığını duyurmuştu. Bu maddenin Sovyetler Birliği tarafından 1970 ve 1980'lerde geliştirilen "Novichok" adlı kimyasal grubunun üyesi olduğu belirtilmişti.

NOVICHOK MADDESİ NEDİR? NE KADAR ZEHİRLİDİR?
İngiltere’nin Skripal olayına ilişkin soruşturmayı gizli tutmasını ve bilgi paylaşmamasını eleştiren Yakovenko, saldırıda kullanıldığı öne sürülen “Novichok” adlı kimyasal madde ile ilgili cevaplanması gereken sorular olduğunu kaydetti.

İngilizce'de Newcomer, Novichok agent diye adlandırılan Noviçok kimyasal ajanları grubu, 1980’li yılların ortalarında Sovyetler Birliği’nde üretildiği tahmin edilen bazı zehirli maddeler için kullanılan genel bir addı. Eylül 1992’de Moskovskie Novosti gazetesi, Organik Kimya ve Teknoloji Araştırma Enstitüsü’nden (GNİİOHT) Vil Mirzayanov’a ait bir makale yayınladı.

Rus uzman, yazısında SSCB’nin uluslararası anlaşmaları ihlal ederek 3. nesil kimyasal silahların üretim ve testlerini yapmaya devam ettiğini ileri sürmüştü. Mirzayanov’un aktardığı bilgilere göre yeni kimyasal silahların üretim programı (Foliant) 1973’te başlamıştı.

Programın başlıca hedeflerinden biri, sinir sistemine tesir eden 3. nesil yeni kimyasal maddelerin üretimiydi. Söz konusu kimyasalların zehirleme etkisi, o zamana kadar bilinen yerli ve yabancı menşeili tüm V gazlardan fazla olmalıydı.

Yeni kimyasal silahın üretim programına 200’ün üzerinde kimyager ve mühendis istihdam edildi. Program kapsamında 3 yekpare kimyasal ajan (madde 33, A-232 ve A-234), ardından bu maddelerin bazında ‘Noviçok’ kod adını alan 5 tür ikili kimyasal silah üretildi.

Sovyet menşeili V gazın (madde 33’ün) ikili türevi olan Noviçok gazına herhangi bir numara verilmemiş, 1980’lerde Novoçeboksarsk kentinde bu maddeden onlarca ton üretilmişti. Noviçok 1990’daysa Sovyet ordusuna teslim edilmişti.