Standard & Poor's nedir? Türkiye'nin notu yükseldi mi?

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's (S&P), Türkiye'nin 'Ulusal Ölçüm Notu'nu (National Scale Ratings) güncelledi. Standard & Poor's nedir? Türkiye'nin notu yükseldi mi? Son durum ne? Detaylar haberimizde...

S&P'den yapılan açıklamada, Türkiye'nin uzun dönem "Ulusal Ölçüm Notu"nun "trAA" seviyesinden "trAAA" seviyesine, kısa dönem "Ulusal Ölçüm Notu"nun da "trA-1" seviyesinden "trA-1+" seviyesine yükseltildiği belirtildi.

İlk iki karakterin ülkeyi temsil ettiği S&P'nin "Ulusal Ölçüm Notu", bir yükümlünün genel kredi verilebilirlik durumu veya belli finansal yükümlülükleri karşılama kapasitesi hakkında kanaat sunuyor.

Ulusal Ölçüm Notu, kredi notlarında olduğu gibi farklı ülkeler arasında kıyaslama yapmayı mümkün kılmıyor.

STANDART & POOR'S NEDİR?
Merkezi ABD'de bulunan uluslararası kredi değerlendirme kuruluşu Standard & Poor's (S&P) Henry Varnum Poor tarafından 1860 yılında kuruldu. S&P 150 yılı aşkın bir süredir faaliyet göstermekle beraber kredi derecelendirme konusunda dünyanın önde gelen kuruluşları arasında yer almaktadır.

Standard & Poor’s dünya çapında 26 ofisi ve 150 yılı aşkın bir geçmişi ile kredi derecelendirmeleri, araştırma ve düşünce liderliği gibi yüksek kaliteli piyasa istihbaratını sağlamaktadır. Standard & Poor’s dünyadaki 28 ülkede, analistler, yöneticiler ve ekonomistleri ile kredi değerliliğini etkileyen faktörleri ve eğilimleri değerlendirmektedir. Kredi görüşü hakkında bilgilendirmek amacıyla üst düzey yöneticiler ve sektör liderleri ile sık sık diyaloga girip ve analizleri ile kuruluşun durumu ve sektöründeki konumuyla bilgi vermektedir. Standard & Poor’s, Fitch ve Moody’s dünyanın en büyük üç uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu arasında yer almaktadır.

Türkiye'de derecelendirme faaliyetinde bulunması kurulca kabul edilen uluslararası derecelendirme kuruluşları arasında Standard and Poor’s Corp. Moody’s Investor Service Inc., Fitch Ratings Ltd. bulunmaktadır.

KREDİ DERECELENDİRMESİ NEDİR?
Kredi derecelendirmesi veya kredi değerlendirmesi, bir kişi, şirket veya hatta bir ülkenin kredi itibarının belirlenmesidir. Kredi derecelendirmesi, bir borçlunun kredi geçmişi hakkında yapılan bir değerlendirme olabileceği gibi, potansiyel bir borçlunun borcunu geri ödeyebilme yeteneğinin bir değerlendirmesi de olabilir. Hesaplanması için malî geçmiş, cari varlık ve cari borçlar incelenir. Kredi değerlendirmesi, borç veren veya yatırımcı için, o borcun geri ödenme olasılığını belirlemek için yapılır. Ancak, yakın yıllarda, sigorta primi, işe alınmaya uygunluk ve depozito oranı belirlemeleri için de kredi değerlendirme sonuçları kullanılmaya başlanmıştır.

Düşük bir derecelendirme, borç alanın borcunu ödememe (temerrüt) riskinin yüksek olduğu anlamına gelir, bu durum, faiz oranının yüksek tutulması veya da borç talebinin reddedilmesi sonucunu doğurur.

Kişisel kredi derecelendirmesi
Kişinin kredi skoru ve onun kredi geçmişi, onun banka gibi bir finans kuruluşundan kredi alma yeteneğini etkiler.

Kişinin kredi değerlendirmesini etkileyebilecek faktörler şunlardır:
- Krediyi geri ödeyebilme yeteneği
- Faiz
- Verilen kredi sınırının kullanılma oranı
- Tüketim alışkanlıkları
- Mevcut borç miktarı

Şirket kredi derecelendirmesi
Bir şirketin kredi derecelendirmesi, potasiyel yatırımcılar için tahvil gibi kredi kâğıtları hakkında bir malî göstergedir. Bu derecelendirmeler, Standard & Poor's, Moody's veya Fitch Ratings gibi kredi değerlendirme kuruluşları tarafından yapılır. Standard & Poor's derecelendirme skalası, en iyiden en kötüye, şöyledir: AAA, AA, A, BBB, BB, B, CCC, CC, C, D. BBB'nin altındaki tahviller spekülatif veya yüksek riskli sayılır. Moody's derecelendirme sistemi benzerdir ama isimlendirme biraz farklıdır. En iyiden en kötüye şöyle sıralanır: AAA, Aa1, Aa2, Aa3, A1, A2, A3, Baa1, Baa2, Baa3, Ba1, Ba2, Ba3, B1, B2, B3, Caa1, Caa2, Caa3, Ca, C.

Devlet kredi derecelendirmesi
Devlet kredi derecelendirmesi (sovereign credit rating), egemen bir hukuksal varlığın, yani bir ülke devletinin, kredi derecelendirmesidir. Devlet kredi derecelendirmesi, bir ülkede yatırım ortamının risk seviyesini ifade eder, politik riski de hesaba katar. Yabancı ülkelerde yatırım yapacak yatırımcılar tarafından kullanılır.

Derecelendirmeler ayrıca politik risk, ekonomik risk gibi bileşenlere de ayrılır. Euromoney'nin yılda iki kere yapılan ülke risk endeksi 185 ülkenin politik ve ekonomik istikrarını izlemektedir. Veriler ekonomiye yoğunlaşmıştır, özellikle devletin temerrüt riskine ve/veya ithalatçıların temerrüt riskine (yani ticaret kredi riskine) bakılır.

Kısa vade derecelendirme
Kısa vadeli derecelendirme, bir borçlunun bir yıl içinde temerrüt olasılığının bir ölçüsüdür. Buna karşın uzun vadeli derecelendirme, borçlunun ömür boyu için yapılan bir değerlendirmedir.

KREDİ DERECELENDİRME KURULUŞLARI
Kişiler için kredi skorları kredi büroları tarafından verilir. Şirket ve devletler için kredi dereceleri kredi değerlendirme kuruluşları tarafından belirlenir.

ABD'de başlıca kredi büroları Experian, Equifax, and TransUnion'dır.

Birleşik Krallık'ta kişiler hakkında kredi değerlendirmesi yapan başlıca "kredi referans acentaları" Experian, Equifax ve Callcredit'tir. Evrensel bir kredi skoru yoktur, her kredi kuruluşu kendi belirlediği kıstaslara göre potansiyel müşterilerini değerlendirir.

Kanada'da başlıca kredi büroları Equifax, TransUnion ve Northern Credit Bureaus/ Experian'dır.

Hindistan'da şahıslar için kredi değerlendirmesi yapan kredi büroları Credit Information Bureau (India) Limited (CIBIL) ve Credit Registration Office (CRO)'dir. Ticarî kredi değerlendirme kuruluşları arasında CRISIL ve ICRA sayılabilir.

Türkiye'de Kredi Kayıt Bürosu, tüketici bilgilerini derleyerek kişisel kredi değerlendirmesi yapar.

En büyük ticarî kredi değerlendirme kuruluşları dünya çapında çalışırlar, bunlar Moody's, Standard & Poor's ve Fitch Ratings'dir.