Stresle tadı güzelleşen domates üretildi!
“İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü”nde çok önemli bir çalışmaya imza atıldı. Daha verimli ve daha dayanıklı yeni bir domates türü geliştirilmesi amacıyla, TÜBİTAK’ın da desteği alınarak başlanan proje 3 yıllık çalışma sonucu başarıya ulaştı.
Son yıllarda fazla sulama ve gübrelemeden dolayı toprakta artan tuzluluğa karşı dayanıklı domates çeşidi geliştirmek için başlatılan proje, İYTE Moleküler Biyoloji Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sami Doğanlar danışmanlığında, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü doktora öğrencisi Hatice Şelale’nin tez programı kapsamında yürütüldü.
Projenin ilk safhasında öncelikle Peru'da tuza ve kuraklığa dayanıklı yabani bir domates türünü inceleyen araştırma ekibi, bu türde tuza ve kuraklığa dayanıklılığı sağlayan geni tespit etti. Ekip daha sonrasında ise Peru’daki türü, halihazırda kullanılan kültür domatesiyle melezleme yaparak yeni bir tür ortaya çıkardı. Yeni domates türü üzerinde yaklaşık 3 yıl boyunca yapılan çalışmalar sonucunda, hem tuza hem de kuraklığa dayanaklı bu yeni domates türünün veriminin, diğer türlere göre yaklaşık yüzde 50 daha fazla olduğu görüldü.
HEM DAYANIKLI HEM DE VERİMLİ
Türkiye'de sadece domateste değil diğer tarım ürünlerinde de tuzun ciddi bir problem olduğunu belirten Prof. Dr. Doğanlar, “Bu sorun giderek artıyor. Sulamanın ve gübrelemenin artmasıyla birlikte topraklarımızda ve sularımızda tuzluluk sorunu ortaya çıktı. Bu koşullarda yetiştirilebilecek tarım ürünlerinin geliştirilebilmesi gerekiyor. Biz bu projede domatesi hedef aldık.” dedi.
Domateste aşırı sulama ve gübreleme nedeniyle lezzet kaybının da olduğunu dile getiren Doğanlar, “Bu geliştirdiğimiz çeşit, stresi gördüğünde kendini korumak için aromayı artırıcı kimyasallar salgılıyor. Bir taraftan tuza dayanıklı olurken bir taraftan da tat ve aromasını geliştiriyor. Standart çeşitler dönümde 12 ton verirken bu çeşitle 17 ton domates hasat edebiliyoruz. Çiftçimiz bu tohuma yaklaşık 3 yıl sonra kavuşacak. Ürünün tescil edilmesi ve bunu satın alacak bir tohum firmasının olması gerekiyor. Bunun Türk tarımına çok ciddi katkı sağlayacağını ve domates yetiştirme alanlarını artıracağını düşünüyoruz.” ifadelerini kullandı.
Doktora öğrencisi Hatice Şelale de, dirençli tarım ürünlerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalara devam edeceklerini ifade etti.