Tren kaçmak üzere! Afganistan’da Çin ve Batılı ülkeler cirit atıyor
Yeraltı zenginlikleri açısından önemli bir ülke olan Afganistan’da Almanya, İngiltere başta olmak üzere Batılı ülkeler yeni iş bağlantıları yaparken Türkiye, işi ağırdan alıyor. Özellikle Çin, Afganistan’da petrol arama ve çıkarma konusunda öncelikli sırada yer alıyor. Türk girişimciler de küçük küçük işler yapıyorlar. Ancak devlet desteğinin olması durumunda projelerin büyüyeceğini belirtiyorlar. İşte detaylar...
SuperHaber’e konuşan Müstakil İşadamları Derneği (MÜSİAD) Afganistan Temsilcisi Fatih Çayabatmaz, Afganistan konusunda Türkiye’nin elini çabuk tutması gerektiğini söylüyor.
Afganistan’da Batılı ülkelerin ve Çin’in önemli projelerin peşinde olduğunu belirten Çayabatmaz, “Türkler de bu petrolün rafine edilmesi gibi alanlarda faaliyet göstermek istiyor. Ama maden ve petrol çıkarma konusunda Çin çok etkin. Devletin bu konularda hızlı davranması gerekiyor” diye konuştu.
Bilindiği üzere Taliban’ın 15 Ağustos 2021’de yönetimi ele almasının ardından Türkiye, Afganistan’dan diplomatik misyonlarını çekmedi. Sonradan olumlu sonuçlanmasa da, Ankara Kabil Havalimanı’nın işletmesi ve güvenliğinin sağlanmasına talip oldu.
Türkiye’nin tarihsel ilişkilerinin olduğu; Taliban öncesinde diplomatik, askeri, siyasi temaslar kurduğu Afganistan’ın geleceğinde etkili olup olmayacağı sorusu gündeme geldi.
Bugün Taliban’ın ekonomik kaygılarının yanı sıra, uluslararası alanda tanınma isteği var.
Türkiye'nin Kabil’deki büyükelçiliği faaliyetlerine devam ediyor. Türkiye tarafından "İslami Emirlik" resmen tanınmasa da Afganistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda Taliban tarafından atanan bir diplomat var.
Taliban yönetimi yabancı yatırımlara teşvik veriyor
Taliban geçici hükümetinin Maden ve Petrol Bakan Vekili Şehabeddin Dilaver, yabancı yatırımcıları Afganistan'a davet etti. Dilaver, gelecekte vilayetteki petrol kuyularından 100 ton petrolün çıkarılacağını ifade etti.
Taliban geçici hükümeti ile Çinli şirket (CAPEIC) arasında, 5 Ocak'ta, ülkenin kuzeyindeki Amu Nehri çevresinde petrol arama ve çıkarma konusunda bir anlaşma imzalanmıştı.
Anlaşmaya göre, Cüzcan, Faryab ve Sar-i Pul vilayetlerinde toplamda 4 bin 500 kilometrekarelik alanda petrol araması yapılacak.
Çinli şirketin ilk sene 150 milyon dolar, ilk 3 yılda ise toplamda 540 milyon dolar yatırım yapması bekleniyor.
Sözleşme süresinin 25 yıl olduğu ancak Çinli şirketin 1 sene içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde sözleşmenin kendiliğinden iptal olacağı ifade edilmişti.
Taliban'ın projeden ilk önce yüzde 20 pay alacağı ve bunun zamanla yüzde 75'e yükseleceği aktarılırken, proje ile 3 bin Afgan'a iş imkanı sağlanacağı belirtilmişti.
Çin'in Afganistan ilgisi yüksek
Çinli bir şirket ile benzer sözleşme önceki Afganistan hükümeti döneminde de imzalanmış ancak çeşitli sorunlar nedeniyle projeler hayata geçirilememişti.
ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin Ağustos 2021'de Afganistan'dan çekilmesinin ardından gözler, Çin'in Afganistan'daki yatırımlarının boyutuna çevrilmişti ancak Çin'in Afganistan'a yönelik ilgisi beklenildiği ölçüde olmadı.
Öte yandan, Taliban yönetimi, kuzeydeki Badahşan vilayeti üzerinden Çin'e açılan Vuhan Koridoru'nun aktif bir ticaret yoluna dönüşmesini istiyor ve bunun için Çin hükümetinden destek bekliyor.