Türkiye’nin en büyük 500 şirketinde enerji ağır bastı

Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin sıralandığı Fortune 500 Türkiye-2021 Araştırması’na göre, şirketlerin 2021 yılı net satışları, bir önceki yıla göre yüzde 65,7 artarak 3,2 trilyon liraya çıktı.

Fortune Türkiye ve CRIF Türkiye’nin bu yıl 15’incisini gerçekleştirdikleri ve Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin listelendiği ‘Fortune 500 Türkiye Araştırması’nın sonuçları belli oldu.

Fortune 500 Türkiye Araştırması’nın 2021 sonuçları, Fortune Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Şule Laleli, Fortune 500 Türkiye Editörü Ersan Taylan, CRIF Analitik Birim Müdürü Yavuz Arsoy ve CRIF Analitik Birim Danışmanı Selen Yıldırım’ın katılımıyla düzenlenen basın toplantısında açıklandı.

Buna göre, Fortune 500 Türkiye-2021 Araştırması, Türkiye’nin en büyük şirketlerinin Kovid-19 salgının etkilerinin devam etmesine rağmen 2021 yılında çok hızlı bir büyüme oranı yakaladıklarını ortaya koydu. Fortune 500 Türkiye-2021 Araştırması’nda yer alan şirketlerin toplam net satışları bir önceki yıla göre yüzde 65,7 artarak 3 trilyon 212 milyar liraya çıktı.

NET SATIŞLARDA, SON 15 YILIN EN YÜKSEK ORANLI ARTIŞI GERÇEKLEŞTİ

Fortune 500 Türkiye şirketlerinin 2021 yılında net satışlarında sağladıkları söz konusu artış, ilk araştırmanın yapıldığı Fortune 500 Türkiye-2007’den bu yana geçen 15 yılda gerçekleşen en yüksek oranlı artış oldu. Başka bir ifadeyle Fortune 500 Türkiye şirketleri 2021 yılında net satışlarda, son 15 yılın en yüksek oranlı artışını gerçekleştirdi.

İHRACATTA REKOR ARTIŞ

Küresel ticaretteki canlanma ve tedarik zincirinde salgının etkisiyle yaşanan değişim, Türkiye’nin ihracatını pozitif etkiledi. Fortune 500 Türkiye Araştırması-2021’de şirketlerin net satışlarının artmasında ihracatın çok önemli bir rol oynadığını ortaya koydu. Fortune 500 Türkiye şirketlerinin 2021’de gerçekleştirdiği toplam ihracat, bir önceki yıla kıyasla yüzde 90 artarak 895 milyar 189 milyon TL’ye çıktı. Fortune 500 Türkiye şirketlerinin 2021 yılında ihracatta sağladıkları söz konusu performans, araştırmanın ilk gerçekleştirildiği Fortune 500 Türkiye-2007’den bu yana yaşanan en yüksek oranlı artış oldu. 402 şirketin ihracat gerçekleştirdiği Fortune 500 Türkiye-2021 Araştırması’nda yer alan şirketlerin net satışlarında ihracatın payı bir önceki yıla göre arttı. 2020 yılında toplam satışların yüzde 24,3’ü ihracattan sağlanırken, 2021 yılında bu oran yüzde 27,9 oldu.

Fortune 500 Türkiye şirketlerinin 2021 yılında gerçekleştirdiği ihracata dolar bazında bakıldığında ise bir önceki yıla kıyasla yüzde 50 artarak 100 milyar 753 milyon dolara çıktığı görüldü. Türkiye İhracatçılar Meclisi ve Hizmet İhracatçıları Birliği verilerine göre, Türkiye’nin toplam ihracatı 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 37,7 artarak 282,2 milyar dolara çıktı. Bu veriler ile kıyaslandığında Fortune 500 Türkiye şirketlerinin, Türkiye’nin toplam ihracatında yaşanan artıştan daha yüksek oranlı bir artış gerçekleştirdiği net olarak görüldü.

TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK 500 ŞİRKETİNİN NET KARI YÜZDE 138 ARTTI

Fortune 500 Türkiye Araştırması, şirketlerin 2021’de karlarını da yüksek oranda artırdıklarını ortaya koydu. Fortune 500 Türkiye şirketlerinden 396’sı kar açıklarken, 104’ü zarar açıkladı.

Fortune 500 Türkiye sıralamasında yer alan şirketlerin 2020 yılında 66 milyar 367 milyon lira olan toplam net karı, 2021 yılında yüzde 137,7 artarak 157 milyar 781 milyon liraya çıktı. Net kar artışında şirketlerin esas faaliyet karları ile diğer gelir gider dengesindeki artış toplamının, finansman giderlerindeki artışın üzerinde olması etkili oldu. Fortune 500 Türkiye şirketlerinin net satış karlılığı 2020 yılında yüzde 3,42 iken, 2021 yılında yüzde 4,91 seviyesine çıktı. 2020 yılında yüzde 8,27 olan öz kaynak karlılığı ise 2021 yılında yüzde 12,22’ye yükseldi.

EPİAŞ ZİRVEDEKİ YERİNİ KORUDU

Finansal kurumlar ve holding dışındaki tüm sektörleri kapsayan Fortune 500 Türkiye-2021 listesinde, geçen yıl zirveye çıkan Enerji Piyasaları İşletmesi AŞ (EPİAŞ), bu yıl da zirvede yer aldı.

2021 yılında net satış gelirlerini bir önceki yıla göre yüzde 57,9 artırarak 167 milyar 126 milyon liraya çıkaran EPİAŞ, Fortune 500 Türkiye 2021 sıralamasının birincisi oldu.

Uzun yıllar Fortune 500 Türkiye’nin zirvesinde yer alan Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ) ise 2021 yılında bir önceki yıla göre net satış gelirlerini yüzde 138,7 artırarak 150 milyar 972 milyon liraya çıkardı. Böylece Tüpraş, 2020 yılında olduğu gibi 2021 yılında da Fortune 500 Türkiye listesine ikinci sırada girdi.

Salgının etkisiyle 2020 yılında Fortune 500 Türkiye listesinde ivme kaybeden Türk Hava Yolları (THY), sağladığı yüksek büyüme performansı ile yeniden yükselişe geçti. 2021 yılında net satış gelirlerini, bir önceki yıla göre yüzde 109,6 artıran THY, 97 milyar 378 milyon TL net satış geliri ile Fortune 500 Türkiye-2021 listesinde üçüncü sıradaki yerini aldı.

Son yıllarda sağladığı yüksek büyüme ile devler arasındaki yerini her geçen yıl yukarı çeken Ahlatçı Kuyumculuk, 2021 yılında net satışlarını bir önceki yıla göre yüzde 92,2 artırarak 79 milyar 731 milyon liraya çıkardı. Ahlatçı Kuyumculuk elde ettiği yüksek büyümeyle 2021 yılında üç basamak atlayarak Fortune 500 Türkiye-2021 listesine dördüncü sıradan girdi.

Otomotiv sektörünün öncü şirketlerinden Ford Otomotiv Sanayi AŞ, bir önceki yıla göre net satış gelirlerini yüzde 43,8 artırarak 71 milyar 101 milyon liraya çıkardı ve Fortune 500 Türkiye-2021 listesine beşinci sıradan girdi. 2021 yılında net satış gelirini bir önceki yıla göre yüzde 27,1 artırarak 70 milyar 527 milyon liraya çıkaran BİM Birleşik Mağazalar AŞ (BİM) ise Fortune 500 Türkiye listelerindeki tırmanışında 2021 yılında ivme kaybetti. Fortune 500 Türkiye-2020 listesinde üçüncü sırada yer alan BİM, üç basamak gerileyerek Fortune 500 Türkiye-2021 listesine altıncı sırada girebildi.

Net satış gelirlerini bir önceki yıla göre yüzde 112,9 artırarak 68 milyar 227 milyon liraya çıkaran Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları TAŞ (ERDEMİR) ise Fortune 500 Türkiye-2021 listesine, yedinci sırada girmeyi başardı. Net satışlarını bir önceki yıla kıyasla yüzde 66,8 artırarak 68 milyar 184 milyon liraya çıkaran Arçelik, bir önceki yıl olduğu gibi Fortune 500 Türkiye-2021 listesindeki sekizinci yerini korudu. Net satış gelirlerini bir önceki yıla göre yüzde 53,4 artırarak 67 milyar TL’ye çıkaran Petrol Ofisi AŞ de üç basamak düşerek Fortune 500 Türkiye-2021 listesine dokuzuncu sıradan girdi.

Bir önceki yıl dokuzuncu sırada olan Opet Petrolcülük AŞ ise net satış gelirini yüzde 45 artırarak 56 milyar TL’ye çıkarmasına rağmen bir basamak gerileyerek Fortune 500 Türkiye-2021 listesine, 10’uncu sırada girdi. Fortune 500 Türkiye sıralamasında yer alan ilk 10 şirket, 896 milyar 265 milyon TL net satış geliri ile toplam satışların yüzde 28’ini gerçekleştirdi.

FORTUNE 500 TÜRKİYE ÇITAYI 1 MİLYAR TL’NİN ÜZERİNE ÇIKARDI

Şirketlerin net satışlarında yaşanan artışla Fortune 500 Türkiye listesine girmenin çıtası da önemli oranda yükseldi. 2020’de listedeki 500’üncü şirketin net satışı yaklaşık 630 milyon TL iken, 2021 listesindeki 500’üncü şirketin net satışı 1 milyar 36 milyon TL’ye ulaştı. Fortune 500 Türkiye araştırmasının ilk gerçekleştirildiği 2007’de 1 milyar TL’nin üzerinde net satış gelirine sahip olan şirket sayısı 53 iken, bugün 500 şirketin tamamının 1 milyar TL’nin üzerinde bir büyüklüğe ulaştığı görüldü. 2007’de yalnızca üç şirket, 2020’de ise 37 şirket 10 milyar liranın üzerinde satış büyüklüğüne sahipken, 2021’de 65 şirketin net satış gelirleri 10 milyar TL’nin üzerine çıktı.

İSTİHDAM YÜZDE 5,1 ARTTI

Araştırmaya göre, gerek net satışlar, gerek ihracat gerekse net karda 2021 yılında oransal anlamda 15 yılın rekor artışları yaşanırken istihdamda da yüzde 5,1 artış yaşandı. Fortune 500 listesindeki şirketlerin, 2020 yılında 1 milyon 278 bin olan istihdamı, 65 bin artarak 2021 yılında 1 milyon 343 bine çıktı.

BORSA’DAKİ ŞİRKETİ SAYISI 107 OLDU

Fortune 500 Türkiye listesinde borsa şirketlerinin sayısı da bir önceki yıla göre arttı. Fortune 500 Türkiye-2021 listesinde 99 olan borsa şirketi sayısı, 2021 listesinde 107’ye çıktı. Borsa şirketi sayısı 2020 yılına göre artış gösterse de 2009 yılındaki 121 şirketin altında kaldı. 2009 yılında borsadaki şirket sayısı 325 iken 2021 sonunda 469’a çıktı. Ancak aynı dönemde Fortune 500 listesindeki borsa şirket sayısı ise azaldı. Listeye daha büyük şirketler girse de borsaya yeni açılan şirketler ilk 500 kriterlerini sağlamada zayıf kaldı.

FORTUNE 500 TÜRKİYE WALMART’IN YÜZDE 63’ÜNE ULAŞTI

Fortune 500 Türkiye-2021 Araştırması, şirketlerin 2021 yılında sadece TL bazında değil dolar bazında da yüksek oranlı bir büyüme sağladıklarını ortaya koydu. Fortune 500 Türkiye şirketlerinin toplam net satışları, bir önceki yıla göre dolar bazında yüzde 30,7 artarak 2021 yılında 361,5 milyar dolara çıktı. Fortune 500 ABD listesinin ilk sırasında bulunan Walmart’ın net satışları ise 2021 yılında 572,8 milyar dolara ulaştı. 2021 yılında sağlanan güçlü büyümeyle Fortune 500 Türkiye-2021 listesinde yer alan şirketlerin toplam net satışları Walmart’ın yüzde 63’üne çıktı. Bu oran 2020 yılında yüzde 49,5 civarındaydı. Türkiye-2021 şirketlerinin tamamı, Fortune 500 ABD-2021 listesine ise dördüncü sıradan giriyor.

Fortune 500 ABD listesinde ikinci sırada yer alan Amazon.com’un net satışları, 469,8 milyar dolar, üçüncü sırada yer alan Apple’ın net satışları ise 365,8 milyar dolar oldu.

İSO 500 LİSTESİNDE OTOMOTİV AĞIRLIKLI

Öte yandan Türkiye’nin en büyük şirket araştırmasını yapan bir başka kurum olan İstanbul Sanayi Odası’nın açıkladığı verilere göre en büyük 500 listesi değişiklikler gösteriyor. Fortune 500’ün birincisi Tüpraş, İSO 500’de ikinci sırada yer aldı. İSO 500’de ağırlık otomotiv şirketlerinden oluştu. TÜPRAŞ üretimden satışlarda 136,8 milyar lirayla listede ilk sırayı alırken, Ford Otomotiv 67,3 milyar lirayla yine ikinci sırada yer aldı.
Bu yıl üçüncü sırada yer alan sanayi kuruluşu değişti. Geçen yıl Oyak-Renault'nun yer aldığı üçüncü basamağa 55,2 milyar liralık üretimden satışla üç sıra birden yükselen "Star Rafineri" yükseldi.
Star Rafineri'yi 46,2 milyar liralık üretimden satışla "Toyota Otomotiv" takip ederken, beşinci basamakta 38,7 milyar lirayla geçen yıl listenin 10. sırasında yer alan "İskenderun Demir ve Çelik" yer aldı.
Altıncı sıradaki şirket isminin açıklanmasını istemezken, "Ereğli Demir ve Çelik" 36,8 milyar lirayla 7'nci, "Arçelik" 35,8 milyar lirayla 8'inci, Oyak-Renault 34,4 milyar lirayla 9'uncu, Tofaş 26,6 milyar lirayla 10'uncu oldu.