"Aptal Coni" Muavenet'i vuralı 32 yıl geçti

Türk denizcilik tarihinin en trajik hikayelerinden birine sahip TCG Muavenet (DM-357) gemisinin Ege Denizi'nde ABD füzeleri tarafından vurulmasının üzerinden 32 yıl geçti. Türk gemisi, 2 Ekim 1992 günü "NATO Kararlılık Gösterisi-92 Tatbikatı" sırasında USS Saratoga (CV-60) uçak gemisinden atılan iki adet Sea Sparrow füzesiyle vurulmuştu.

OLAYIN GELİŞİMİ

Ege Denizi’nde Display Determination-92 (Kararlılık Gösterisi-92) adlı NATO tatbikatı sürüyordu. 32 yıl önce bugün, 2 Ekim 1992 tarihinde saat 23.00 sıralarında yeşil periyot olarak adlandırılan tatbikat dışı bölümde Amerikan Saratoga Uçak Gemisi ve Türk Deniz Kuvvetleri’nin Muavenet Fırkateyni Ege’de Saroz Körfezi yaklaşma sularına gelmişti.

Tam o sırada arka arkaya iki ateş sesi duyuldu ve ardından patlamalar gerçekleşti. Saratoga’dan atılan 2 adet SeaSparrow (Deniz Serçesi) hava savunma füzesi, geminin kalbi sayılabilecek köprüüstü ve SHM (Savaş Harekât Merkezi) gibi yerlerin yakınına isabet etti.

Füzelerin isabeti sonucunda Muavenet Fırkateyni’nin Komutanı Kurmay Yarbay Levent Kudret Güngör, Uçaksavar Yardımcı Subayı Teğmen Alper Tunga Akan, Tesis Astsubayı Serkan Haktepe, İkmal Çavuşu Mustafa Kılıç ve Er Recep Atak şehit olurken, 22 askerimiz de yaralandı.

1₆

"Aptal Coni" Muavenet'i vuralı 32 yıl geçti - Sayfa 2

"GEMİNİZİ BATIRDIK ÖZÜR DİLERİZ"

Dönemin ABD Dışişleri Bakanı Lawrence Eagleburger haberi Washinton Büyükelçimiz Nüzhet Kandemir’e “geminizi batırdık özür dileriz” diye iletti.

Ceyhun Bozkurt'a göre; bilgiler ortaya çıktıkça, özür dilenecek bir kazadan çok bilinçli gerçekleştirilen bir saldırıyla karşı karşıya kaldığımız açıktır:

"Bu tespitin yapılmasında birkaç veri bulunuyor. Bunlardan birincisi, bilindiği üzere Ege Denizi’nin her iki tarafı NATO müttefikleriyle (Türkiye ve Yunanistan) çevrili. Ayrıca civarda tatbikatı veya ABD gemilerini yakından izleyen Rus ve Çin harp gemileri mevcut değil. Bunun anlamı Saratoga dahil ABD harp gemilerinin yüksek hazırlık durumunda veya tetikte olmasını gerektiren herhangi bir durum yoktu."

2₆

"Aptal Coni" Muavenet'i vuralı 32 yıl geçti - Sayfa 3

7 AYRI EMNİYET SAFHASINI GEÇMESİ LAZIMDI

"İkincisi, MEKO sınıfı fırkateynlerimizde de bulunan Sea Sparrow füzesinin ateşlenebilmesi için 7 ayrı emniyet safhasının geçilmesi gerekir. Öncelikle uçak gemisinde Harekât Merkezinden en az 150 metre uzaktaki fırlatma lançeri üzerinde ateşleme kamçılarının (arm plugs) donatılması gerekir. Daha sonra lançere yakın bir mahalde bulunan sistem kontrol kabini üzerindeki ateşleme anahtarı ile lançerin atışa hazır hale getirilmesi gerekir. Müteakiben atış kontrol radarı ile hedefin bulunup, üzerine STIR radarı ile sürekli elektro-manyetik enerji göndererek vuruş anına kadar hedefin aydınlatılması; bu arada merminin ısınmasının beklenmesi ve hazır ikazının alınması gerekir.

Son aşamada ateşleme anahtarının çevrilerek düğmesine basmak gerekir. Bu kadar safhanın komutan onayı ve bilgisi olmadan kontrolsüz bir şekilde aşılması mümkün değildir.

Ayrıca tatbikatlar dâhil, bir savaş gemisinin aydınlatma radarı ile aydınlatılması “düşmanca harekete” girer. O nedenle daha başlangıçta NATO müttefiki bir ülke savaş gemisine karşı STIR Radarı ile aydınlatma yapmaları kabul edilemez bir tutumdur. Diğer taraftan bir uçak gemisi harekât ve silah bölümü personelinin Ege Denizi’nde bulunduklarını bilmemeleri düşünülemez. Zira 5 bin kişinin yaşadığı bir uçak gemisinde günlük emirler ve eğitim emirleri olmadan düzen ve disiplin sağlamak mümkün değildir."

3₆

"Aptal Coni" Muavenet'i vuralı 32 yıl geçti - Sayfa 4

ACİL GÜVENLİK İHTİYACI DEĞİLDİ

"Diğer yandan, Sea Sparrow füzesi havaya karşı ani reaksiyon silahıdır. Bir savaş gemisine, herhangi bir hava teması tehdit teşkil edecek rota ve süratle yaklaşıyorsa, 16 km’den itibaren bu silah kullanılabilir. Eğer bu silah (SASS modda) satıh hedefine karşı kullanılacaksa, özellikle bir uçak gemisi için kesinlikle acil bir durum söz konusu olamaz.

Zira bu silah, bu şekilde ancak ufuk menzili içindeki yakın temaslara karşı kullanılabilir. Amerikan doktrininin en önemli uygulamalarından biri olarak, uçak gemisinin 100 mili içine tehdit teşkil edecek uçak veya suüstü gemisinin girmesine izin verilmemesidir.

O halde SASS modda füze atılmasının acil bir güvenlik ihtiyacı olmayacağı aşikârdır. Öyle bir acil durum olsa gece yarısı 5 bin kişinin savaş yerlerini donatması gerekirdi ki öyle bir durum söz konusu değil. Gemi Komutanı bile köprüüstü veya Harekât Merkezi’nde değil. (Cem Gürdeniz, “Muavenet'in ruhu aramızda”, Aydınlık Gazetesi, 1 Ekim 2017)

4₆