Aralıksız 7 gündür ekside! Borsa neden düşüyor?
Türk Lirası reel faiz yükselirken, hisse senetleri negatif ayrışıyor. Hisse senetleri dünü de tatsız bir seyir izleyerek tamamladı. BIST100 endeksi art arda 7 günlük kesintisiz düşüşle 9,400 teknik seviyesine kadar gerileyerek günü %2,1 kayıpla tamamlarken son beş ayın da dibine geriledi.
9,400 seviyesinin teknik olarak savunulamaması durumunda, daha da aşağıda 8,600 - 8,700 seviyesinin ön plana çıkacağı düşünülüyor.
Yüksek seyreden faizler ve buna bağlı zayıf şirket bilançoları hisse senetlerini ya da daha doğru bir yaklaşımla reel sektörü zorlarken, gerek yerli gerekse de yabancı yatırımcı ilgisizliği de üzerine tuz biber oluyor.
Döviz piyasasında ise, TCMB'nin net yabancı para pozisyonu son verilere göre 1,1 milyar dolar daha iyileşerek 14,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. Son beş iş gününde net pozisyonun 6,4 milyar dolar daha artışı kaydetmesinden de anlaşılacağı üzere döviz piyasasında geçen haftalarda ya da Ağustos ayı genelinde egemen olan sancılı havanın iyice azaldığını ve tansiyonun düştüğünü görüyoruz. CDS risk primi 270-275 baz puan aralığında salınmaya dün de devam etti.
Hisse senetlerinin bu kadar negatif ayrışması ardından Türk Lirası'nın reel anlamda yatırımcısına son altı aydır reel getiri (faiz) sunmasının büyük payı var. Kıbrıs İktisat Bankası Hazine Grup Müdürü Emre Değirmencioğlu, bu durumu şöyle anlattı: “Reel faiz, bileşik faizin, enflasyonun etkilerinin çıkarılması sonucu elde edilen faiz oranıdır. Diğer bir deyişle 'gerçek' faizdir. Pozitif reel faiz söz konusu ise, enflasyondan arındırıldığında bile mevduat faizinden yatırımcı 'para' kazanmış olur. Bu bağlamda, bizler de Mayıs başında kaleme aldığımız "Türk Lirası Sahalara Geri Dönüyor" başlıklı raporumuzda, reel getiri beklentisine işaret ederek Türk Lirasına ciddi bir 'kredi' açmıştık. Faiz konusunda değerlendirmede bulunurken, nominal rakamlara odaklanmak yerine reel faizlere baktık. Bunu da yaparken, 3 aya kadar vadeli faiz oranını yıllıklandırmak suretiyle enflasyondan arındırdık. Bu noktada hangi faizi oranının Fisher denkleminde kullanılacağı tartışmaya açık bir konu olurken, mevduat faizinden kesilen stopajı da gözardı ederek, reel faizin sadece 'yönüne' konsantre olmak istedik. 2018 yılının son çeyreğinde Papaz Brunson ekseninde ABD ile yaşanan tatsız dönem sonrası kısa bir müddet için artan reel faizin, 2021 yılının son çeyreğinden itibaren keskin bir şekilde gerilediğini görüyoruz. Hatta biz buna finansal deney demeyi de uygun bulduk.
Reel faizin derinlemesine eksi olduğu söz konusu dönemde, Türk insanı dövizi (yabancı parayı) güvenli liman olarak görürken, yabancı para mevduatın toplam mevduat içindeki payı ise %72 seviyesine kadar (dolarizasyon) yükselmişti. Akabinde, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin geride kalması ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in de dediği üzere rasyonel politikalara geri dönen Türkiye'de, ortodox para politikasının uygulanmasına paralel reel faizin son 6 ayda pozitif alana geçmesi ile TL'nin toplam mevduat havuzu içindeki payının da %52 seviyesine yükseldiğini görüyoruz! Gelinen noktada, her ne kadar yüksek enflasyonu (kanser) çözmek için yüksek faiz (kemoterapi) uygulamadan başka bir alternatif kalmamış olsa da, şifa etkisinden ziyade yan etkinin de hisse senetleri üzerinde var olan baskıyı artırdığını görüyoruz.”
Değirmencioğlu, sorunu anlattıktan sonra bir de müjde verdi. Değirmencioğlu, “Bu noktada, enflasyon önümüzdeki aylarda makûl seviyelere geriledikçe, otoritenin kademeli olarak faizi indirmeye başlayacağı yönünde görüşümüz arkasında durmaya devam ediyoruz. Bunun da pek de geç olmayacağını altını tekrar çizmiş olalım” diye konuştu.
