Aspartam nedir, zararları neler? Aspartam nerelerde kullanılır?
Aspartam, düşük kalorili veya kalorisiz gıda ve içeceklerde yaygın olarak kullanılan yapay bir tatlandırıcıdır. Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) kanser araştırma kolu olan Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından yapılan son duyurularda 'İnsanlar için muhtemelen kansorejen' olarak sınıflandırılmasının ardından zararları hakkında detaylar araştırılıyor. Peki, Aspartam nedir, zararları neler? Aspartam nerelerde kullanılır? Aspartam hakkında merak edilenlere haberimizden ulaşabilirsiniz.
IARC'in verdiği kararda, aspartamla ilgili "sınırlı kanıtlar" olduğu ve kimyasalın karaciğer kanserine neden olma potansiyeline sahip olabileceği ifade edilmiştir. Bu nedenle, aspartamın kanserojen etkisi olabileceği konusunda şüpheler doğdu. Bu çerçevede sağlığına dikkat etmeye çalışan kullanıcılar arama motorlarında 'Aspartam nedir?' veya 'Aspartam'ın zararları neler?' gibi soruları araştırıyor. Peki, Aspartam nedir, zararları neler? Aspartam nerelerde kullanılır? İşte ayrıntılar...
Aspartam Nedir?
Aspartam, yapay bir tatlandırıcı maddesidir ve genellikle düşük kalorili veya kalorisiz gıda ve içecek ürünlerinde kullanılır. Aspartam, 1965 yılında keşfedilmiş ve dünya çapında yaygın bir şekilde kullanılan tatlandırıcıların başında gelir. Şekerden çok daha tatlıdır, bu nedenle küçük miktarlarda kullanılması yeterli olur.
Aspartamın moleküler yapısı, aspartik asit ve fenilalanin amino asitlerinden oluşur. Bu iki amino asit normalde besinlerde bulunur ve vücutta metabolize edilerek enerjiye dönüştürülür. Aspartam, vücutta tamamen parçalanarak, sağlık için zararlı kalıntılar bırakmadan idrar ve dışkı yoluyla atılır.
Aspartamın Kullanıldığı Ürünler
Aspartam, düşük kalorili veya kalorisiz ürünlerde tatlandırıcı olarak kullanılır. Bu ürünlere örnek olarak:
-Light ve diyet içecekler
-Diyet gazlı içecekler
-Şeker yerine kullanılan tatlandırıcılı ürünler (şekerli tatlılarda)
-Diyet veya şekersiz çay ve kahveler
-Düşük kalorili tatlandırıcı içeren sakızlar ve şekerlemeler
Aspartamın Zararları
DSÖ, aspartamın kilo verme amacıyla kullanılmasını önermezken, kalp hastalığı ve tip 2 diyabet riskini artırabileceği konusunda da uyarıda bulunmuştur. DSÖ'nün son bulguları, aspartamın karaciğer kanseri ile ilişkili olabileceğini gösteren üç araştırmaya dayanmaktadır. Bu bulguların temelini, Fransa'da yapılan bir gözlemsel çalışma ve İtalya'daki Ramazzini Enstitüsü'nde yapılan çalışma oluşturmaktadır.
Bununla birlikte, aspartamın kanserojen olduğu iddiaları tam olarak kanıtlanmamıştır ve konu hakkında daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. DSÖ ve diğer sağlık otoriteleri, aspartamın güvenli kullanımı konusunda genel olarak olumlu bir görüş bildirmiştir. Ancak kişisel sağlık durumu ve hassasiyeti olan bireylerin uzman doktorlarına danışarak ürünlerdeki aspartam miktarını takip etmeleri önemlidir.
-
Fenilketonüri (PKU): PKU adı verilen doğuştan gelen bir genetik hastalığı olan bireyler, aspartamın içeriğinde bulunan fenilalanini metabolize edemezler. Bu durumda fenilalanin birikerek zehirlenmeye yol açabilir. Bu nedenle PKU hastaları, aspartam içeren ürünleri tüketmemelidir ve bu tür ürünlerde "fenilalanin içerir" uyarısı bulunmaktadır.
-
Migren ve Baş ağrıları: Bazı kişilerde aspartamın migren veya baş ağrılarını tetikleyebileceği düşünülmektedir. Ancak bu durum kişiden kişiye değişebilir ve kesin bir bağlantı kanıtlanmamıştır.
-
Yiyecek ve içecek tercihleri: Düşük kalorili veya kalorisiz ürünlerin kullanımı, bazı kişilerde normal şekerle tatlandırılmış ürünlere alışkanlığı azaltabilir. Bu da daha az besleyici yiyeceklerin tüketilmesine neden olabilir.
KAYNAK: DSÖ, ChatGPT
