Avrupa’nın Silahsız Bölücüsü: Puidgemont

Ortalama Türk erkeğinin, İspanya dendiğinde aklına gelen ilk üç şey nedir? Herhalde, Real Madrid, Atletico Madrid ve Barselona’dır. Bu üç kulüp, dolaysız şekilde, İspanya’daki 3 farklı siyasi-sosyal kimliğe karşılık gelir.

Real Madrid, adındaki “Real” sözcüğünden de anlaşıldığı gibi,kraliyetin takımı. İspanya’nın monarşik ve resmi yüzünün kulübü. Atletico Madrid, sokak kültürünü ve sıradan İspanyolu; Barselona ise “Madrid’deki yönetime (ve örtük olarak Kraliyete) itiraz”ı, Katalanlığı ve geniş anlamıyla anarşist sayılabilecek bir tavrı simgeler. Real Madrid ve Barselona, iki zıt kutupken, Atletico’nun biraz arada kalmış bir konumu var.

Katalunya ayrılıkçı hareketi lideri ve eski Katalunya Başkanı Puidgemont; diğer Katalan kulübü olan Girona FC’nin (La Liga’da, şu an 8.sırada) taraftarı olsa da, siyasi ve sosyal kimliğinin Barselona ile paralellikler gösterdiği açık. İspanya’nın yakın tarihinde, İspanyol kralı karşısında, Puidgemont kadar üst perdeden konuşabilen başka biri pek görülmemiştir. Önce Brüksel’e gidip sığınma isteyen, sonra tüm Avrupa’yı turlayan 55 yaşındaki bu adamı, bir yönüyle,
“Avrupa'nın kurulu düzenine meydan okuyan Robin Hood” olarak değerlendirmek de mümkün.

Kral 6. Felipe
25 Şubat’ta attığı “Kral 6. Felipe, eğer Ekim ayındaki anayasaya aykırı davranışı için özür dilerse, onu Katalan Cumhuriyeti olumlu şekilde karşılayacaktır” tweeti, İspanyol sosyal medyasında bomba etkisi yaptı. İspanya, başbakanı ve politikacıları eleştirmenin, hatta onlarla dalga geçmenin çoğu ülkeye oranla daha kolay olduğu, ama Kraliyet ailesinin özel bir yasa ile koruma altına alındığı bir devlet. Bu nedenle, Puidgemont, Katalan ayrılıkçılığının da ötesinde, genel
anlamıyla da, “ülkenin putkırıcısı” aurasına sahip.

Marcela Topor ve James Bond
Alman yargısı tarafından kefalet karşılığı serbest bırakılan Katalan lider Puidgemont, bizim matematiğimiz içinde bir yere oturtulması kolay olmayan bir “ayrılıkçı lider” örneği: İspanya’nın Fransa sınırına en yakın büyük şehri Girona’da(700.000 Euro değerindeki) villasında oturuyor; İspanyol devletinin pek olumlu bakmadığı Katalan polis
teşkilatı tarafından korunuyor. Motorsiklete bindiğinde eteği savrulan, kendisinden 14 yaş genç (ve bir tiyatro festivalinde tanıştığı) Romanyalı gazeteci eşi Marcela Topor’la keyifli bir hayat yerine Katalanyanın bağımsızlığı uğruna hayatını değiştirmeyi seçen, 55 yaşında, yakışıklı ve dinamik bir adam.

Kaçış
İspanya’dan özel otomobille Fransa üstünden Belçika’ya kaçtıktan sonra, Avrupa ülkeleri arasında mekik dokuyan, iyi giyinen, iyi yaşayan, güzel arabalara binen, güzel biralar içen, pastadan anlayan (pastacı dedesinin de etkisiyle), şık kafelerde vakit geçirmeyi seven bir ayrılıkçı. İspanyol televizyonlarında, “James Bond, Puidgemont” gibi şakacı değerlendirmelere sıklıkla rastlamak mümkün.

Milliyetçilerin Suçlamaları
İspanyol milliyetçi medyası, onu lüks bir yaşam tarzı içinde olmakla suçluyor.Farklı ülkelerde farklı avukat ve danışmanlardan destek alan Puidgemont’un, Belçika’daki danışmanına da 500.000 Euro ödeme yaptığı söyleniyor. Onlara göre, Almanya’da gözaltında tutulduğu hapishane de epey lüks görünümlüydü. Puidgemont, bir tür “lüks ayrılıkçı lider”, bir tür “lüks siyasi kaçak” olarak düşünülüyor.

Bunun bir mantığı da var. Sonuçta o Avrupa’nın ve İspanya’nın zengin ve popüler bölgelerinden biri olan Katalunya’nın (bağımsızlık mücadelesinin) doğal lideri. Almanya’da göz altına alındığı lokasyon bile, Almanya’nın en “seçkin” noktalarından biri olan Danimarka sınırıydı. Puidgemont’u isterseniz bir film karakterine, isterseniz de bir rock yıldızına benzetebilirsiniz.

Süpürge Kovada
İspanyol gizli servisi, Puidgemont Almanya’da gözaltına alındığında, “süpürge kovada” (La fregona esta en el cubo) ifadesini kullandı. Bir yorumcu ise, Puidgemont’un saçlarını süpürgeye benzetti… Capsler üretildi…

İspanya’da Puidgemont kadar tanınan ve Madrid’deki devletten yana olan Katalan siyasetçi Alber Rivera ise, Puidgemont göz altına alındığında, “darbecinin yakalanması iyi oldu” ifadesini kullandı.

''Katalan Kreması''
Katalanların “Crema Catalana” (Katalan Kreması) diye bir tatlısı var. Fransa’daki “Crème Brulée”nin az çok benzeri olan bu tatlı, Barselona’da turistlerce çok tercih ediliyor. Üstü, yanık fırın sütlaçı; içi ise, krem karameli andıran bu tatlı, alevlerin yükseldiği tabaklarda hazırlanır. Puidgemont gözaltına alındığında, bu tatlıya gönderme içeren espriler yaptı İspanya. Puidgemont’un 27 Mart’ta gözaltına alınışı, Zapeando (Zap Yaparken) adlı magazinel ve aynı zamanda entelektüel tv programında da ele alındı. Sarışın ve esmer genç kadınlarla komik erkeklerin, bir masa etrafında gündemi tartıştığı ve kara mizahın en uç örneklerini görebildiğimiz bu program, İspanyol televizyonculuğunun tipik ve
ilginç bir örneği. Hatta İspanyol popüler kültürünün ana mutfağı. Puidgemont’un, “katalan kreması likörü” içmesi ile ve “Belçika’ya gofret yemek için gitmesi”yle alakalı esprilere, İspanya’nın en dinamik ve yaratıcı özel kanallarından biri olan La Sexta’daki bu programda denk geldim. Puidgemont bahane edilerek kötü İspanyol gerilim filmi yönetmenlerine sataşmalar bile yapıldı, çağrışım delisi bir programdı.

Zapeando
Zapeando programında, ince espriler ince esprileri öyle bir hızla kovaladı ki, programın temposuna inanamadım. Gözaltına alınmış birinin abartılı ve ölçüsüz üslupla eğlence gündemi haline getirilmesini garipsemekle birlikte, Puidgemont’un “çizgidışı” ve “popüler” tarzını düşündüğümde, durumu daha anlaşılır buldum.

Eğer Puidgemont’un kendisi o programın kaydını izlerse(ki büyük ihtimalle izleyecektir), eğlenir mi üzülür mü emin değilim.İspanya’nın eğlence ile milliyetçi iğneleyiciliği karıştıran tarzı, bize biraz uzak.

Bağımsızlık ilanı
27 Ekim 2017’de, Katalunya Parlementosu(referandum sonrasında) 70’e karşı 10 hayır ve 2 çekimser oyla, tek taraflı bağımsızlık ilan etti. O günden sonra, Puidgemont illegal bir politikacıya dönüştü. Bir anlamda, Avrupa’nın en ünlü bölücüsü oldu. Kendisi, 2011-2016 döneminde Girona Belediye Başkanlığı yapmış. Girona’da gerçekleşen yolsuzluklar, İspanyol milliyetçileri tarafından, Puidgemont’la ilişkilendiriliyor. Puidgemont ve çevresi ise, devletin, yolsuzluk konusunu, bağımsızlık talebi nedeniyle gündeme getirdiğini savunuyor.

7.5 milyon nüfus
Fransa – İspanya sınırında bulunan Katalunya ili, 7.5 milyonluk nüfusu ile İspanya’nın %16 sını oluşturuyor. Barselona gibi dünyanın en gözde kültür ve turizm merkezlerinden biri ise Katalunyanın başkenti. Katalanlar kendilerine anayasada millet statüsü verilmesini istiyorlar.

22 Ağustos’taki seçimlerinde, Katalan parlamentosundaki sandalyelerin çoğunu, ayrılıkçı partiler kazandı. Puidgemont’un partisi Junts per Cataluny'nın oyu %22. Puidgemont, Ocak 2016’dan Ekim 2017’ye kadar Katalunya’nın başkanlığını yaptı. Fırıncı bir aileden geliyor. Ailesi onun çocukluğundan beri Katalunya’nın bağımsızlığını desteklemiş. 2006’ya kadar gazeteci ve sonra milletvekili. Franko’nun ölümünün ardından demokrasiye geçen İspanya’da, değişik etnisitelere dayalı eyaletler oluştu. Bask bölgesindeki Eta örgütü, şiddet eylemleriyle tanındı. Katalunya’da ise, en başından beri, bağımsızlıkçı, barışçı bir siyasi enerji var. Puidgemont bu çizginin en son lideri.

Popüler Kültür
Bundan sonrasında hayat Puigdemont’a ne getirirse getirsin, kendisi, artık, tıpkı Barselona kulübü gibi, bir popüler kültür ikonuna, hatta bir Avrupa fenomenine dönüşmüş durumda. Katalan ayrılıkçılığı ve bu ayrılıkçılık karşısındaki İspanyol tepkisi de, bu popüler kültürün bir diğer yüzü.

Yosoyanticatalan.com (“Ben Katalan karşıtıyım”) sitesinden(ırkçı bir site olmaktan ziyade eğlence amaçlı bir site bu) tişörtler mi almak isterseniz; yoksa Puidgemont’un taraftarı olmayı seçer ve Fransız aksanını andıran Katalan aksanıyla cümleler mi kurarsınız, orası size kalmış. Madrid ile Barselona, İspanya ve Katalunya arasındaki asıl kültürel-sosyal farkın ne olduğu, bu insanların tam olarak neyi alıp veremediği ise, başka bir yazının konusu olsun.